8 Mart Dünya Kadınlar Günü

Ali Arayıcı*

Bu yıl 8 Mart'ta kutlanacak olan 2020 Dünya Kadınlar Günü'nün ana konusu şudur: "Eşitlik Kuşağı'ndanım: Kadın hakları ve eşitlikçi bir gelecek için, kadın hakları için ayağa kalkarım!”. Kadın hakları ve toplumsal cinsiyet eşitliğini temel alan bu temanın, Pekin Bildirgesi ve Eylem Platformu'nun 25. yıldönümünü kutlayan BM kadın kuruluşlarının ileri sürdüğü, yeni Eşitlik Kuşağı'nın çok kuşaklı kampanyasıyla örtüşüyor olması da ilgi çekicidir.

Anımsanacağı gibi, 1995 yılında Çin Halk Cumhuriyeti'nin başkenti Pekin'de, 4. Dünya Kadın Konferansı'nda kabul edilen Pekin Eylem Platformu; dünya çapında kadın ve kız çocukların her alanda eşit katılımı, güçlendirilmesi ve cinsiyet eşitliği için; en doğru ve ilerici bir yol haritası olarak kabul edildi.

Pekin Bildirgesi ve Eylem Platformu'nun kabul edilmesinden 25 yıl sonra, toplumsal cinsiyet eşitliğini teşvik etmek ve yönlendirmek için, bu yol haritasının bugün, cesur ve kararlı bir eylemle ileriye götürülmesinin ve kalan boşlukların doldurulmasının zamanı geldi.

2020 YILI ÖNEMLİ BİR FIRSATTIR 

Kadınların, toplumsal yapının bütün kademelerine ve unsurlarına, tam ve eşit olarak katılımı, temel bir insan hakkıdır. Ne yazık ki, günümüzde küresel düzeyde ister siyasette, ister eğlencede, ister işyerinde ve isterse yaşamın her alanında kadın ve kız çocukların, büyük ölçüde yeterince temsil edildiği söylenemez.

Bugün, kadın haklarıyla ilgili bazı ilerlemelerin olmasına rağmen, uluslararası toplum dünyadaki kadın ve kız çocuklarının durumunun; oldukça yavaş bir şekilde geliştiğini kabul ediyor. Bugün bile, dünyada hiçbir ülke, toplumsal cinsiyet eşitliğine, henüz tam anlamıyla ulaştığını iddia edemez.

Bu bağlamda, hem siyasal, hem yasal, hem de kültürel olarak karşılaşılan, değişmez sayısız engel vardır. Kadın ve kız çocukları, düşük beklentilerle değersiz kalıyor, çok çalışıyor ve fakat çok az kazanıyor.

Kadınlar, evlerinde ve halka açık yerlerde çeşitli şiddete ve cinsel tacize maruz kalıyor. Belli bir mücadele sonucunda zorla kazanılan kadın haklarının, ilerleme yerine giderek azalması da endişe vericidir. Bu yeni 10 yılın başlangıcında, kadın hakları konusunda kaydedilen ilerlemeyi değerlendirirken, "Kuşak Eşitliği olarak bize katılın, toplumsal eşitlik için birlikte çalışalım ve geleceği birlikte kuralım!" sloganları temel alınmalıdır.

Kuşkusuz, 2020 yılı, dünya çapında toplumsal cinsiyet eşitliğinin geliştirilmesinde önemli bir yıl olacaktır. Çünkü uluslararası topluluk, Pekin Eylem Platformu'nun kabulünden bu yana, kadın hakları lehine kaydedilen ilerlemeyi değerlendirecektir. 2020 yılı, cinsiyet eşitliğini, tüm kadın ve kız çocukların en temel haklarına saygı duyulmasını sağlamak ve küresel eylemi tetiklemek için, beklenmedik önemli bir fırsattır.

KADIN HAKLARI VE EŞİT BİR GELECEK İÇİN 

Pekin Bildirgesi ve Eylem Platformu'nun 25. yıldönümünü kutlamak için, BM Kadın kuruluşları "Kuşak Eşitliği: Kadın hakları ve eşit gelecek için!" adlı yeni bir kampanya başlattı. Kampanya, ücret eşitliği, ücretsiz bakım, ev işlerinde eşit paylaşım, kadın ve kız çocuklarına yönelik her türlü şiddete, cinsel tacize son verilmesi ve sağlık hizmetlerinin gereksinmelerini karşılamanın yanı sıra siyasi yaşama eşit katılım ve yaşamın her alanında karar alma süreçleriyle ilgilidir.

BM, 2020 Dünya Kadınlar Günü, 6 Mart 2020 Cuma günü saat 10:00'dan 12:30'a kadar ABD'nin New York kentindeki BM Sekreterliği binasında bir törenle kutladı. Bu törenin amacı, yeni kuşak kadın ve kız çocuk liderlerini, cinsiyet eşitliği için savaşan aktivistleri, bundan 25 yıl önce Pekin Eylem Platformu'nun geliştirilmesinde öncü rol oynayan kadın hakları savunucularını ve öncülerini bir araya getirmektir.

Toplantı, değişimden yana olan, toplumsal eşitliği savunan kişi ve kurumlara yaş ve cinsiyet ayrımı yapmadan kutlama fırsatı verdi. Birlikte nasıl çalışabilecekleriyle ilgili projelere, cinsiyet eşitliği hareketinin bu alandaki bazı önemli çalışmalarına işaret edildi. BM Güvenlik Konseyi'nin 1325 sayılı Kadınlara İlişkin Kararının 20. yıldönümü, barış, güvenlik ve BM Kadın kuruluşunun 10. yıldönümüyle ilgili bilgilere açıklık getirildi.

Cinsiyet eşitliği en temel bir haktır. Bu hakkın farkına vararak, ekonomik krizden, yetersiz sağlık hizmetinden, iklim değişikliğinin etkilerine kadar; kadınlara karşı her türlü şiddete ve cinsel tacize karşı mücadelenin yoğunlaşması kaçınılmazdır. Tüm sürdürülebilir kalkınma hedefleri için, cinsiyet eşitliğinin nasıl ve neden önemli olduğunu gösteren yeni verilere, hikayelere, videolara, daha fazla etkinliklere ve üretime öncelik verilmelidir.

Önümüzdeki birkaç yıl içinde, tüm kadın ve kız çocuklarıyla dayanışma içinde olunmalı, en temel hakları olan cinsiyet eşitliği sorunu temelden çözülmelidir. Tören boyunca, BM yüksek temsilcileri tarafından yapılan konuşmalarda, cinsiyet eşitliği ve performansları için kadın aktivistlerle kuşaklar arası bir diyaloğun yararları vurgulanarak bir müzik eğlencesiyle toplantı son buldu.

*Prof. Dr./Paris