26 uluslararası STK'dan açıklama

DUVAR - Aralarında Uluslararası Af Örgütü, İnsan Hakları İzleme Özgütü, PEN Yazarlar Birliği, Gazetecileri Koruma Komitesi, Avrupa Gazeteciler Federasyonu, Sınır Tanımayan Gazeteciler gibi uluslararası örgütlerin bulunduğu 26 uluslararası sivil toplum kuruluşu, Türkiye'de insan haklarını ihlal eden OHAL KHK hükümlerinin kaldırılmasını talep eden ortak bir açıklama imzaladı.

Açıklamada şöyle denildi: Geçtiğimiz günlerde uzatılmış olan OHAL’in ilk üç ayı boyunca Türkiye makamları tarafından kullanılan geniş kapsamlı, neredeyse sınırsız takdire bırakılmış yetkilerin, hukukun üstünlüğü ve insan haklarını koruyacak tedbirleri tehlikeye atacak olmasından gittikçe daha çok endişe duymaktayız. Bizler, Türkiye Hükümeti'ni, uygulamada Türkiye'nin insan hakları yükümlülükleriyle uyumsuz olan, OHAL kapsamındaki önlemleri kaldırmaya çağırıyoruz. OHAL’in ilk üç ayında Türkiye makamları olağanüstü hal hükümlerini, gerek gerçekten hükümeti eleştiren gerekse eleştiriyor olarak algılanan kişilerin de aralarında bulunduğu çok sayıda kişinin gözaltına alınması ve tutuklanması yoluyla, muhalif sesleri bastırmak için istismar etmiştir.

Adil yargılama tedbirlerinin ve işkence ile diğer kötü muameleye karşı hayati önlemlerin kaldırılması,  müsaade edilebilir, meşru istisnaları aşmakta, işkence ve diğer acımasız, insanlık dışı ve aşağılayıcı muameleye karşı uluslararası hukukun mutlak yasağını ihlal etme riski taşımaktadır. Uygulamada, bu hükümler, gözaltına alınanlara güvenilir delillerin sunulmadığı, dolayısıyla itiraz etmelerinin ya da insan hakları ihlallerine karşı hukuki yollara başvurmalarının engellendiği geniş kapsamlı gözaltılara olanak sağlamaktadır.

'TÜRKİYE'Yİ DEĞİŞMEYE ÇAĞIRIN'

OHAL KHK’ları ifade özgürlüğü hakkının kullanımını etkilemiştir ve gazetecilerin, yazarların, medya çalışanlarının tutuklanması ve baskı uygulanması amacıyla kullanılmıştır" denilen açıklama, şöyle devam etti:

Bunların aralarında:

1.     Üst düzey idarecilere herhangi bir medya kurumunu kapatılması için yetkiler verilmesi;

2.  Hükümetin sokağa çıkma yasakları uygulamasına, kamusal toplantıları, toplanmaları ve mitingleri yasaklamasına ve özel ile kamusal alanlara erişimi kısıtlamasına olanak tanınması;

3.   Yetkililerin soruşturma altındaki herhangi birinin pasaportunu iptal etmesine veya el koymasına olanak tanınması. 1 Eylül'de çıkarılan bir düzenlemeyle soruşturma altındaki kişilerin eşleri ve partnerlerinin de pasaportlarının iptal edilmesine veya bunlara el konmasına olanak verilerek bu yetki genişletilmiştir.

OHAL kapsamında uygulanan kısıtlamalar, medya özgürlüğü ve ifade özgürlüğü hakkına yönelik meşrulaştırılamaz engellemelerle uluslararası insan hakları hukukunun izin verdiğinin ötesine geçmiştir.

Olağanüstü halin ilk iki buçuk ayı sırasında, yukarıda özetlenen kararnameler uyarınca, yetkililer 150 medya organı ve yayın şirketini kapatmış, iki bin 300 gazeteci ve medya çalışanı işini kaybetmiştir. 19 Ekim 2016 itibariyle, en az 99 gazeteci ve yazar tutuklanmış, ifade özgürlüğü hakkının kullanımıyla ilgili olduğuna inanılan suçlamalarla gözaltına alınan medya çalışanı sayısı 130'a yükselmiştir.

Bu rakamlar, polis gözaltı merkezlerinde halihazırda gözaltında bulunan veya olağanüstü hal sırasında gözaltına alınıp suçlanmaksızın serbest bırakılan diğer gazetecileri kapsamamaktadır. Olağanüstü hükümler ayrıca yurtdışına kaçmış veya gizlenmiş gazetecilerin aile üyelerine, onların pasaportlarını iptal ederek veya suçlanan kişi yerine onları gözaltına alarak rahatsızlık vermek amacıyla da kullanılmıştır.

Gazeteciler ve medya çalışanlarına yönelik bu tip önlemler Türkiye'deki insanların, mevcut olaylar hakkında bilgi alma ve hükümeti sorumlu tutma hakkını da engellemektedir.

Türkiye Hükümeti OHAL’in ve bununla bağlantılı KHK’ların, ciddi insan hakları ihlalleri ve muhalefeti sessizleştirmek için bir araç olarak kullanılmadığından emin olmalıdır. Bu arada, Türkiye'nin uluslararası partnerleri olağanüstü hal kapsamında gerçekleşmiş ciddi ihlalleri göz ardı etmemelidir, bu partnerler derhal Türkiye'yi, ülkenin uluslararası insan hakları yükümlülükleriyle uyuşmayan OHAL KHK hükümlerini kaldırmaya veya değiştirmeye çağırmalıdır.

İmzacı kuruluşlar:

ARTICLE 19

Amnesty International

Human Rights Watch

PEN International

Association of European Journalists

Canadian Journalists for Free Expression

Committee to Protect Journalists

Danish PEN

English PEN

Ethical Journalism Network

European Centre for Press and Media Freedom

European Federation of Journalists

Fair Trials

German PEN

Global Editors Network

Index on Censorship

International Media Support

International Press Institute

IREX Europe

My Media

Norwegian PEN

Norwegian Press Association

PEN America

Reporters Without Borders

Swedish PEN

Wales PEN Cymru