2022'nin en iyi yerli dizileri

DUVAR- Bir yılı daha geride bıraktık. Pandemiden çıkışımızı ilan eden 2022 de acısı ve ekşisiyle geride kaldı. Alım ve tadım gücündeki belirgin azalmaya karşın çevrimiçi platformlarda ciddi bir iş kaybı görülmedi. Ağzımızın tadı kaçtı Ali Rıza Bey fakat yapımlara gülüp eğlenmeyi elden bırakmadık! Tutunduk yine ekranlara, tabletlere, telefonlara. Parmaklarımız nasır tuttu ekran kaydırmaktan, akıllı kumandalar tuşlamaktan… Kısacası seyircinin alışkanlığı pek değişmedi. Ne de olsa orucu uykuya tutturan, yoksulluğu televizyon karşısında unutan bir toplumuz!

2022'yi sektör açısından değerlendirdiğimizde ise ilk olarak şunu söyleyebiliriz: Yerli platformlar yerli iş üretme noktasında biraz ağır kaldılar, belki ortamı koklayıp gidişatı kestirmeye çalıştılar. Gain ve BluTV önceki yıla kıyasla durağan diyebileceğimiz bir yıl geçirdi. Bu durağanlığın özellikle yerli drama ve komediler cephesinde hissedildiğini, platformların çeşitli alanlarda denemeler gerçekleştirdiğini vurgulayalım. 

Diğer yerli platform Exxen temposunu korurken dünya devi Netflix yerli pazarda daha fazla görünmeye başladı. Yayın programında yerli güldürüye pek fazla yer vermeyen platform çeşitli türlerde zengin bir katalog sundu. Pazarın yeni oyuncusu Disney ise sessiz ve derinden yol almayı sürdürüyor. Haziran başında Türkiye pazarına dâhil olan platform çocuklara hitap eden datasının yanı sıra ilgi çekici dizi ve film yapımlarıyla da üyelik sayısını artırmaya çalışıyor. Platformların genel durumuna dair bu kısa girişin ardından yerli dramaları şöyle bir sıralayalım.

16. Dünyayla Benim Aramda - Disney +

Disney +'ın yerli dizisinde heyecanını yitirmiş bir çiftin gönül maceralarını izlerken bir kez daha televizyon estetiğine ve şaşalı yaşamlara fokus kolaycılığına tanık oluyoruz.

Platformların farklı dünyalara eğilme bakışını yok sayan bu yapımda suni bir çatışmanın tarafları arzı endam etmekte. Zengin ve entelektüel dergici ile sonradan parayı bulmuş alaylı oyuncunun uyduruk muhabbetlerine ilgi duyacak gibiyseniz bir şans vermelisiniz!

Yazan: Pınar Bulut

Yöneten: Hülya Gezer

Oynayanlar: Demet Özdemir, Buğra Gülsoy, Hafsanur Sancaktutan, Metin Akdülger, Zerrin Tekindor, İbrahim Selim

15. Aslında Özgürsün - Gain

Duygu Asena'nın aynı adlı eserinden uyarlanan Gain dizisi, kadınların özgürlük arayışlarını üst sınıfın penceresinden değerlendirirken gönül ilişkilerinin izleyebileceği seyre dair değerlendirme ve varsayımlarda bulunuyor.

Kadına yönelik şiddet ve cinsel gerilimlerin de öne çıktığı, cinsiyet eşitliği ve statü gibi problemlerin işlendiği dizi pek yakınından geçmediğimiz standartlar dolayısıyla gerçek yaşamlara mesafesini koruyor.

Yazan: Duygu Asena (eser), Ali Kemal Güven

Yöneten: Ali Kemal Güven

Oynayanlar: Deniz Çakır, Bade İşçil, Alican Yücesoy, Burak Yamantürk, Saygın Soysal, Nükhet Duru, Berk Cankat

14. Zeytin Ağacı - Netflix

Üç arkadaşın (Sevgi, Ada ve Leyla) Ayvalık'ta geçirdiği bir arınma sürecini işleyen dizi kolay hazmedilir öyküsü, aklı ve mideyi yormayan mezeleriyle izlenir ancak büsbütün falsosuz değil! Tartışma tam da sağlık meselesi etrafında şekilleniyor. Arkadaşlardan biri kanseri yeniyor diğerleri yenileniyor, tazeleniyor bir yandan da alternatif tıbba mesafeler kapanıyor. 

Zaman Bey adında bir zatı muhterem aile dizimi adını verdiği bir tedavi uyguluyor. Tabii hiçbir bilimsel karşılığı yok bu terapinin ama kanser hastası iyileşiyor diğerleri ruhen düzeliyor. Üstelik arkadaşlardan Ada işinde hayli iyi bir hekim! Hurafeye bilimle destek veren dizi "rakı balık Ayvalık" sloganı dışında pek bir şey vadetmiyor.

Yazan: Nuran Evren Şit

Yöneten: Burcu Alptekin

Oynayanlar: Tuba Büyüküstün, Seda Bakan, Boncuk Yılmaz, Fırat Tanış, Murat Boz, Serkan Altunorak, Rıza Kocaoğlu, Füsun Demirel

13. Alef - BluTV

Blutv, ilk sezonunu 2020’de yayınladığı mistik polisiye Alef'i yeni bir oyuncu kadrosu ve yeni öyküsüyle sundu. Mali Hülya üst başlığını taşıyan sezonda mekânımız bu kez Kapadokya... Tarihî bir bimarhanede yaşanan cinayetler ölümsüzlük iksirinin peşine düşüldüğünü düşündürüyor. Taner Ölmez'in başkomiseri canlandırdığı dizi damaklarda yine mistik rayihalar bırakırken ilk sezona göre daha zayıf bir olay örgüsü ve nedensellikten uzak çatışmalar izliyoruz.

Yazan: Itır Arda, Avni Tuna Dilligil

Yöneten: Gökhan Tiryaki

Oynayanlar: Taner Ölmez, Aybüke Pusat, Hande Soral, Serdar Orçin, Murat Akkoyunlu, Çiğdem Selışık Onat

12. Erşan Kuneri - Netflix

Cem Yılmaz'ın Gora filminde karşımıza çıkardığı erotik filmler yapımcısı Erşan Kuneri karakterinin 80'lerde, hapishaneden çıktıktan sonra başından geçenleri konu alan dizi her bölümüyle bir filme karşılık geliyor.

Genel olarak vasat filmciklerin yer aldığı dizide Cem Yılmaz'ın arkadaş çevresiyle oynama merakının olumsuz sonuçlarına rastlıyoruz. Küfreden, belaltı espriler yapan, modası geçmiş kelime şakalarına sığınan karakterleriyle Erşan Kuneri zayıf senaryosunu Yılmaz faktörüyle dengelemeye çalışsa da bunu başardığını söylemek güç.

Yazan ve Yöneten: Cem Yılmaz

Oynayanlar: Cem Yılmaz, Ezgi Mola, Zafer Algöz, Çağlar Çorumlu, Uraz Kaygılaroğlu, Nilperi Şahinkaya, Merve Dizdar, Bülent Şakrak

11. Yakamoz S-245 - Netflix

Post apokaliptik anlatı "Into The Night"ın yerli yapımı spin off'u olan dizide güneşin geçirdiği bir dizi değişimden sonra insanlar için ölümcül bir nitelik kazanmasını ele alan öyküde olaylar bu kez bir denizaltıda geçiyor.

Kıvanç Tatlıtuğ'un başını çektiği bir araştırma ekibi bir denizaltıda mahsur kalıyor. Gemi mürettebatı ile araştırmacıların atışmalarına aşk hikâyeleri ve ölüm kalım mücadelesi eşlik ediyor. 

Bu dizide Güneş'ten kaçacak, sevip sevilecek, hayatta kalan şanslılarla iletişim kuracaksınız. Deniz altında Zorlu, adrenalin yüklü epey bir fersah!

Yazan: Jacek Dukaj (eser), Cansu Çoban, Murat Uyurkulak, Sami Berat Marçalı

Yöneten: Tolga Karaçelik, Umut Aral

Oynayanlar: Kıvanç Tatlıtuğ, Özge Özpirinççi, Ece Çeşmioğlu, Ertan Saban, Ecem Uzun, Onur Ünsal, Ersin Arıcı, Hakan Salınmış

10. Behzat Ç. Çekiç ve Gül - Blutv

Ankaralı amirimiz Behzat, yeni öyküsü Çekiç ve Gül ile döndü. Ankara yine bol cinayetli! Ankara, yaşamları çölleşmiş iklimiyle, kurumuş gölleri ve leşcilleriyle akbabaları dahi yanıltıp canından usandırmakta. Bir inşaat şirketi silah kaçakçılığını yöneterek hem şehirde hem ülkede söz sahibi... 

Baş komiserimiz ise yine pek sevecen ve yaşama bağlı! Kedilerle birlikte mama kaplarına eğiliyor falan. Ne var la! Ne yok la! “Büyük bir hesaplaşma yaklaşmakta” süsü veriyorlar ya aldanmayın. Hep öyle derler!

Yazan: Emrah Serbes (eser), Ercan Uğur

Yöneten: Devrim Yalçın

Oynayanlar: Erdal Beşikçioğlu, İnanç Konukçu, Berkan Şal, Güven Kıraç, Ayça Eren, Burak Dakak, Evliya Aykan, Ege Aydan, Mehmet Ali Nuroğlu, Esra Ronabar

9. Cezailer - Gain

Yıllar önce gerçekleşmiş Rosenhan deneyini yinelemek isteyen ruh hekimimiz Mert Güngel hasta taklidi yaparak akıl hastanesine yatar. Ancak bu deneyin korku ve endişe gibi duyguları peşine takması kaçınılmazdır.

Güngel kendini cezai ehliyeti olmayan hastaların arasında bulur. Kendi dosyasında da cinayet suçundan hüküm giydiği yazmaktadır. Güngel kendini mi temize çıkaracak, deneyini mi gerçekleştirecektir? Yoksa klinik tuhaf konukları, zorba yöneticileri ile bir cehenneme mi dönüşecektir?

Yazan: Ayberk Çınar, Murat Can Oğuz, Kübra Sülün

Yöneten: Murat Can Oğuz

Oynayanlar: Yiğit Özşener, Rıza Kocaoğlu, Esra Bezen Bilgin, Ushan Çakır, Hayal Köseoğlu, Şerif Erol, Onur Ünsal, Hakan Karsak

8. Kaçış - Disney +

Disney +'ın Türkiye pazarına sunduğu ilk yerli dizi Kaçış Engin Akyürek ile İrem Helvacıoğlu'nu başrollerde buluştururken sınırın ötesine haber için geçen bir gazeteci grubunun başından geçenleri konu alıyor.

Köktenci bir örgüt bulundukları Ezidi köyünü basınca dünyaları alt üst olan gazetecilerin hayatta kalmak için denediği yolları işleyen dizi cesur konusuyla dikkat çekmekte.

Yazan: Engin Akyürek (öykü), Ali Doğançay

Yöneten: Yağız Alp Akaydın

Oynayanlar: Engin Akyürek, İrem Helvacıoğlu, Aziz Çapkurt, Levent Ülgen

7. Kuş Uçuşu - Netflix

Ünlü bir program sunucusu olan Lale Kıran'ın yeni yetme öğrenci Aslı Tuna tarafından devrilişinin öyküsü. Gönül ilişkileri, entrikalar, kuşak çatışmaları eşliğinde servis edilen dizimiz basın-yayın dünyasının geldiği noktaya dair bir çerçeve çizmesi bakımından da ilgi çekici.

Alt metinde Bâbıâli'den İkitelli'ye taşınan, son olarak domainleri ve artık sosyal medya hesaplarını açık adres veren haber dünyasının alttan gelen kuşaklarla beraber değişimi ve çağa ayak uydurma telaşı okunurken hırslı bir kadının sınır tanımayan doğası, yaşamın her anını bir düelloya çevirmesi yapımda aksiyon dozunu da artırıyor.

Yazan: Meriç Acemi

Yöneten: Deniz Yorulmazer

Oynayanlar: Birce Akalay, Miray Daner, İbrahim Çelikkol, İrem Sak, Defne Kayalar, Burak Yamantürk

6. Ben Gri - Disney +

Başarılı avukat Fuat Akıncı'nın asimetrik bir adalet savaşına çekilerek illegal yollardan alınan bir intikama taraf edildiği dizi teknoloji ile gözetleme kültürünün vardığı noktayı da vurguluyor.

Her adımı izlenen ve korsan bir yazılım programınca talimatlar alan Akıncı, hayatın siyah ve beyazdan ibaret olmadığını hayatındaki gri bölgelere, çizgilere basarak kavrıyor.

Yazan: Banu Kiremitçi Bozkurt

Yöneten: Durul ve Yağmur Taylan

Oynayanlar: Timuçin Esen, Ebru Özkan, Alican Yücesoy, İlayda Akdoğan, Buçe Buse Kahraman

5. Pera Palas'ta Gece Yarısı - Netflix

Elif Usman'ın yazıp Emre Şahin'in yönettiği dizi Charles King'in çok satan romanından uyarlandı. İşgal yılları İstanbul'unda geçen hikâye zamanlar arası yolculuk gibi platformun her ülkede en az bir kez denediği bir temayı işlerken dönem atmosferinden ve cazibesinden de yararlanıyor. Dönem ile mekânı tarihsel çarpıcılığıyla işleyen dizi direniş-entrika-aksiyon üçgeninde, gerçeklerden esinlenilmiş olayları fantastik bir kurguyla harmanlamakta. 

Şanslıysanız Mustafa Kemal'i ve Agatha Christie'nin odasını görebilir, Pera'nın abidevi yapılarından birinde vekâleten de olsa yolculuğa çıkabilirsiniz! Tabii biletinizi gidiş dönüş almayı ihmal etmeyin!

Yazan: Charles King (eser), Elif Usman

Yöneten: Emre Şahin

Oynayanlar: Hazal Kaya, Tansu Biçer, Selahattin Paşalı, Engin Hepileri, Yasemin Szawlowski, Murat Kılıç, Osman Albayrak

4. Andropoz - Netflix

Marmaris'te kendi hâlinde bir esnaf olan Yusuf bir gün dükkânına tamire gelen arkadaşına hayatın hep aynı akıp gittiğinden yakınır. Bu yakınmalar ve sitemler Yusuf'u hayatını değiştirmeye iterken birçok ailenin karışacağı bir olaylar zincirini başlatır.

Orta yaş bunalıma girmiş aile babası Yusuf'un tek hayali sahil kenarında havalı bir konut satın almaktır. Yenik hisseden tek erkek ise Yusuf değildir. Kayınbiraderi Halit ve evine talip olduğu Mahmut da hayatlarının ortasında, bir kırılmanın eşiğindedirler.

Andropoz hoş bir kara komedi olarak dikkat çekiyor. Temposu yerinde, çatışmaları dayanıklı... Engin Günaydın iyi iş çıkarmış ama Derya Karadaş, Tamer Karadağlı da temiz oyunculuk sergileyerek altta kalmıyorlar doğrusu!

Yazan: Engin Günaydın

Yöneten: Durul ve Yağmur Taylan

Oynayanlar: Engin Günaydın, Derya Karadaş, Tamer Karadağlı, Turgut Tunçalp, Şebnem Hassanisoughi, Gülçin Şantırcıoğlu, Yuliia Sobol

3. Uysallar - Netflix

Hakan Günday ile Onur Saylak'ı "Şahsiyet" ve "Daha"dan sonra bir kez daha bir araya getiren Uysallar, kentsel ve siyasal dönüşümün aktörlerinden bir inşaat şirketinde kendi hâlinde uysal uysal çalışmakta olan mimar Oktay Uysal'ın otoriteye minnak başkaldırısını ele alıyor. Gündüzleri sömürü düzenine katkı sunarken geceleri punk kılığına girip şehri arşınlayan Oktay'ın ailesi, patronu ve devlet görevlisi arasında nasıl sıkışıp kaldığını ne aşağı ne yukarı tüküremeyip tükürüğünü yuttuğu bir anlatı...

Yazan: Hakan Günday

Yöneten: Onur Saylak

Oynayanlar: Öner Erkan, Songül Öden, Haluk Bilginer, Uğur Yücel, Serkan Altunorak, Nezaket Erden

2. Sıcak Kafa - Netflix

Netflix kataloğuna nihayet eli yüzü düzgün bir distopya ekledik! Afşin Kum'un romanından Mert Baykal'ın uyarlayıp yönettiği dizi “abuklama” denen ve iletişim yoluyla bulaşan bir hastalığın İstanbul üzerinde yarattığı yıkıcı etkiyi ve otoriterleşen siyasi eğilimleri ele almakta.

Osman Sonant'ın canlandırdığı bilim insanı Murat Siyavuş hastalığa bağışıklık kazanmıştır. Abukluğa maruz kaldığında sadece baş bölgesinde ateşi yükselen ve yüksek zihinsel aktivite sergileyen Murat aşk ile tutunduğu yaşamda SMK'ya (Salgınla Mücadele Komitesi) karşı amansız bir mücadeleye girişecek. 

İyi bir atmosfer yaratan, özenli bir sanat yönetimi sergilenen dizide oyunculuk cephesi zaman zaman açık verse dahi olay örgüsündeki başarı ve çatışmalarını seyirciye satabilmesi artı haneye yazılmakta...

Yazan: Afşin Kum (eser)

Yöneten: Mert Baykal, Umur Turagay

Oynayanlar: Osman Sonant, Hazal Subaşı, Şevket Çoruh, Kubilay Tuncer, Tilbe Saran, Özgür Emre Yıldırım, Gonca Vuslateri, Barış Yıldız, Erdem Akakçe

1. Gibi - Exxen

Yılmaz, İlkkan ve Ersoy'un salonları için büyük, dünya için küçük adımları, ilginç felsefi açmazları ve ne yapıp edip başlarını derde sokmak gibi kötü bir alışkanlıkları var! Küçük insanı, küçük ilişkileri ve görkemli kopuşları izlediğimiz dizi 2022'de de ikinci ve üçüncü sezonuyla yayınlandı.

Kara komedinin dehlizlerinde kaybolmak, ironinin yosun kokulu kayalıklarında bira içmek, absürdün Eiffel kulesine sırt verip daha sonra "burada oturuyorum çünkü bu çirkin yapı sadece burada görünmüyor" diye artistlik yapmak istiyorsanız Gibi tam size göre!

Yazan: Aziz Kedi, Feyyaz Yiğit

Yöneten: Onur Uzun

Oynayanlar: Feyyaz Yiğit, Kıvanç Kılınç, Ahmet Kürşat Öçalan 

SİYASAL, SOSYAL FANTAZYALAR VE GÜLDÜRÜDE 'TERS LALE DEVRİ'

Tamamen "kafamız göre takıldığımız" sıralamanın ardından 2022'nin yerli platform dizilerini, içeriği bakımından da ana hatlarıyla değerlendirebiliriz.

Aşk, fantazya ve polisiyelerin damga vurduğu bir seneyi daha geride bıraktık. Netflix Cem Yılmaz faktörü sayesinde yerli bir güldürü iş yayınladı. Bu sene toplumsal meseleleri işleyen dizilerin Aslında Özgürsün ve Mezarlık gibi diziler üzerinden daha ziyade kadın sorunu üzerine yoğunlaştığını görüyoruz. Yine Ben Gri kadına şiddeti başlangıç noktası alan öyküsüyle adalet kavramına farklı bir cepheden bakmaya çalışırken Uysallar, düzene boyun eğen insan tipolojisini bir ailenin fertleri vesilesiyle çeşitli düzeylerde örnekliyor ve otoritenin sermaye ile ilişkisine yüzeysel de olsa değiniyor.

Kaçış politik bir meseleyi, sınırlarımızın hemen ötesindeki siyasi istikrarsızlığı, iç savaş manzaralarını masaya yatırırken zamanlar arası geçiş temalı fantastik aksiyon Pera Palas'ta Gece Yarısı da geçtiği dönem itibariyle anlatısına mesajlar serpiştirerek siyasetten beri kalmıyor. Sıcak Kafa ise distopik ve karamsar bir dünyada ipleri eline alan zorba iktidarı çağrışımlara, yorumlara açık bir perdeden yansıtıyor. Politik bağlamda popülist ve ortalamacı tonları seyreylediğimiz bu diziler giderek siyasallaşan çevrimiçi platformların yoksullaşan, yay gibi gerilen toplumlara kayıtsız kalmaktansa ilgi çekecek yapımlara yöneldiğini ortaya koyuyor. Ekmek siyasetin ağzında olsa da platformlar o ekmeğe uzanıyor!

Siyasi ve sosyal içerikli yapımların yanı sıra duygu yoğunluğuna ve psikolojik gerilime dayalı işler de izledik. Kuş Uçuşu, hırsın getirdiği yıkıma, ahlaki çöküntüye ışık tutarken Cezailer de deliliğin çitleriyle çevrili bir alanda âdeta duygu fırtınası estirdi. 2022'nin polisiyeleri arasında Alef'i, Ben Gri'yi ve Behzat Ç. Çekiç ve Gül'ü sayabiliriz. Nispeten özgün bulunabilecek dizilerde polisiyenin pek bereketli olmadığına ve merak duygusunun Avrupa polisiyeleri ayarında kışkırtılamadığına şahit oluyoruz. Bununla birlikte Alef ve Behzat Ç. özelinde söylersek bir yerellik de söz konusu... Alef bu toprakların tarihine mistik bir noktadan bağlanırken Behzat Ç. de Ankara Kalesi’ne sırtını veriyor.

Gönül ilişkileri ekseninde ilerleyen dizilere baktığımızda bu türün filmlere bırakıldığını, salt aşk maceralarının seyirciyi altı-yedi bölüm götüremediğini görmekteyiz. Romantik yapımlar yaklaşık 80, bilemediniz 90 dakikada bağlanan uzun metrajlarda karşımıza çıkmakta. Zeytin Ağacı ile Dünyayla Benim Aramda dizilerini şerh düşebiliriz. Ki "Zeytin Ağacı"na da şarlatan terapist Zaman Bey'in tuhaflıkları damga vuruyor.

Exxen'in yine Aşk Kumardır ve Sadece Arkadaşız gibi çıtır çerez komediler, romantik güldürüler yayınladığı 2022'de "Gibi" ağırlığını korudu. "Gibi" üç sezonu geride bırakmasına karşın yorulmadı, zirveden inmedi. Hoş senaryosu, pastel renkleri, absürt diyalogları ile şu içinden geçmekte olduğumuz ve tam da birbirimize kenetlenip ısınmak suretiyle doğalgaz faturasından kısmaya çabaladığımız dönemde bir 'ters lale' havası estirdi. 'Ters lale' devrimizi "Gibi"ye borçluyuz!

Kara komedi sularında değerlendirebileceğimiz ve yurdumuzun güzide tatil beldelerinden birinde geçen Andropoz da olgun hikâyeler anlatmak noktasında mesafe katettiğimizi gösteriyor. Kara komediyi, absürdü kotarmadan dünya pazarına girmek kolay değil. Tabii yakışıklı erkekler, alımlı çalımlı kadınlarla Arap dolaylarında, Akdeniz havzasında ve şüphesiz Latin diyarında prim yapmak, kazançlı anlaşmalar imzalamak mümkün fakat ciddiye alınmak için yerel dili ustalıkla işleyen, yanı sıra evrenselle bağ kurabilen bir güldürü anlayışının da pişmesi gerekiyor. Bu yavaş yavaş olacaktır. Potansiyel mevcut...

Çevrimiçi platformlarda yayınlanan yerli diziler için sözü bağlarken 2022'nin bir çeşitlilik getirmediğini ancak sosyal meselelere ucundan kıyısından da olsa değinen yapımların arttığını söylemeliyiz. Platformların, Nuh'un Gemisi retoriğini ve politik doğrucu uygulamasını sürdürmekle birlikte zaman içinde ekonomik sıkıntılar ve toplumsal açmazların da ele alınacağı bir düzlemde siyasallaşacağını ön görebiliriz. Bu kadar siyasal mesajın başka bir açıklaması olamaz.

Sağlıklı, mutlu; açlık ve yoksulluk çıtası altında limbo dansı yapmayacağımız, dizilere filmlere mahkûm kalmayıp mümkün mertebe sosyalleşeceğimiz, sokaklara caddelere, dostluklara karışacağımız ve elbette büyük ikramiyenin cebimizdeki bilete vuracağı bir yıl dilerim! Yeni yıl nasıl geçerse geçsin, biz amortiye razı gelmeyelim!