5 soruda tuz tüketimi: Sağlıklı bir yaşam için ne kadar kullanmalı?
Tuz, insan yaşamı için hayati önemde. Tuz miktarının vücuda tam etkisi ise kişilerin genetik yapısına bağlı. Yemek yaparken tuz yerine baharat kullanmak fazla tuz tüketiminin önüne geçme yollarından.
DUVAR - Tuz, yiyecekleri daha lezzetli kılıyor. Aynı zamanda insan yaşamı için de hayati önemde. Tuzdaki sodyum, vücutta yeterli su miktarının korunması için kritik. Aynı zamanda hücrelerin besinleri özümsemesine yardımcı oluyor. BBC Dünya Servisi'nde yayımlanan The Food Chain (Besin Zinciri) tuzun insan vücudunda oynadığı yaşamsal rolü ve ne kadar tuzun çok fazla olduğunu inceledi.
TUZ NE KADAR ÖNEMLİ?
BBC Türkçe'nin aktardığına göre, ABD'deki Rutgers Üniversitesi'nden beslenme bilimleri profesörü Paul Breslin, "Tuz yaşam için gerekli" diye özetliyor. Breslin'e göre, "Tuz özellikle elektriksel anlamda aktif hücreler için önemli. Bunlara nöronlar, beynimiz, omuriliğimiz, tüm kaslarımız dahil. Aynı zamanda deri ve kemikteki önemli bir madde." Profesör Breslin, yeterli miktarda sodyum almazsak, öleceğimizi söylüyor. Sodyum eksikliği, akılda bulanıklık, asabiyet, reflekslerin zayıflaması, kusma, felç ve komaya neden olabilecek hiponatremiye yol açıyor.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), günlük iki gramı sodyumdan oluşan beş gram tuz tüketilmesini tavsiye ediyor. Bu miktar kabaca bir tatlı kaşığı kadar. Ancak küresel düzeyde ortalama tuz tüketimi neredeyse günlük 11 gram. Bu da kalp hastalıkları, mide kanseri, obezite, osteoporoz (kemik erimesi) ve böbrek hastalıkları riskini artırıyor. WHO, her yıl 1.89 milyon kişinin aşırı tuz tüketimi yüzünden öldüğünü tahmin ediyor.
TEK SEBEP İŞLENMİŞ GIDALARDAKİ GİZLİ TUZ MU?
Birçok ülkede tuzun fazla kullanımının nedeni, işlenmiş gıdalardaki gizli tuz miktarları. Ancak tarihi nedenleri de olabiliyor. Kazakistan'da halk günde 17 gram dolayında, yani tavsiye edilen miktarın üç katından fazla tuz tüketiyor. Kazakistan'ın başkenti Astana'da yaşayan Meryem bunu 'geleneklere' bağlıyor. Meryem, "Yüzyıllar boyunca steplerde dolaştık, çok miktarda eti tuzlayarak yanımızda taşımamız gerekiyordu. Aileler kış için hazırlık yapardı. Tüm bir ineği, bir koyunu ya da bir atın yarısını tuzlayıp saklarlardı" diyor. Sekiz yıl önce Meryem'in kızı bazı sağlık sorunları yaşayınca doktoru fazla şekerli, yağlı ve tuzlu gıdaların kısıtlanmasını tavsiye etti. Aile derhal, yemeklerinde tuzu kesti. "Ertesi gün yeni beslenme tarzına geçtiğimizde iğrenç oldu. Yemeği yiyor ama tadını alamıyorduk" diye anlatıyor Meryem. Ancak bu tatsızlık hali uzun sürmedi. Meryem'in ailesi tuzsuz yaşama uyum sağladı.