Almanya'da seçim: 'Korkulan' mı olacak, sandıktan 'sürpriz' mi çıkacak?
Almanya, 'trafik ışığı' koalisyonunun dağılmasından yaklaşık 4 ay sonra bugün sandık başında. Anketler, Hıristiyan Birlik partileri ile faşist AfD'nin oyların yaklaşık yarısını alacağını öngörüyor.
DUVAR - Almanya’da Sosyal Demokrat Parti (SPD), Yeşiller ve liberal Hür Demokrat Parti’den (FDP) oluşan ‘trafik ışığı’ federal koalisyon hükümetinin dağılmasından aylar sonra 60 milyona yakın seçmen bugün sandık başına gidiyor. Son aylarda yapılan hemen her anket, sandıktan bir sürpriz çıkmazsa, şu anda ana muhalefette olan muhafazakar Hıristiyan Birlik partileri CDU/CSU’nun seçimi birinci sırada tamamlayacağını, faşist Almanya için Alternatif’in (AfD) ise hemen arkasından ikinci sırada olacağını ortaya koyuyor. Meclise girmesi muhtemel partiler AfD ile olası bir koalisyona kapılarını kapatmış gibi görünse de AfD’nin öngörüldüğü ve büyük ölçüde endişe edildiği gibi yüzde 20 bandında bir oy alması hem partinin kendisi hem de Almanya için bir ilk olacak.
Peki, Almanya’daki koalisyon hükümeti neden dağılmıştı? Seçimde hangi isimler başbakan adayı olarak yarışıyor? Yapılan son kamuoyu yoklamaları seçimin olası sonuçları hakkında ne söylüyor?
DAĞILMANIN ATEŞİNİ LİNDNER ATEŞLEDİ
ABD’de 6 Kasım 2024’te Cumhuriyetçi başkan adayı Donald Trump’ın Beyaz Saray’a geri döneceğinin kesinlik kazandığı saatlerde Almanya’da bir süredir ayak sesleri duyulan bir gelişme de basına yansıyordu. FDP lideri Christian Lindner’in koalisyon ortaklarına ekonomi politikalarında köklü değişim öngören 18 sayfalık bir metin göndermesi ve SPD’li Başbakan Olaf Scholz ile aynı gün ekonomi zirvesi düzenlemesi gibi gelişmelerin gerdiği ipler, Scholz’un ‘güvenini zedelediğini’ söylediği Lindner’i federal maliye bakanlığı görevinden almasıyla tamamen koptu. Görevden alınan Lindner, koalisyon hükümetindeki bakanlarını çekeceğini açıkladı. Federal Ulaştırma Bakanı Volker Wissing ise buna karşı çıkan tek isim oldu. Partisinden istifa eden Wissing, görevinde kaldı. Koalisyonun dağılması sonrası güven oylaması ve seçim tarihleri bir süre tartışma konusu olsa da Almanya Federal Meclisi, daha önceden planladığı üzere 16 Aralık’ta Scholz hükümetine güvensizlik oyu verdi; Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier de 27 Aralık’ta meclisi feshetti. Böylelikle normal şartlarda Eylül 2025’te yapılması gereken seçimlerin 23 Şubat 2025 tarihinde yapılacağı da kesinleşmiş oldu.
10 PARTİ TÜM EYALETLERDE SEÇİMLERE KATILIYOR
Deutschland.de sayfasının paylaştığı bilgilere göre, Almanya Federal Seçim Komitesi, erken seçime gidilen süreçte 41 siyasi partinin seçime katılabileceğine karar verirken, oy pusulasının üzerinde yer alabilmek için izin alan partilerin belirli bir sayıda imza toplaması gerekiyordu. Bunu 29 parti başarabildi. Bu partilerin arasından tüm eyaletlerde seçimlere katılma hakkına ulaşan parti sayısı ise 10 olarak açıklandı. Bu 10 partinin arasında halihazırda mecliste bulunan SPD, FDP, Yeşiller, Sol Parti, AfD ve Sol Parti’den ayrılan siyasetçilerin kurduğu Sahra Wagenknecht Birliği (BSW) yer aldı. CDU/CSU Birlik partilerinden CSU sadece Bavyera’da, CDU sadece tüm diğer eyaletlerde seçilebiliyor. Ülke çapında seçimlere girmeye hak kazanan küçük partiler ise Özgür Seçmenler, Volt, Almanya İttifakı ve Almanya Marksist-Leninist Partisi (MLPD) oldu. Seçime girecek partilerin kesinleşmesinden önce başvuruda bulunan 56 siyasi oluşum arasında ‘Döner Partisi’ de yer almış, sadece 15 üyesi olması dolayısıyla yeterli üye sayısına ulaşamayarak yarış dışı kalmıştı.
5 FEDERAL BAŞBAKAN ADAYI YARIŞIYOR
Almanya’da en fazla oy alan partinin başbakan adayı otomatik olarak ülkenin yeni başbakanı olmazken, bugün yapılan seçimde beş federal başbakan adayı yarışıyor. Bu isimler; mevcut Başbakan ve SPD’nin adayı Olaf Scholz, ana muhalefet CDU/CSU Genel Başkanı ve başbakan adayı Friedrich Merz, faşist AfD Eşbaşkanı ve başbakan adayı Alice Weidel, Federal Ekonomi ve İklim Koruma Bakanı, Başbakan Yardımcısı ve Yeşiller’in adayı Robert Habeck ve BSW lideri ve başbakan adayı Sahra Wagenknecht oldu. Bu adaylar arasında en deneyimli isim ise Olaf Scholz olarak öne çıktı. Almanya’da 16 yıl boyunca dört dönem başbakanlık yapan CDU’lu Angela Merkel'in ardından başbakanlık koltuğuna oturan 66 yaşındaki Scholz, 2007-2009 yıllarında birinci Merkel koalisyon hükümetinde çalışma ve sosyal işler bakanı, 2011-2018 yıllarında Hamburg eyalet başbakanı ve 2018-2021 yıllarında dördüncü Merkel koalisyon hükümetinde maliye bakanı ve başbakan yardımcısı olarak görev yaptı.