10 soruda EYT: Kimler, hangi şartlarla emekli olabilecek?
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) sorununda çalışmalar sürüyor. Emeklilik hakkı için aranan şartlar, yasa yürürlüğe girdiği anda 1,5 milyondan fazla kişiye emeklilik hakkı sağlayacak.
DUVAR - Kamuoyunda yıllardır tartışılan Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) konusunun 2023'te çözüme kavuşması bekleniyor. İktidar cephesinden yapılan açıklamalar da bu görüşü destekler nitelikte.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, TBMM'deki bütçe komisyonunda, EYT sorularına verdiği yanıtlarda, EYT'nin çözümü halinde hemen en az 1,5 milyon kişinin emekli olacağını söylemişti. Bilgin'in açıklamalarına göre, EYT'lilerin büyük çoğunluğunu SSK primi ödeyen 4/a’lıların oluşturuyor ve yüzde 87'si bir işte çalışıyor. Bilgin, EYT'lilere emeklilik verildiği zaman özel sektörün kıdem tazminatı sorunuyla karşılaşılacağına dikkat çekmişti.
Dünya yazarı Celal Özcan, EYT'ye dair merak edilenleri 10 soruda cevapladı.
Kimler EYT kapsamına giriyor?
İlk sigortalılık başlangıcı 8 Eylül 1999 ve öncesi olup, prim gün sayısı ve sigortalılık süresini doldurmuş, ancak yaşını dolduramamış olanlar giriyor. Bakan Bilgin'in son açıklamasına göre, emeklilik için 8 Eylül 1999 öncesindeki emeklilik şartlarının aranacağı, bu çerçevede 5000 prim gün sayısı + kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresini yerine getirmiş olanların yaş şartı aranmadan emekli olabileceği anlaşılıyor.
Bakanın açıklamasında 8 Eylül 1999 öncesindeki diğer emeklilik alternatifleri olan;
-Kadınlarda 50 yaş + 5000 prim gün sayısı veya 15 yıl sigortalılık süresi+ 50 yaş + 3600 prim gün sayısı,
-Erkeklerde ise 55 yaş + 5000 prim gün sayısı veya 15 yıl sigortalılık süresi+ 55 yaş + 3600 prim gün sayısı
emeklilik seçenekleri ile ilgili herhangi bir açıklama yapılmamış ise de, belirtildiği gibi eğer 8 Eylül 1999 öncesindeki emeklilik şartlarına tamamen dönülecekse, bu şartlarla da EYT kapsamında emeklilik mümkün olacak.
8/9/1999 tarihinden sonra ilk defa çalışmaya başlayan ve prim gününü dolduranlar EYT kapsamında emekli olabilecek mi?
TBMM’ye gelecek yasa teklifinde eğer farklı bir düzenleme olmazsa, ilk sigortalılık başlangıcı 9 Eylül 1999 ve sonrası olan kişiler EYT kapsamına girmeyecek. Bu durumda olan sigortalılar emeklilik için gerekli olan prim gün sayısını (7000 gün) doldurmuş olsalar dahi EYT kapsamında emekli olamayacaklar.
Bu durumda olanlar prim gün sayısının yanı sıra kanunda öngörülen yaş şartlarını (kadın ise 58 yaş, erkek ise 60 yaş) yerine getirmek suretiyle emekli olabilecek.
Doğal olarak durum, önümüzdeki yıllarda yeni bir EYT sorununu (ikinci EYT’liler) gündeme getirecektir.
Örneğin, 1 Ocak 2000 tarihinde 22 yaşında işe başlamış ve bugüne kadar da kesintisiz çalışarak 8000 günden fazla prim gününe ulaşmış 44 yaşındaki bir kadın emeklilik için 58 yaşını, erkek ise 60 yaşını bekleyecektir.