7 soruda hepatit: Nasıl bulaşır, nasıl anlaşılır?

DUVAR - Bugün 28 Temmuz Dünya Hepatit Günü. Sağlık makamları ve yardım kuruluşları, bu kapsama, daha çok sayıda insanın hepatit testi yaptırması çağrısında bulundu çünkü milyonlarca kişi farkında olmadan hastalığı taşıyor. Hepatit dünya genelinde bir milyondan fazla ölümden sorumlu ve bu sayı son yıllarda artıyor. Peki, hepatit nasıl bulaşıyor ve nasıl tedavi ediliyor? Hepatite yakalanmaktan kaçınmak için ne yapmak gerekiyor?

HEPATİT NEDİR VE NEDEN BU KADAR ÖLÜMCÜL?

BBC Türkçe'nin aktardığına göre, hepatit genelde bir viral enfeksiyonun yol açtığı karaciğerde enflamasyondur. Karaciğer kanserine, yetmezliğine ve çok sayıda başka karaciğer hastalığına neden olabiliyor. Virüsün A'dan E'ye kadar değişen beş farklı çeşidi var. Hepatit B ve C en çok zarar vereni. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) dünya genelinde her yıl 1,3 milyon kişinin bu virüsün yol açtığı hastalıklar nedeniyle öldüğünü tahmin ediyor. Bu, her 30 saniyede bir Hepatit kaynaklı bir ölüm anlamına geliyor.

NE KADAR YAYGIN?

DSÖ, dünya genelinde 250 milyon kişinin kronik Hepatit B, 50 milyon kişinin de kronik Hepatit C hastası olduğunu tahmin ediyor. Kuruluş her yıl 2 milyondan fazla yeni vakanın eklendiğini söylüyor. DSÖ'ye göre Hepatit B: DSÖ Batı Pasifik bölgesinde (Çin, Japonya ve Avusturalya) 97 bin kişide, Afrika'da 65 milyon kişide, DSÖ Güneydoğu Asya bölgesinde 61 milyon kişide (Hindistan, Tayland ve Endonezya) görülüyor. DSÖ, Hepatit B'nin dünya genelinde her yıl 20 milyon kişiye bulaştığını ve 2015'te 44 bin ölüme yol açtığını belirtiyor. En çok da Güney ve Doğu Asya'da yaygın.

NASIL YAKALANILIYOR?

Hepatit A çoğunlukla dışkıyla kirlenmiş gıda tüketmekten veya su içmekten ve enfekte biriyle doğrudan temasla geçiyor. Hijyen koşullarının kötü olduğu düşük ve orta gelirli ülkelerde daha sık görülüyor. Belirtileri kısa sürede ortadan kayboluyor ve neredeyse herkes iyileşiyor. Ancak ölümcül düzeyde karaciğer yetmezliğine neden olabiliyor. Hepatit A salgını kirli su ve gıda olan yerlerde ortaya çıkıyor. Örneğin, 1998'de Çin'in Şangay kentinde 300 bin kişiye hastalık bulaşmıştı.

Hepatit B çoğunlukla doğum sırasında anneden çocuğa,  çocuklar arası temasla, kirli iğneler ve şırıngalarla, dövme yaptırmakla, kulak deldirmekle, enfekte kanla temas ve vücut sıvılarıyla (örneğin cinsel ilişki sırasında) geçiyor.

Hepatit C ve D de iğne ve şırınga paylaşımı gibi yollarla enfekte kanla, ya da enfekte kanın nakledilmesiyle geçiyor. Sadece Hepatit B olanlar Hepatit D'ye yakalanabiliyor ve bu, kronik Hepatit B olanların yüzde 5'ini etkiliyor. Bu da özellikle yoğun bir enfeksiyona yol açıyor.

Hepatit E kirli su ve gıda tüketimiyle geçiyor. En çok Güney ve Doğu Asya'da görülüyor ve ayrıca özellikle hamile kadınlar için zararlı olabiliyor.