Altın rekorları test edecek
Geçen yıl sonu, bu yıl sonu için ons altında beklenti olan 2,500 dolar seviyesi geçen hafta test edildi bile! Gerek ons gerek gram altının bu yıl boyunca pek çok rekoru test edeceğini söyleyebilirim.
ÇATIŞMALAR ALTINA DOPİNG OLDU
2022’nin ortalarından bu yana, dünya siyasetinde her ne oluyorsa altın ve değerli metallere yarıyor. Malum başta altın olmak üzere değerli metaller çatışmalı ortamları, ekonomik krizleri sever. Rusya-Ukrayna savaşı ve İsrail-Hamas çatışmalarıyla altına olan talep ve ons altın fiyatları sürekli artıyor. Gelişmelere göre dalgalı bir seyir izlemesine karşın sert yükselişler ardından görece sınırlı düşüşler gözleniyor. Ve genel eğilim sürekli yükseliş… Ons altın İran, Suriye ve Irak’taki patlamalara ilişkin doğrulanmamış haberlerin ardından yüzde 1.3 kadar yükseldi ve beşinci haftalık yükselişine yöneldi. İran ile İsrail arasındaki söylem, geçen hafta sonu gerçekleşen insansız hava aracı ve füze saldırısından bu yana, İran’ın nükleer tesislerine saldırmaya karşı uyarıda bulunması ve hedef alınması halinde aynı şekilde karşılık vermekle tehdit etmesiyle yoğunlaştı. Halen belirsizlik ve savaşın Ortadoğu’ya yayılma riski sürüyor. Gelelim ekonomik etkenlere… Jeopolitik riskler, Fed'in faiz oranlarını düşürmeden önce kat etmesi gereken bir yol olduğuna dair endişeleri körükleyen istihdam verilerini büyük ölçüde dengeledi. Merkez bankalarından ve Çinli tüketicilerden gelen güçlü talep de geçen haftaki rekor seviyesine doğru yükselen altını destekledi. Gelişmeler, küresel ölçekte gerilimlerin artarak süreceğini gösteriyor. Geçen yıl sonunda bu yıl sonu için ons altında beklenti olan 2,500 dolar seviyesi geçen hafta test edildi bile! Gerek ons altının gerekse gram altının bu yıl boyunca pek çok rekoru test edeceğini söyleyebilirim.
DOLARİZASYON ORANI YÜZDE 56.8
TL mevduat faizlerindeki hızlı artışlara rağmen hala liralaşma politikası hedeflerin çok gerisinde… TL mevduat faizlerinde artış sürüyor, ancak faizlerdeki artışa karşın TL mevduat hacminde aynı oranda bir artış olmaması ise dikkat çekici... Bankacılık sektörünün toplam mevduatı, 5 Nisan ile biten haftada önceki haftaya göre 17.5 milyar TL azalarak yaklaşık 15 trilyon 905 milyar 600 milyon TL’ye gerilerken mevduat faizlerinde 3 puanlık artış izlendi. TCMB, bir önceki haftanın para ve banka istatistiklerini açıkladı. Buna göre, bankacılık sektörünün toplam mevduatı 5 Nisan ile biten haftada 17 milyar 521 milyon 689 bin TL azalışla 15 trilyon 905 milyar 636 milyon 683 bin TL’ye geriledi. 1-3 aylık TL mevduat faizi yüzde yüzde 64.3’ten yüzde 67.4’e çıkarken ticari kredi faizleri de yüzde 66.3’ten yüzde 67.5’e yükseldi. Bankalardaki TL cinsi mevduat yüzde 1.82 yükselişle 8 trilyon 715 milyar 122 milyon 813 bin TL, yabancı para cinsinden mevduat ise yüzde 2.88 azalışla 6 trilyon 434 milyar 759 milyon 503 bin TL seviyesine geldi. Bankalarda bulunan toplam yabancı para cinsinden mevduat, 5 Nisan ile biten haftada 213 milyar 11 milyon dolar olurken, bu tutarın 180 milyar 476 milyon doları yurtiçinde yerleşik kişilerin hesaplarında toplandı. Yurtiçi yerleşiklerin toplam yabancı para cinsinden mevduatta parite etkisinden arındırılmış veriler göz önünde bulundurulduğunda, 5 Nisan itibarıyla 4 milyar 580 milyon dolarlık azalış tespit edildi. Tüm bu veriler, özellikle bu faiz oranlarına karşın kur korumalı mevduattan (KKM) çıkışların beklentinin çok altında kalıyor olması, tasarruf sahiplerinin TÜİK enflasyon rakamlarına güvenlediğini ve pozitif reel faiz ortamına uzak olduğumuz kanısının hala güçle olduğunu gösteriyor. Sonuç itibarıyla, döviz tevdiat hesapları ve KKM’nin toplamı, toplam mevduatın yüzde 56.8’ini oluşturuyor.
TÜKETİCİ KREDİLERİ GERİLİYOR KREDİ KARTI BAKİYESİ ARTIYOR
Sıkılaşma politikaları çerçevesinde kredi musluklarının kısılmasına yönelik düzenlemeler bir ölçüde de olsa sonuç veriyor. İhtiyaç kredisi faizi zirveden gerilerken 1-3 aylık mevduat faizi yüzde 67’yi aştı. Geçen hafta yüzde 86.2’lik faizle veri tarihinin zirvesini yenileyen tüketici kredi faiz yüzde yüzde 83.1’lik faizle zirveden geriledi. Mevduat bankalarındaki tüketici kredileri, 5 Nisan ile biten haftada yüzde 0.63 azalarak 1 trilyon 524 milyar 174 milyon 855 bin TL oldu. Aynı dönemde taksitli ticari krediler yüzde 0.46 yükselişle 1 trilyon 462 milyar 362 milyon 275 bin liraya, kredi kartları bakiyesi ise yüzde 1.05 artışla 1 trilyon 836 milyar 314 milyon 237 bin TL’ye çıktı. Mevduat bankalarındaki tüketici kredilerinin 401 milyar 875 milyon 190 bin TL’si konut, 68 milyar 904 milyon 708 bin TL’si taşıt ve 1 trilyon 53 milyar 394 milyon 957 bin TL’si diğer kredilerden oluştu. Bankacılık sektörünün TCMB dahil toplam kredi hacmi de 5 Nisan ile biten haftada 13 milyar 844 milyon 152 bin TL artarak 12 trilyon 429 milyar 390 milyon 850 bin TL’ye yükseldi. Toplam kredi hacmi hacmi, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 49.6 artış gösterdi. Bu veriler dikkate alındığında, tüketici ve ihtiyaç kredilerinde yaşanan faiz artışının ve bankalarda onaylanan kredi miktarındaki daralmanın, dar ve orta gelir grubunda kredi kartı harcamalarını artırdığını gösteriyor. Zira ihtiyaç kredisi alamayan dar gelirli için kalan tek seçenek kredi kartıyla tüketimi devam ettirebilmek. Yakında kredi kartlarına yönelik yeni düzenlemelerin gelmesiyle işler daha da zorlaşacak. Bir diğer mesele ise birikmiş kredi kartı borçlarının bundan sonrasında vatandaş tarafından nasıl döndürüleceği… Bu yıl içinde pek çok kart sahibinin icralık olması çok muhtemel…
EKONOMİ SOĞUYACAK DERKEN PERAKENDE SATIŞLAR COŞTU!
TCMB ve BDDK’nın düzenlemelerine karşın ekonomide soğuma beklentilerin çok gerisinde… Tersine, enflasyonun artışını sürdüreceğine yönelik genel kanı, perakende satışların artmasına neden oluyor. Bir diğer etken de kredi kartı taksitlerine yönelik yeni daraltıcı önlemlerin getirileceği beklentisi. İşte büyük olasılıkla perakende satışlara hücumun iki sebebi bunlar. Artış da öyle az buz değil! TÜİK şubat ayına ilişkin perakende satış endekslerine göre, ticaret satış hacmi yıllık yüzde 11.3 arttı, perakende satış hacmi yıllık yüzde 25.1 arttı. Ticaret satış hacmi şubatta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 11.3 büyüdü. Aynı ayda motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin toptan ve perakende ticaretiyle onarımı için satış hacmi yüzde 15.4, toptan ticaret satış hacmi yüzde 5.7, perakende ticaret satış hacmi ise yüzde 25.1 arttı. Ticaret satış hacmi bir önceki aya göre yüzde 2.3 artış gösterdi. Aynı ayda motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin toptan ve perakende ticaretiyle onarımı için satış hacmi yüzde 3.1, toptan ticaret satış hacmi yüzde 1.6, perakende ticaret satış hacmi ise yüzde 3.5 arttı. ‘İnatçı enflasyon’un psikolojik etkilerinden birini yaşıyoruz açıkçası. Bir de resmi verileri ve ekonomi yönetimine güvensizliğin!.. Vatandaş, gıda maddesinden tutun dayanıklı tüketim mallarına kadar her ürünün fiyatlarının çok daha fazla yükseleceğini düşündüğünden tüketimleri ertelemiyor, tam tersine önceliyor. Şöyle düşünün, diyelim ki buzdolabını yenileyeceksiniz ve fiyatının beklenen enflasyonun en az iki katı olacağı kanaatindesiniz. Paranızı TL mevduata mı yatırırsınız, yoksa buzdolabına mı? Görünen o ki, tercih genelde ikincisi oluyor. Büyük olasılıkla ekonomiyi soğutma politikalarının önündeki en önemli bariyerlerden biri işte bu tüketici eğilimi olacak.