'AB üyeliği de masadaydı': Erdoğan'ın Macaristan ziyaretinde neler konuşuldu?

DUVAR - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 20 Ağustos Pazar günü Macaristan'ın başkenti Budapeşte'ye günübirlik bir ziyaret yaptı. Macaristan Başbakanı Viktor Orban'ın davetiyle gerçekleşen ziyarette Orban ile ikili ve heyetler arası görüşmeler yapıldı. Başbakan Orban, Macaristan'ın kuruluş yıldönümü kutlamaları çerçevesinde 'yakın dostum' olarak nitelendirdiği Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın yanı sıra Balkan ve Orta Asya ülkelerinin liderleri ile Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamad El Sani’yi ağırladı.

BBC Türkçe'den Tarık Demirkan'ın haberine göre, Türkiye ile Macaristan arasındaki görüşmelerin ardından bir basın toplantısı düzenlenmedi. Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto, iki ülke arasında güvenlik ve enerji konularının öne çıktığı bazı gündem maddelerinin ele alındığını söylemekle yetindi. Türkiye delegasyonundan gelen bilgiler ise söz konusu görüşmelerde Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne (AB) katılım konularının da masaya yatırıldığı yönündeydi. Ayrıca her iki taraf da NATO’nun genişlemesi ile ilgili olarak bundan böyle de iki ülkenin tavrının koordinasyon içinde yürütüleceğini açıkladı.

'TÜRK AKIM BORU HATTI DA ELE ALINAN KONULARDANDI'

Macaristan'ın en büyük resmi bayramı olarak kutlanan 20 Ağustos, bin yıl önce bu topraklarda Macar Devleti’nin kuruluşunu temsil ediyor ve geleneksel olarak büyük törenlerle kutlanıyor. Akşamında da Budapeşte'de büyük bir havai fişek gösterisi düzenleniyor

Kutlamalar için pazar günü Budapeşte’ye ziyaret düzenleyen konuklar arasında Recep Tayyip Erdoğan'ın yanı sıra başka ülkelerin liderleri de vardı. Katılım ağırlıklı olarak Türki devletlerin temsilcilerinden oluştu. Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan cumhurbaşkanları ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev kutlamalarda yer aldı. Balkan ülkelerinden de Bosna ve Sırbistan Cumhurbaşkanları davetlilerdi.

Kutlamaların ardından gerçekleşen ikili görüşmelerde ana konulardan birinin Türk Akım boru hattı üzerinden Macaristan’a getirilmesi planlanan doğal gazın koordinasyonu olduğu da basına sızan haberler arasındaydı. Ele alınan konu ekonomi açısından belirleyici nitelikteki enerji temini olsa da Macaristan’ın en büyük ulusal bayramına neden sadece Türki devletler ve bazı Balkan ülkeleri liderlerinin çağrıldığı, AB'den, NATO’dan ya da Batılı devletlerin diğer önemli kurumlarından hiç kimsenin neden kutlamalarda yer almadığı sorusu da Macar medyasının gündeminden düşürmediği sorulardan biri oldu.

ORBAN: ULUSAL BAYRAMA SİYASİ DOSTLARIMI ÇAĞIRDIM

Orban, bir radyo programında, “Ulusal bayrama siyasi dostlarımı çağırdım” dedi. Bu da AB içinde Macaristan’a karşı artan eleştirilere verilen siyasi bir yanıt olarak algılandı. Yani Orban’a göre Macaristan’ın dostları artık Batı’da değil, Doğu’da aranmalıydı. 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ziyareti önemli görüşmelerin yapıldığı, kararların alındığı bir ziyaretten çok, iki ülke arasındaki ilişkilerin öneminin vurgulandığı sembolik ama kıymetli bir gelişme olarak kayıtlara geçti. Aslında bu ziyaretle, aralık ayında gerçekleşecek olan Stratejik Ortaklık Zirvesi’nin gündeminin çerçevesi de çizilmiş oldu. Aralık zirvesi bir anlamda iki ülke arasında önümüzdeki yıllarda izlenecek olan işbirliğinin somut adımlarının sözleşmelerle bağıtlandığı bir zirve olacak. 

MACARİSTAN VE TÜRKİYE'NİN YAKIN HEDEFLERİ NELERDİ?

İşbirliğinin yakın hedefleri Macaristan açısından Rus doğal gazının Türkiye üzerinden Macaristan’a ulaştırılmasının garanti altına alınması. Orban, dünkü ikili görüşmelerinde Azerbaycan ve Orta Asya Türki devletler liderlerinden bu konuda söz aldı. Türkiye ise doğal gazın nakil hatlarının fiili olarak topraklarından geçirilmesine izin verecek. 

Türkiye açısından ise yakın hedef AB ile olan ilişkilerini normalleştirmek, ekonomik alanda bazı avantajlar sağlayabilmek ve serbest dolaşım olmasa bile vatandaşları için vize kolaylığı elde edebilmek. Bu konulara Macaristan Türkiye'ye tam destek veriyor. 2024'ün ortalarından itibaren Budapeşte’nin AB dönem başkanlığını devralacağı düşünülürse, Macaristan’ın bu konudaki olası katkıları dikkate değer olacak.

MACARİSTAN TÜRKİYE'NİN AB İÇİNDEKİ 'TRUVA ATI' MI?

Macaristan ve Türkiye arasındaki ekonomik ilişkiler, ihracat ve ithalat olarak bakıldığında, ya da doğrudan yatırımlar dikkate alındığında ihmal edilebilecek düzeyde.  Her zirvede yıllardır konuşulan hedef, iki ülke arasında dış ticaret hacminin 6 milyar dolara ulaşabilmesi. Bunun gerçekleşmesi için de en az bir beş yıla daha ihtiyaç var. 

Türkiye’nin 2022 yılı rakamlarına göre tüm ihracatının 254 milyar, ithalatının 363,7 milyar olduğu düşünülürse, Macaristan’la olan 6 milyar dolarlık dış ticaret hacminin nispeten küçük olduğu değerlendirmesi yapılabilir. Öte yandan, Türkiye toplam ihracatının yüzde 40,6’sını Avrupa Birliği ülkelerine gönderiyor ve Macaristan da AB üyesi. Macaristan, AB içinde Türkiye’nin pozisyonlarını her anlamda destekliyor ve hatta bazıları tarafından Türkiye’nin AB içindeki 'Truva atı' olarak da değerlendiriliyor. 

Türkiye ise aynı şekilde Macaristan açısından Doğu’ya ve İslam dünyasına açılan koridorlarda en azından moderatörlük görevini yerine getiriyor. Dar anlamda ihracat-ithalat denkleminde hacim düşük olsa da, diğer alanlardaki işbirliği iki ülkedeki iktidarlara olumlu katkılar sağlıyor. Belki de bu stratejik işbirliğinin en son halkası da NATO içinde de iki ülkenin, İsveç’in üyeliğe kabul edilmesinde görüldüğü gibi, koordineli bir faaliyet içine girmesi. Diğer bir deyişle, stratejik işbirliği modelinin Erdoğan ve Orban açısından bakıldığında başarıyla işleyen bir model olduğu söylenebilir. (DIŞ HABERLER)