5 soruda sosyal medyaya yaş sınırı: Ne biliniyor, şirketler ne diyor?
Avustralya'nın ardından Türkiye'de de sosyal medyaya 16 yaş sınırlaması getirilmesi gündemde. Peki sosyal medya şirketleri ve uzmanlar yasak girişimlerini nasıl değerlendiriyor?
DUVAR - Avustralya 16 yaşından küçüklerin sosyal medya kullanımını yasaklayarak bu alandaki en sert düzenlemeye imza attı. Benzer bir yasak Türkiye'nin de gündeminde.
Avustralya'daki yasa 16 yaşından küçüklerin sosyal medyayı kullanmalarını engelliyor, internet şirketlerine yasağın işlemesi için gerekli önlemleri alma ödevi veriyor. Kabul edilen düzenleme 12 ay sonra yürürlüğe girecek. Bu sürede gerekli önlemleri almayan şirketler 32 milyon dolara kadar para cezası ile karşılaşabilecek.
DW Türkçe'deki habere göre Kasım ayının ikinci yarısında bin 515 kişinin katılımıyla yapılan YouGov anketine göre Avustralyalıların yüzde 77'si çocuklara sosyal medya yasağını destekliyor.
Başka hangi ülkeler benzer yolda?
Türkiye, Avustralya'dakine benzer bir yasak formülü üzerinde çalışırken diğer birçok ülkede "ebeveyn onayı" gibi alternatifler tartışılıyor.
Norveç 15 yaşın altındakilerin sosyal medyaya erişimini ebeveyn onayına bağlamayı planlıyor. Halihazırda yaş sınırı 13 olarak uygulanıyor.
Fransa'da 15 yaş altındakilerin sosyal medya kullanımını ebeveyn iznine bağlayan bir düzenleme 2023'te yasalaşmıştı ancak teknik zorluklar yüzünden henüz tam olarak uygulanamıyor.
İtalya ebeveyn iznini 14 yaşından küçükler için şart koşuyor. Almanya'da aynı kural 13-16 yaş arası için geçerli ancak pratikte ne derece uygulandığı bilinmiyor.
İspanya, ABD gibi bir dizi ülkede daha benzer adımlar tartışılıyor.
Çin'de 2023 yılında 18 yaşın altındakilerin cep telefonuna erişiminin günde iki saat ile sınırlandırılması teklif edilmişti ancak düzenlemenin akıbetine dair güvenilir bilgi bulunmuyor.
Türkiye nasıl bir yol izleyecek?
Türkiye'de üzerinde çalışılan düzenlemeye ilişkin açıklamayı Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu yaptı. TBMM Genel Kurulu'nda bütçe görüşmeleri sırasındaki sunumunda, "16 yaş altındaki çocuklarımızı sosyal medya ve online oyunların zararlarından korumak için yasal düzenlemeler artık zorunlu hale gelmiştir" diyen Uraloğlu, ilk olarak internet servis sağlayıcıları ve platformların sorumluluklarını artırmayı hedeflediklerini söyledi.
Uraloğlu, geçtiğimiz günlerde katıldığı Habertürk yayınında yaptığı açıklamalarda da "16 yaşın altı disiplin edilmeli, sosyal medya hesabı açamamalılar" dedi. "Yasaklama lafını çok sevmiyorum, düzenleme" diyen Bakan Uraloğlu, sosyal medyanın "cinsiyetsizleştirme, aile yapısının bozulması" gibi "sorunlara" yol açtığını savundu. Bakan, ayrıca küçük yaşlarda bir haberi "sorgulamadan doğru kabul etme" davranışının daha yaygın olduğunu söyledi.
Uraloğlu "Türkiye'de '13 mü olsun' diye de tartışılıyor ama 16 yaş doğrusu. 16 yaşı kriter koyalım. Oyun, sosyal medya platformlarında hesap açamamalarını şart koşacağız" diye konuştu. Ancak Ulaştırma Bakanı henüz "son kararı vermediklerini" de ekledi, hükümet olarak bir uzlaşıya vardıklarında internet şirketlerine "gereğini yapmalarını" söyleyeceklerini ekledi.