Özlem Kara

UŞAK - Uşak'ın Comburt Köyü yaklaşık 700 yıllık bir yerleşim ve tarihi yapılardan oluşuyor. Geneli iki katlı olan evlerin alt katlarında, ahırlar var. Köyün girişinden itibaren yeşil alanların çokluğu dikkat çekerken evlerin hemen arkasında Comburt Ovası görülüyor. Yeşil alanların ardından Murat Dağı, tüm netliği ile dikkat çekiyor.

Murat Dağı’nın eteklerinde yer alan 700 yıllık Comburt Köyü, maden eleme tesisi ile mücadele ediyor. Meta Nikel Kobalt Mad. San. ve Tic. A. Ş tarafından yapılması planlanan nikel maden ocağı ve eleme tesisinin yapılmasına köylüler tepkili. Yapılan araştırmalara göre, Murat Dağı Havzası sönmüş bir yanardağı. Bu nedenle Murat Dağı ve eteklerinde nikel, altın, çinko, demir, cıva madenleri bulunuyor. Çevrecilerin verdiği bilgiye göre ise Murat Dağı’nda maden tesisi kurmak için en az 17 şirket ruhsat bekliyor.

‘MADENİ ÇIKARTMAK İÇİN TONLARCA SU KULLANILACAK’

Yapılan araştırmalarda, Murat Dağı’nın Uşak, Kütahya ve çevre illerde bulunan yaklaşık 40 milyon insanın su ihtiyacını karşıladığı belirtildi. Şayet Murat Dağı’na maden sahası kurulursa, madeni çıkartmak için milyonlarca ton su tüketilecek. Kimyasal maddeler suya karışarak, birçok kişiyi zehirleyip yeraltı kaynaklarına zarar verecek. Bu durumda da Ege Bölgesi'ni ciddi bir kuraklık bekliyor.

'ÇED' SÜRECİ BAŞLATILDI, KÖYLÜLER TEPKİLİ

Comburt Köyü’nde nikel maden ocağı ve eleme tesisi kurmak için “Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) gereklidir” süreci başlatıldı. Proje için 8 Şubat’ta ÇED süreci kapsamında yapılmak istenen ‘halkın katılım toplantısı’ yöre halkı tarafından engellendi. 29 Mart’ta ise Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü eşliğinde bir heyet tekrar ÇED süreci kapsamında Comburt’a gelecek.

Murat Dağı Yok Olmasın Platformu üyeleri geçtiğimiz günlerde Comburt Köyü’ne giderek maden yapılması takdirde neler olacağına dair yöre halkına bilgilendirmelerde bulundu. Yaklaşık 1 saat 15 dakika süren toplantıda karşılıklı görüş alışverişi yapıldı. Yapılan görüşmede, Comburt halkı, Uşak Belediyesi ve Banaz Belediyesi’nin mücadelelerine destek olmadığını belirterek, maden sahasını ne pahasına olursa olsun yaptırmayacaklarını, mücadelelerine gencinden yaşlısına bütün köy halkının destek verdiğini açıkladı. Yöre halkı, “Bizim dağımızdan ne istiyorlar? Bizim madene ihtiyacımız yok” dedi.

Öte yandan, Comburt halkı Uşak Belediyesi ve çevre illerde bulunan belediye başkanları ve çevrecilerin Comburt’a sahip çıkmaya çağırıyor.

‘BANA UŞAK’TAN İKİ DAİRE VERSELER BEN YİNE DE KÖYÜMÜ TERK ETMEM’

Murat Dağı’nın eteklerinde yapılmak istenen tesis, Uşak ve ilçelerinin içme ve sulama kaynaklarının olduğu Küçükler Göleti’nin dâhil olduğu yerde bulunuyor. 55 yaşındaki Ramazan Türkmen, maden arama sırasında toprağa sondaj vurulacağını ve bu nedenle de toprağın yapısının bozulup suyun yönünün değişeceğini belirtti Türkmen, Comburt Köyü’nde 150 hanenin bulunduğunu ve buradaki halkın tek geçim kaynağının tarım ve hayvancılık olduğunu vurguluyor. Maden sahasına izin verilirse binlerce hatta milyonlarca ağacın katledileceğinin altını çizen Türkmen, çok sayıda canlının da bu durumdan etkileneceğinin ifade ediyor. Maden sahası yapılırsa, köyünün çoraklaşacağını dile getiren Türkmen, bölgesinin çoraklaşmasını istemediğini, çoraklaşması dahlinde de hayvanlarını otlatamayacağını dile getiriyor. Türkmen, “Bizim köyümüzde 100 yaşında insanlar var. Bu köyde, yaş ortalaması yüksek. Bu madeninin pisliği bizim yaşantımızı kıstılar. Burada maden yapılırsa sulu tarım ölür. Su kaynakları ölür. Bize Comburt Köyü diyorlar ama Gediz Nehri buradan doğuyor. Su kaynakları biterse, biz burada hayatımızı nasıl sürdüreceğiz? Burada tarım ve hayvancılık bitecek. Biz nereye göç edeceğiz. Bana şu an Uşak Merkez’de iki katlı daire verseler ben köyümü bırakıp gitmem” diyor.

Comburt Köyü’ne tek bir giriş olduğunu ifade eden Türkmen, hafriyat kamyonlarının köye girmesi sonrası olası kazalarda çocukların veya hayvanların zarar görebileceğini belirtiyor ve soruyor: “Bunun hesabını o zaman kim verecek?”

‘BİZİM DAĞIMIZDAN NE İSTİYORLAR?’

Bir başka köylü 25 yıldır bu köyde yaşadığını belirterek, köyünün doğası ve temiz havası nedeniyle İzmir ve İstanbul gibi büyükşehirlerden, insanların köylerine geldiğini belirtirken diğer köylerin göç verdiğini, Comburt’un ise göç aldığını vurguluyor.

63 yaşındaki Mehmet Kocabaş ise dedesinin Comburt Köyü’nün kurucularından olduğunu dile getirerek maden yapıldığı takdirde köyünün çoraklaşacağını ve köylerini terk etmek zorunda kalacaklarını ifade ediyor. Çorak ve ölü toprakta tarım yapamayacaklarını ve yaşayamayacaklarını belirten Kocabaş, “Bizim gidecek başka bir köyümüz, yerimiz yok” diyor. Kocabaş, hiçbir memurluk işini, köyüne değişmeyeceğini vurgularken Ukrayna ve Rusya savaşında gıdanın ne kadar önemli olduğunun da altını çiziyor. Kocabaş, Murat Dağı’nın Türkiye’nin yüzde 30’luk bir kısmının su ihtiyacının karşıladığını belirterek tüm Ege Bölgesini dağına sahip çıkmaya davet ediyor. Kocabaş son olarak “Biz 700 yıldır madeniz yaşıyoruz. Maden yapılırsa köyümüzü terk etmek zorundayız. Bu nedenle Murat Dağımıza dokunmasınlar” ifadelerini kullanıyor.