4 maddede G20 zirvesi

DUVAR - Dünyanın en büyük 20 ekonomisinin devlet ve hükümet başkanları Arjantin’in başkenti Buenos Aires’te buluşuyor. Bugüne kadar genellikle ekonomi ağırlıklı konu başlıklarının hakim olduğu zirvede bu kez uluslararası siyasi gündemin ön plana çıkması bekleniyor. Gündemin önemli başlıkları arasında Suudi gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın öldürülmesi, Rusya’nın Ukrayna gemilerine el koymasıyla tırmanan gerginlik ve ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşları bulunuyor.

Zirvede Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da hazır bulunuyor. Erdoğan zirve kapsamında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in de aralarında bulunduğu birçok liderle resmi ikili görüşme yapacak. Erdoğan’ın ABD Başkanı Donald Trump ile planlanan resmi görüşmesinin ise formatı değiştirildi.

Beyaz Saray, Trump’ın Erdoğan ile yapacağı görüşmenin zirve sırasında gayriresmi biçimde ayaküstü yapılacağını açıkladı ve iki lider kısa bir süre sohbet etti.

Trump, G20 Zirvesi’nde Rusya lideri Vladimir Putin’le yapmayı planladığı ikili görüşmeyi de iptal etti. Trump, görüşmeyi Ukrayna krizi sebebiyle iptal ettiğini duyurdu.

GÖZLER ÇİN ABD BULUŞMASINDA 

Zirvenin en çok merak edilen görüşmelerinden biri şüphesiz Trump ile Çin lideri Şi Cinping arasında gerçekleşecek temas. İki liderin aralarındaki ticaret savaşlarını önüne geçebilecek bir uzlaşmaya varıp varamayacağı merak ediliyor.

Gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’daki Suudi Arabistan Konsolosluğu’nda öldürülmesinden sonra uluslararası kamuoyunda tepki gören Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman da cinayet sonrası ilk kez uluslararası bir toplantıya katılıyor.

Zirvenin ev sahibi Arjantin Devlet Başkanı Mauricio Macri, Kaşıkçı cinayetinin ikili görüşmeler ve muhtemelen toplu görüşmelerde masada olacağını belirtti.

G20 Zirvesi’nde ağırlık kazanması beklenen dört gündem başlığı şu şekilde sıralanıyor:

1) RUSYA-UKRAYNA GERGİNLİĞİ

Rusya'nın pazar günü Karadeniz'de Kerç Boğazı yakınında Ukrayna donanmasına ait gemileri silah kullanarak durdurması iki ülke arasındaki gerilim tırmandı.

Moskova, Ukrayna'ya ait gemilerin kendine bağlı karasularını ihlal ettiğini iddia ediyor. Ukrayna ise bunu reddediyor. Rus savaş gemilerinin Ukrayna savaş gemilerine silahlı müdahalede bulunmasının ardından başta Birlemiş Milletler, Avrupa Birliği, NATO, ABD, Almanya ve Fransa olmak üzere gerilimi düşürücü davranılması gerektiğine dair açıklamalar yapıldı.

Batılı ülkeler aynı zamanda Rusya'nın, Ukrayna savaş gemilerine el koymasının cezasız kalmaması gerektiğini de belirtti. Olanları “uluslararası hukukun ihlali” olarak nitelendiren ABD’de Başkan Donald Trump, Rus lider Putin ile cumartesi günü zirve marjında yapmayı planladığı ikili görüşmeyi iptal etti. Kremlin ise iptalin Putin’e "daha yararlı görüşmeler yapmak için zaman kazandıracağı” açıklamasında bulundu.

2) KAŞIKÇI CİNAYETİ SONRASI VELİAHT PRENS BİN SELMAN NASIL KARŞILANACAK?

Cemal Kaşıkçı'nın öldürülmesiyle ilgili sorular, cinayette rolü tartışılan Suudi Veliaht Prensi Muhammed bin Selman da zirvede boy göstereceği için yeniden bir gündem maddesi haline gelebilir. Selman, Kaşıkçı cinayeti ortaya çıktıktan sonra ilk kez bir uluslararası toplantıya katılıyor ve Selman'ın üzerindeki uluslararası baskı devam ediyor. Bazı ülkeler Suudi Arabistan’la önceden imzalanan silah anlaşmalarını iptal ederken, çok sayıda ülke de cinayetle bağlantılı 17 Suudi vatandaşına da yaptırım kararları aldı.

Tüm bunların ardından dünya liderlerinin Selman’ı nasıl karşılayacağı zirvenin en çok merak edilen konularının başında geliyor. Zirvenin ev sahibi Arjantin'in Devlet Başkanı Mauricio Macri, konunun ikili görüşmeler ve muhtemelen toplu görüşmelerde masada olacağını belirtti. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Selman ile görüşüp görüşmeyeceği net değil. Trump yönetimi ise Kaşıkçı cinayetinin Suudi Arabistan ile ilişkilerini zedelemesini istemediğini açıkça ifade etmişti, ancak yorumcular başta cinayetin yaşandığı Türkiye ile Avrupa ülkelerinin Prens'e mesafeyle yaklaşacağına dikkati çekiyor.

3) TİCARET SAVAŞININ YUMUŞAMA İHTİMALİ VAR MI?

ABD Başkanı Trump'ın Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile planlanan görüşmesinde bir değişiklik yok. ABD ve Çin'in Cumartesi günü bir araya gelmesi bekleniyor. İki ülkenin karşılıklı olarak yürürlüğe koydukları gümrük vergileri tüm dünyada ticaret savaşları kaygılarını artırdı.

Washington ve Pekin hattında yetkililer, 2019’da ek gümrük vergilerinin artmasını önlemek ve gerilimi yumuşatmak için bir süredir müzakereler yürütüyor. Trump ve Şi’nin ticaret savaşlarını önleyebilecek bir uzlaşıya varıp varamayacakları zirvenin en çok merak edilen konularından. ABD, Eylül ayında bugüne kadarki en kapsamlı gümrük vergilerini devreye sokmuştu. Çin de yeni vergilerle ABD’ye misilleme yapmıştı. Ekim ayında açıklanan rakamlara göre, Çin ekonomisi 2008 finansal krizinin ardından en yavaş üçüncü çeyrek büyümesini kaydetti. Uzmanlar, ABD ile Çin arasında çıkan ticaret savaşının ülke ekonomisini etkilemeye başladığını belirtiyor.

4) YENİ NAFTA GÜNDEMDE

G20, Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşmasının (NAFTA) yerini alacak ABD-Meksika-Kanada Anlaşmasının (USMCA) imza törenine ev sahipliği yaptı.

Zirve öncesi Kanada Başbakanı Justin Trudeau'nun ABD'nin çelik ve alüminyum ürünlerine getirdiği yeni tarifleri kaldırmaması halinde törene bizzat katılmayarak yerine Dışişleri Bakanı'nı göndereceği iddia edilmişti. Ancak Trudeau'nun sözcüsü daha sonra yaptığı açıklamada Kanadalı liderin törene bizzat katılacağını açıkladı.

Ancak Trump’ın Kanada Başbakanı Trudeau ile ikili görüşme planı bulunmuyor. NAFTA, 3 ülke arasında 1994 yılında yürürlüğe girmişti. Trump ise anlaşmanın “adil olmadığını” savunuyordu. (Kaynak: Euronews)