5 soruda ABD seçimi: Sonuçlar ne zaman belli olacak?

DUVAR - ABD'de bugün yapılacak seçimler, ülkede gelecek dört yıl kimin başkan olacağını belirleyecek. Demokrat Parti adayı Kamala Harris ve Cumhuriyetçi Parti adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş gidiyor.

SEÇİCİLER KURULU NASIL ÇALIŞIYOR?

ABD başkanlık seçim süreci, ön seçimler ve parti toplantıları (caucuses), ulusal kongreler, seçim kampanyası ve Seçiciler Kurulu (Electoral College) oylaması aşamalarından oluşuyor.

Seçiciler Kurulu sistemine göre ABD halkı, başkanlarını doğrudan kendi oylarıyla değil, seçtikleri delegeler üzerinden dolaylı olarak belirliyor. 50 eyalet ile başkent Washington DC'yi temsilen toplam 538 delegeden oluşan "Seçiciler Kurulu" adı verilen sistemde, her bir eyaletteki delege sayısı, o eyaletin Senato ve Temsilciler Meclisi'ndeki üyelerinin toplamına eşit oluyor.

Bu sistemde bir adayın, başkanlık için 538 sayısının yarıdan bir fazlası olan 270 delegeye ulaşması gerekiyor.

Aynı seçim sistemi kapsamında eyaletlerde yarışı kazanan aday o eyaletin tüm delegelerini alıyor; "Kazanan hepsini alır (winner-take-all-system)" adıyla anılan bu kural, o eyalette kaybeden adaya verilen oyları yok saydığı için tartışılıyor.

ABD seçim sisteminde toplamda daha fazla oy almasına rağmen kritik eyaletleri kaybettiği için delege sayılarında geride kalıp yarışı kaybeden başkan adayları bulunuyor.

Buna en güncel örnek olarak, 2016 başkanlık seçimlerinde rakibi Hillary Clinton'dan 2,8 milyon daha az oy alan Donald Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak 304 delegeye ulaştı ve rahat şekilde başkan oldu.

'SALINCAK' EYALETLER HANGİLERİ?

Bu sistemde başkanlık seçiminin kaderini, Cumhuriyetçi ile Demokratlar arasında gidip geldikleri için "salıncak" olarak da adlandırılan çekişmeli eyaletler belirliyor.

2024 seçimlerinde başkanlık için ulaşılması gereken toplam 270 delege sayısının 93'ünü teşkil eden Arizona, Nevada, Wisconsin, Michigan, Pennsylvania, Kuzey Carolina ve Georgia "salıncak eyalet" konumunda bulunuyor.

Güncellenen sayılara göre, Arizona 11, Nevada 6, Wisconsin 10, Michigan 15, Pennsylvania 19, Kuzey Carolina 16 ve Georgia 16 delege sahibi.

California'nın 54, Texas'ın 40, Florida'nın 30 ve New York'un 28 delegesi bulunuyor ancak delege sayısı fazla olan bu eyaletlerin parti eğilimleri uzun yıllardır pek değişmediği için toplamda sonuca etkileri büyük olmuyor. Örneğin, California ve New York uzun yıllardır Demokrat, Texas ve Florida ise uzun zamandır Cumhuriyetçi eğilimiyle biliniyor.