31 Mart'ın kahramanı emekliler 1 Mayıs'ta meydanlarda

İlk kez 1856'da Avustralya'daki işçilerin ağır çalışma koşullarını protesto ederek, 8 saatlik işgünü için başlattıkları yürüyüşün, 1 Mayıs 1886'da ABD'de yarım milyon civarındaki işçi tarafından ırk ayrımı gözetilmeden, aynı taleplerle 3 günlük bir direnişle sürdürülmesi kapitalistlere ve dönemin iktidarına geri adım attırdı.

İşçilerin bu hak alma mücadelesini işkence, tutuklama, katliam ve idamlarla bastırmaya çalışan egemen güçlerin, gerçek yüzleri de bu vesileyle net bir şekilde ortaya çıkmış oldu.

Daha sonraları, 1889 yılında II. Enternasyonal, Paris'te düzenlemiş olduğu kongrede, direnişin başlatıldığı gün olan 1 Mayıs'ı dünya işçi sınıfının birlik, dayanışma ve mücadele günü olarak kabul etti. 1890 yılından itibaren de 1 Mayıs kutlamaları başladı.

2024 1 Mayıs'ında da kapitalist sistemin her türlü sömürüsüne karşı çıkan, dünyanın dört bir yanındaki işçiler, ezilenler ve emekliler kararlılık ve coşkuyla; eşitlik, adalet, barış ve kardeşlik taleplerini meydanlarda haykıracaklar.

TÜRKİYE'DE 1 MAYIS'IN TARİHİ: BAHAR BAYRAMI YA DA KANLI PAZAR

Türkiye'de geçmişi Osmanlı döneminde 1908'e kadar giden, belirli illerde kutlanmasına izin verilen, 1925'te çıkarılan Takrir-i Sükun Kanunu nedeniyle yasaklanan ve 1935'te "Bahar Bayramı" olarak tatil günleri arasına alınan 1 Mayıs kutlamaları, uzun yıllar iktidarların etkisiyle baskı, gerilim ve şiddet sarmalı içinde gerçekleştirilmiştir.

1 Mayıs 1977'de yarım milyonu aşkın emekçinin katılımıyla gerçekleşen görkemli miting, ne yazık ki kontrgerillanın saldırısı ve işbirlikçilerinin provokasyonu ile kanlı bir katliamın gerçekleştiği bir mitinge dönüşmüştü. Çıkan olaylarda 34 kişi yaşamını yitirirken, yaklaşık 130 kişi de yaralanmıştı.

12 Eylül askeri cuntasının 1 Mayıs'ı tatil günü listesinden çıkarmasından sonraki süreçlerde, 1 Mayıs kutlamaları her an olay çıkabilir tedirginliği ile yasak ve müdahalelere açık hale getirildi.

22 Nisan 2009 tarihinde TBMM'de kabul edilen 5892 sayılı yasa ile resmi bayram statüsüne sokulan 1 Mayıs, 2010 yılında büyük bir kitlesel katılımla kutlandı.

İŞÇİYE, EMEKÇİYE YASAKLI MEYDAN TAKSİM

2013 yılından beri hukuk dışı bir kararla 1 Mayıs kutlamalarına kapatılan Taksim Meydanı'nın, Anayasa Mahkemesi‘nin geçen yıl Aralık ayında verdiği karara rağmen, bu yıl da kapalı alan olarak ilan edilmesi, hukuk dışıdır.

Taksim yasağına karşı DİSK, KESK, TMMOB, TTB ve TDB, Anayasa Mahkemesi'nin bu konuya ilişkin verdiği karardan "1 Mayıs'ta Taksim'de olmak her işçinin, emekçinin hakkıdır" cümlesini alıntılayarak bu hakkı kullanacağız açıklaması yaptılar.

Günümüzün Türkiye'sinde yandaş medya da, 1 Mayıs konusunda boş durmuyor. İktidar ve toplumsal ilişkileri abartılı bir şekilde överek düzenin sürdürülmesinde ideolojik bir rol üstleniyor. Sınıfsal ilişkilere ve işçi haklarına duyarsız olan bu medya organlarının bir kısmı 1 Mayıs mitinglerini marjinal eylem türü olarak sunarken, bir kısmı da 1 Mayıs'ı özünden kopartıp, içini boşaltarak kutlama, şenlik ve bayram havasına sokuyor.

Öte yandan her kritik dönemde mevcut iktidarın yanında durmayı bir görev gibi gören bazı işçi ve kamu sendikaları, 1 Mayıs tarihi yaklaştıkça daha çok işçi hakkını savunur pozisyonuna girip miting alanlarını kendileri seçebiliyorlar.

Büyük çoğunluğu hazine katkılı 10 bin lira maaş almaya devam eden, ek zam talepleri iktidarca kaynak yok diye reddedilen, en temel ihtiyaç maddelerini satın alamayan, sağlık hizmetlerine katkı payı ödeyen, promosyon ve kültür turları vaatleri ile avutulan, cep harçlığı niyetine bayram ikramiyelerine mahkum edilen emeklinin tepkisi, 31 Mart yerel seçimlerinde net bir şekilde ortaya çıktı.

EMEKLİLER 1 MAYIS MEYDANLARINA ÇIKIYOR

Emekliler bu seçimde iktidarın oy kaybında önemli rol oynadılar. "Üretimden gelen gücü yok" iddiasıyla dikkate alınmak istenmeyen 16 milyon emekli, aslında Türkiye'nin sayısal olarak en büyük toplumsal grubudur. Devlete, çalıştıkları süre içinde primlerini düzenli ödeyerek emekli olanların bu ülkenin temel unsurları olduğu unutulmamalıdır.

1 Mayıs mitinglerine yıllardır katıldıkları halde basın tarafından fazlaca öne çıkartılmak istenmeyen emekliler, düşük maaş zamlarına, yüksek enflasyona, baskıya, liyakatsizliğe ve her türlü adaletsizliğe karşı bu yıl 1 Mayıs miting alanlarında; işçiler, kamu emekçileri, kadınlar ve gençlerle birlikte omuz omuza yürüyerek taleplerini yüksek sesle haykıracaklardır.

1 Mayıs mitingleri emekli sorunlarının dile getirilmesi için bir fırsattır. Emeklilere yönelik ciddi anlamda bir projesi ve programı olmayan siyasi partilerin, artık emeklilere yönelik program ve projeler üretmeleri ve bunu pratiğe dökmeleri gerekmektedir. "Emeklilerin sesini duyurmak için elimizden geleni yapacağız" diyen CHP Genel Başkanı Özgür Özel'in emekli sorununun çözümü için yıllardır mücadele veren emekli sendikalarının talep ve görüşlerini alarak yola çıkacağını umuyoruz.

31 Mart seçimleri sonrasında (9 Nisan' da) Tüm Emeklilerin Sendikası Genel Başkanı Zeynel Abidin Ergen, şu açıklamayı yapmıştı: "Emekliler alışagelmişin dışında bir mücadeleyle ilk defa iktidarın sarsılmasını sağladı. Bizi hafife alanlar yanıldıklarıyla yüzleşmek zorunda kaldılar. TÜİK verileri üzerinden enflasyona bağlı artışlar, gerçekte enflasyonun çok altında olduğundan emeklilerin yoksullukları katmerleşerek devam  edecektir. Enflasyona endeksli artışlar kök maaşlar üzerinden yapılarak, yine en az 10 milyon emekli sıfır veya sıfıra yakın zam alacak. 1 Mayıs'a giderken bu haksızlığa karşı insanca yaşam hakkı mücadelemizi yükselteceğiz."

Tüm Emeklilerin Sendikası, bu yılki 1 Mayıs mitinglerine üyelerinin ve halkın geniş katılımını sağlamak için, 20 Nisan'dan itibaren Türkiye'nin farklı şehirlerinde çalışma grupları oluşturarak yoğun bir kampanya yürütüyorlar. Açtıkları imza standlarına halkın ilgisi giderek artmış durumda.

1 MAYIS'TAN SONRA EYLEMLER DEVAM EDECEK

19 Mart 2024 günü Türkiye'nin 43 noktasında kitlesel  basın açıklamaları ile iktidar nezdinde rahatsızlık yaratan Tüm Emeklilerin Sendikası, mücadelelerini, 25 Mayıs 2024 günü yapacakları bölgesel mitinglerle (İstanbul, Bursa, Eskişehir, İzmir, Antalya, Tarsus, Ankara ve Fatsa) daha da yükselteceklerini duyurdu.

Emeklilerin, 2024 1 Mayıs mitinglerine, ülke çapında kendi pankart ve dövizleriyle katılma istekleri doğru bir tutumdur. Elbette emekli, yürüyüş kortejlerinde, meydanlarda belli bir disiplin içinde yerini almalı ve kamuoyunda görünür olmalıdır. Emekli 1 Mayıs'ta sadece maaş zammı için değil, çağdaş demokrasi ve insan hakları talepleri için de haykırmalıdır.

Emekli, bugün intibak yasasının çıkartılmasını, maaş bağlama oranlarının yenilenmesini ve üst taban sınırının kaldırılmasını, sağlığa erişimin kolaylaştırılıp ücretsiz olmasını, emekli sendikalarının görüşü alınarak yeni bir emeklilik yasasının çıkartılmasını, bayram ikramiyelerinin yılda 4 kez ve asgari ücret düzeyine yükseltilmesini ve sendikal örgütlenmelerinin önünün açılmasını istemektedir. Emeklilerin yanı işçilerin ve tüm emek ve demokrasi güçlerinin yanıdır.

1 Mayıs, tüm ezilenlerin ve emeklilerin taleplerinin gür bir şekilde haykırıldığı bir gün olmalıdır. İşçilerin tüm emekçilerin ve emeklilerin 1 Mayıs birlik, dayanışma ve mücadele günü kutlu olsun.

*Eğitimci - Yazar