YEP'ten çıkan sonuç: Yüksek işsizliğe devam

DUVAR - Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, Türkiye ekonomisinin 3 yıllık 'yol haritası' olarak lanse edilen Yeni Ekonomi Programı'nı (YEP) açıkladı. 'Yeni normal, yeni dengelenme' sürecine vurgu yapıldı, pandeminin etkisinin altı çizildi. İşsizlik rakamlarına, bütçe dengesine, enflasyona, cari dengeye ilişkin öngörüler paylaşıldı. En kötü senaryoda GSYH'de yüzde 1,5'lik azalma öngörüldü. 

ÖNE ÇIKAN VURGULAR

YEP'in ilkini 2018'de paylaştıklarını ve 'muazzam bir başarı' yakaladıklarını söyleyen Albayrak, "Ancak Covid-19 salgınıyla ekonomik faaliyet tüm dünyada sert yavaşladı. Türkiye gibi gelişen ülkelerin para birimleri de ciddi değer kaybetti. Bu da bizim enflasyonda düşüş başlarken yataya dönmemize neden oldu.Turizm, hizmetler sektörü ve ulaşımda toparlanma istediğimiz ölçüde değil. Üçüncü çeyrekte başlayan toparlamanın tüm sektörlere yayıldığını söylemek mümkün değil" dedi.

İstihdamın 15 milyonunun hizmetler sektöründe olduğuna dikkat çeken Albayrak, bu alandaki toparlanmanın hayati önemde olduğunu ifade etti.

Korona salgını sürecinde Türkiye ekonomisinin birçok ülkeden pozitif ayrıştığını öne sürerek, "Tüm göstergeler 'V' tipi toparlanmaya işaret ediyor. Temamız yeni dengelenme, yeni normal, yeni ekonomi" dedi.

Albayrak, Covid-19 sürecinde destek paketlerinin toplam büyüklüğünün ise 494 milyar lirayla milli gelirin yüzde 10'una ulaştığını açıkladı.

Ayrıca kendi bakanlığı döneminde en düşük emekli maaşını 1500 liraya çekerek, bin liranın altında emekli maaşına son verdiklerini de söyledi. Türkiye'de asgari ücret 2 bin 324 lira...

Albayrak'ın açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:

GEÇİCİ BOZULMA OLDU: Dengelenme sürecinin sonuna yaklaşırken pandemi sonrası dünya yeni bir sınamayla karşı karşıya kaldı. Kimi ülkeler ekonomilerini ve sınırlarını tamamen kapattılar. İşsizlik arttı. Belirsizlik ortamında Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin para birimi tüm dünyada değer kaybetti. Enflasyon oranımızdaki trend yerini yatay bir seyre bıraktı. Altın ithalatındaki hızlı artış ve turizmdeki düşüş nedeniyle cari işlemlerde geçici de olsa bozulma ortaya çıktı. Bu program salgın sonrası yeni normale nasıl uyum sağlayacağımızı ortaya koyacak. 

494 MİLYAR TL'LİK DESTEK PAKETİ: Tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de parasal genişleme adımları atıldı. Salgın sürecindeki destek paketlerinin toplamı 494 milyar TL ile milli gelirin yüzde 10'una ulaştı. 9 milyon vatandaşımıza 47,5 milyar TL destek verdik.

V TİPİ TOPARLANMA VAR: Bu yılın temmuz ayında hızlı bir normalleşme sürecine girdik. Türkiye olarak birçok gelişen ülkeden pozitif ayrıştık. Tüm göstergeler 'V' tipi toparlanmaya işaret ediyor. Turizm ve hizmetlerde toparlanma istenen düzeyde değil. 

YENİ TEMA: Temamız yeni dengelenme, yeni normal, yeni ekonomi. Salgın sürecinde alınan finansal tedbirler kademeli olarak kaldırılacak. Normalleşme adımları önümüzdeki haftalarda da devam edecek. Stratejik reformları hayata geçirmeye devam edeceğiz. Enflasyon ve cari dengedeki kırılganlıkları azaltacak rekabet, teknoloji ve verimlilik odaklı reformlara öncelik vereceğiz. 2020 yılına güçlü büyüme performansıyla başlamıştık. Büyüme hedeflerine ulaşmak için ihracat, katma değerli üretim ve istihdama yoğunlaşacağız. 

BİR BAKMIŞSINIZ ENERJİ İHRAÇ EDEN ÜLKELER ARASINDA OLACAĞIZ: Öncelikli sektörleri destekleyecek yurt içi üretim kapasitemizi artıracak, sürdürülebilir ihracat artışı sağlayacağız. Doğalgaz keşfi kaynaklı, önümüzdeki dönemde çok daha uygun düzeylerde oluşan enerji ithalatı fiyatlarıyla, bu sürecin sonunda enerji ithal eden değil bir de bakmışsınız enerji ihraç eden ülkeler arasında olacağız, Türkiye oralara gidiyor.

YILI CARİ AÇIKLA KAPATACAĞIZ: Cari işlemlerde kalıcı olarak denge tesis etmeyi amaçlıyoruz. Geçtiğimiz yılı cari fazla veren bir resimle başlamıştık. Turizmdeki beklenmedik daralmanın etkisiyle yılı cari açık vererek kapatacağız. Altın ithalatını ithalat olarak görmüyorum, sermaye malı sonuçta. Altın ve turizmdeki beklenmedik daralma olmasa cari fazla vereceğimiz bir yıl olacaktı 2020.

BÜYÜME  HEDEFLERİ

2020 büyüme tahmini yüzde 0,3 (Önceki yüzde 5)

2021 büyüme tahmini yüzde 5,8 (Önceki yüzde 5)

2022 büyüme tahmini yüzde 5 (Önceki yüzde 5)

2023 büyüme tahmini yüzde 5 (Önceki yüzde 5)

İŞSİZLİK HEDEFLERİ

2020 işsizlik tahmini yüzde 13.8

2021 tahmini yüzde 12,9

2022 tahmini yüzde 11,8

2023 tahmini yüzde 10,9

ENFLASYON HEDEFLERİ

2020 sonu TÜFE tahmini yüzde 10,5 (Önceki yüzde 8,5)

2021 tahmini yüzde 8 (Önceki yüzde 6)

2022 tahmini yüzde 6 (Önceki yüzde 4,9)

2023 tahmini yüzde 4,9

CARİ DENGE

2020 cari denge/GSYH tahmini yüzde -3,5 (Önceki yüzde -1,2)

2021 tahmini yüzde -1,9 (Önceki yüzde 0,8)

2022 tahmini yüzde -0,7 (Önceki yüzde 0)

2023 tahmini yüzde 0,1

BÜTÇE DENGESİ

2020 bütçe dengesi/GSYH tahmini yüzde -4,9 (Önceki yüzde -2,9)

2021 tahmini yüzde -4,3 (Önceki yüzde -2,9)

2022 tahmini yüzde -3,9 (Önceki yüzde -2,6)

2023 tahmini yüzde -3,5

GSYH BÜYÜKLÜĞÜ

2020 tahmini 702 milyar dolar

2021 tahmini 735 miyar dolar

2022 tahmini 801 milyar dolar

2023 tahmini 875 milyar dolar.

ALBAYRAK: KUR BENİM İÇİN ÖNEMLİ DEĞİL

Toplantı sonrası döviz kurlarındaki durumu soran gazetecilere, "Kur benim için hiç önemli değil, oraya bakmıyorum" yanıtını verdi. 
HANGİ KAYNAKLA SAĞLANACAK?

Yüksek büyüme, tek haneli düşük enflasyon ve cari açık olarak özetlenen YEP'te, kaynak konusuna değinilmezken, uzmanlar "Bu hedeflere hangi ekonomik kaynaklarla ulaşılacak?" sorusunu yöneltti. 
Merkez Bankası eski başkanı Durmuş Yılmaz "Bakan, haziran ayında açıklanması gereken ve adını YEP olarak değiştirdiği 2021-22-23 Orta Vadeli Programı (OVP) açıkladı. Programın özeti: Yeni, yeni, yeni; dengelenme, dengelenme, dengelenme; normal, normal, yeni normal !!!. Rakamda vermedi değil, verdi; ama kaynak göstermedi" yorumunda bulundu.

Ekonomi gazetecisi Emin Çapa ise sosyal medya hesabınan "Daha önce açıkladığı hiçbir YEP hedefi tutmayan Sayın Albayrak'ın açıkladığı YEP hedefi bu kez tutarsa, yoksullaşmada yeni bir noktaya ulaşacağız. Açıklandığı gibi milli gelir 702 milyar dolar olursa, kişi başı gelir 8.400 dolara inecek" paylaşımını yaptı.

Ekonomistler Yeni Ekonomi Programı için ne diyor?EKONOMİ