6 parti yasamayı konuştu: 13 maddede uzlaşma

ANKARA - CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Demokrat Parti, Gelecek Partisi ile DEVA Partisi yetkililerinin “Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem” çalışmalarını ortaklaştırmak için başlattığı toplantılar devam ediyor. TBMM’de yapılan dördüncü toplantıda “yasama süreci” ile ilgili 13 başlık ele alındı. Seçim barajının düşürülmesi, hazine yardımı, yasa tekliflerin görüşülme süreci, milletvekili dokunulmazlığı gibi birçok başlıkta mutabakata varıldı.

TBMM’de basına kapalı gerçekleşen toplantıya CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı Bahadır Erdem, DEVA Partisi İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu, Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Ayhan Sefer Üstün, DP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Şahinalp ve Saadet Partisi Seçim İşleri Başkanı Bülent Kaya katıldı.

Edinilen bilgiye göre toplantıda “yasama” başlığı altında Meclis yasa yapım süreci ile siyasi partiler ve seçim kanunu kapsamında 13 başlık ele alındı. 3 saati geçen toplantıda üzerinde mutabakata varılan konular özetle şunlar oldu:

MECLİS’İN GÖREV SÜRESİ: Meclis’in görev süresi 2007 yılındaki anayasa değişikliği ile 4 yıla indirilmiş, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile bu süre yeniden 5 yıla çıkarılmıştı. Partiler Meclis’in görev süresinin 5 yıl olarak kalmasında uzlaştı.

SEÇİM BARAJI: Türkiye, yüzde 10 seçim barajı uygulaması ile dünyadaki en yüksek seçim barajına sahip ülke. İktidar barajın yüzde 7’ye düşürülmesini tartışırken 6 partinin ortak çalışmasında barajın sıfırlanması, yüzde 3 ya da 5 olması gibi öneriler ele alındı. Seçim barajının en fazla yüzde 5 olması gerektiği belirtilen toplantıda yüzde 3’te uzlaşıldı. Son karar genel başkanlara bırakıldı.

HAZİNE YARDIMI: Mevcut sistemde seçimlerde yüzde 3'ü geçen siyasi partilere Hazine yardımı yapılıyor. İktidar ortakları bu oranın arttırılmasını tartışırken 6 parti tüm partiler arasında eşitlik ve adaletin sağlanması için bu oranın yüzde 1’e düşürülmesinde görüş birliğine vardı.

TORBA YASA: Milletvekillerinin parlamenter etkinliklerini zayıflattığı ve meclis içerisinde katılımcılığı ve müzakereyi etkisizleştirdiği için eleştirilen “torba kanun” AK Parti döneminde neredeyse kural haline geldi. Parlamenter sisteme geçişi savunan partiler bu kanun yapma yönteminin uygulamadan kalkmasında anlaştı.

MECLİS İÇTÜZÜĞÜ: Meclis’in anayasası olarak nitelendirilen İçtüzük de yıllardır tartışma konusu. Yasama sürecinin bağlı olacağı usul ve kuralları belirleyen İçtüzüğün daha demokratik ve kaliteli yasa yapım imkanı verecek şekilde tüm partilerin uzlaşması ile değiştirilmesi karara bağlandı.

MECLİS KOMİSYONLARI: Yasa yapım sürecinin mutfağı Meclis komisyonları. Partiler daha kaliteli yasa yapım süreci için komisyonların güçlendirilmesini kararlaştırdı. Bu kapsamda muhalefetin söz hakkının artmasının önemine dikkat çekildi, bu yönde düzenleme yapılmasında uzlaşıldı.

YASAMA SÜRECİNE KATILIM: Yasama yapım sürecinde teklifler hazırlanırken ve Meclis’te görüşmeleri yapılırken yasanın etkilediği kesimlerin görüşlerine başvurulması önem taşıyor. Mevcut düzenlemede sendika, oda gibi çeşitli sivil toplum örgütleri yasalar yapılırken komisyon çalışmalarına katılarak görüş belirtme hakkına sahip. Ancak bu uygulama yetersiz, hatta filli olarak gerçekleşmiyor. Partiler daha katılımcı ve sağlıklı yasa çalışması için çıkarılacak yasaları etkileyecek kesimlerin temsilcilerinin yasama sürecinde daha etkili katılımını kural haline getiren düzenleme yapılmasında da anlaştı.

KÜRSÜ DOKUNULMAZLIĞI: Meclis üyelerinin yasama görevlerini yerine getirirken yaptığı konuşmalardan dolayı herhangi bir hukukî veya cezaî takibata uğramamalarını düzenleyen milletvekili dokunulmazlığı AK Parti döneminde birçok uygulama ile tartışma konusu oldu. 6 parti özellikle kürsü dokunulmazlığının güçlendirilmesi için mevcut yasadaki belirsizliklerin giderilmesi gerektiği konusunda da uzlaşmaya vardı.

BAKANLAR KURULUNA KHK YETKİSİ: Parlamenter sistemde Meclis tarafından Bakanlar Kurulu’na belli konularda süreli Kanun Hükmünde Kararname çıkarma yetkisi verebiliyor. Partiler bu yetkinin daha net hale getirilmesi ve Meclis, yargı denetimine açık olmasıyla ilgili net düzenleme yapılması gerektiğinde uzlaştı. 6 parti OHAL KHK’sı ile ilgili ayrıca bir değerlendirme yapacak, ancak genel görüşün böyle bir yetkinin olmaması gerektiği yönünde olduğu biliniyor.

Gelecek hafta Salı günü yapılacak toplantıda “yasama” üzerinde görüşmelere devam edilecek. Çalışma kapsamında Meclis’in bütçe hakkı ve denetim araçları ele alınacak. Daha sonraki toplantıda Cumhurbaşkanı yetki ve sorumluluğu ile yürütme organı üzerine görüşmeler yapılacak. Bu yılsonuna kadar bitirilmesi planlanan çalışmada bir rapor hazırlanarak genel başkanlara sunulacak. Bu rapor sonrası genel başkanlar düzeyinde bir görüşme ve ortak bir açıklama yapılması bekleniyor.