128 milyar dolar tartışması: Nasıl başladı? Rezervler ne durumda?

DUVAR - Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal'ın görevden alınması sürecinde ortaya atılan ve muhalefet partilerinin sık sık gündeme getirdiği Merkez Bankası rezervlerinden 128 milyar doların satıldığı iddiası gündemdeki yerini koruyor. İktidar kanadı tartışmayı "gündem değiştirme" çabası olarak nitelendirip döviz rezervlerinde herhangi bir eksiklik olmadığını savunurken. Siyasi parti binalarına, billboard'lara asılan, “128 milyar dolar nerede?” yazıları ise polis eliyle indiriliyor.

Uluslararası haber ajansları, eski Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın istifasına giden süreçte döviz rezervlerindeki düşüşün etkili olduğunu öne sürmüştü. Reuters haber ajansı, geçen haftalarda yayımladığı bir haberde, Albayrak'ın istifa ettiği dönemde Merkez Bankası (TCMB) Başkanlığı görevine getirilen Naci Ağbal'ın Mart ortasında görevden alınmasında rezervlerde yaklaşık 130 milyar dolarlık kayba neden olan döviz satışlarıyla ilgili inceleme başlatmasının rol oynadığını iddia etmişti. Benzer bir iddia eski Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı olan ve şu anda Demokrasi ve Atılım Partisi'nin (DEVA) Genel Başkanlığı'nı yürüten Ali Babacan tarafından da ortaya atıldı. Ana muhalefetteki CHP de bir süredir "128 milyar dolar nerede" kampanyası yürütüyor.

Albayrak'ın bakanlık döneminde Türkiye'nin döviz kurundaki hızlı yükselişleri dengelemek ve kuru belli bir seviyede tutmak için kamu bankaları üzerinden rezervlerden döviz satış yapma politikası uyguladığı belirtiliyor. Bu da rezervlerde erimeye yol açan bir neden olarak gösteriliyor. Geçen hafta açıklanan en güncel verilere göre, Merkez Bankası'nın net döviz rezervleri 10,7 milyar dolara geriledi. Reuters haber ajansı, bunun “2003'ten bu yana en düşük seviye” olduğunu belirtti. Türkiye'nin net döviz rezervleri 2019 yılında 41 milyar dolar seviyesindeydi.

Ekonomistler, ileriye dönük swap işlemleri de hesaba katıldığında Türkiye'nin net rezervlerinin eksiye düştüğüne dikkat çekiyor. Bu miktar yaklaşık 40 milyar dolar olarak hesaplanıyor. TCMB'nin döviz rezervlerinin seyri ve swap işlemleri hesaba katılarak yapılan tüm bu hesaplamalar, Türkiye'nin kuru aşağı çekmek için 130 milyar dolar civarında bir rezerv satışı gerçekleştirdiği iddiasının temelini oluşturuyor. Babacan, bu rezervlerin serbest kur rejimine aykırı bir şekilde eritildiğini ve "ciddi bir kural ihlali" yapıldığını öne sürdü. Babacan'ın bir diğer iddiası da Ağbal'ın rezervlerden döviz satışı yapılarak kuru belli bir seviyede tutma politikasıyla ilgili inceleme başlatmasından dolayı görevden alındığı yönünde. CHP de bir süredir hem sosyal medyada hem de parti teşkilatı üzerinden "128 milyar dolar nerede" kampanyası yürütüyor.