5 soruda: Aşıların başarı oranı ne anlama geliyor, pandemi bitecek mi?
Korona virüsü salgınına karşı geliştirilen aşı çalışmalarından son dönemde iyi haberler geliyor. Ancak uzmanlar, etkili aşıların bulunmasının salgını tamamen yok etemeyeceği konusunda uyarıyor. Peki bir aşının başarı oranı ne anlama geliyor, bu verilerin gerçek hayattaki yansıması ne olacak?
DUVAR - Dünya çapında yaklaşık 1 milyon 450 bin kişinin ölüne yol açan, 62 milyondan fazla kişiye bulaşan korona virüsü salgınında gözler aşı çalışmalarına çevrildi. Çeşitli firmalar geçtiğimiz günlerde aşı çalışmalarının ara sonuçlarını ve başarı oranlarını yayınladı; bazı ülkelerde acil aşılama için hazırlıklar başladı. Peki bir aşının başarı oranı ne anlama geliyor? Hangi aşı yüzde kaç başarılı?
1- HANGİ AŞI NE KADAR BAŞARI SAĞLADI?
Amerikan ilaç firması Pfizer ile Alman biyoteknoloji firması BioNtech'in aşı çalışması, Faz-3 klinik denemelerinin sonuçlarına göre yüzde 95 oranında başarılı.
Amerikan firması Moderna, aynı teknolojiyi kullanarak geliştirdiği aşıda yüzde 94.5 oranında başarı sağladığını açıkladı.
İngiliz firması AstraZeneca ile Oxford Üniversitesi'nin ortak aşı çalışmasında, başarı oranı ortalama yüzde 70 olarak açıklandı. Ancak bu aşının denemelerine ilişkin tartışmalar nedeniyle yeniden incelenmesi bekleniyor.
Rus aşısı Sputnik V'in Faz-3 testlerinin ara sonuçlarına göre yüzde 92 oranında başarı sağladığı belirtildi.
Türkiye'nin 50 milyon doz sipariş verdiği Çin firması Sinovac Biotech'in CoronaVac isimli aşısının Faz-3 sonuçları ve başarı oranı ise henüz açıklanmadı.
2- BAŞARI ORANI NE ANLAMA GELİYOR?
Bir korona virüsü aşısının sözgelimi yüzde 80 oranında başarılı olması, bu aşıyı yaptıran her 100 kişiden ortalama 80'inin virüsle temas ettiğinde Covid-19 hastalığına yakalanmayacağı anlamına geliyor. Bu oran, aşıların klinik çalışmalarında yapılan kontrollü deneylerle ölçülüyor.
3- BİREYLERİN KORUNMA ORANI DA AYNI MI?
Hayır. Sözgelimi, bir aşının başarı oranının yüzde 80 olması, o aşıyı yaptıran kişinin korunma oranının da yüzde 80 olacağı anlamına gelmiyor. Bu oran, aşının genel nüfus açısından koruma kapasitesine işaret ediyor.
Bireyler açısından bakıldığında, aşıyı olan kişinin hastalığı özellikle ağır semptomlarla geçirmesi düşük bir ihtimal olarak görülüyor. Aşının asemptomatik hastalıktan koruma oranı da yüksek görülüyor. Bununla birlikte, bir aşının koruma oranı yüzde 95 kadar yüksek bir oranda ölçülse bile, belirli bir kişiyi kesinlikle koruyacağı gibi kesin bir kanaate bilimsel açıdan varmak zor.