AK Parti taslakları yolda, TMMOB tepkili: Odaları bakanlığın genel müdürlüğü yapma girişimi

ANKARA - AK Parti, Türkiye Barolar Birliği ve TMMOB’un seçim yöntemi ile faaliyet yapısını değiştirecek düzenleme için çalışmaya başladı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın AK Parti MYK toplantısında verdiği talimat doğrultusunda teklif hazırlığı için AK Parti grubunca iki ayrı toplantı yapıldı. İlk toplantı, baro seçimlerini düzenleyen avukatlık kanun taslağı, ikinci toplantı ise mimar ve mühendislerin seçim sistemini düzenleyen kanunda değişiklik için yapıldı. Toplantılara AK Parti’nin hukukçu Grup Başkanvekilleri Cahit Özkan ve Özlem Zengin’in yanı sıra Grup Başkanvekili Mehmet Muş ile partinin hukukçu milletvekilleri katıldı. Türk Tabipler Birliği yapısını değiştirmek için çok talep geldiği ancak şimdilik bu konuda bir çalışma yapılmayacağı öğrenildi.

AK PARTİLİ YÖNETİCİ: DEMOKRATİKLEŞTİRME ÇALIŞMASI

Çalışmalara katılan AK Partili bir yönetici uzun yıllardır gündemde olan ama Diyanet ile Barolar arasındaki hutbe tartışmasından sonra raftan indirilen çalışmanın amacıyla ilgili şunları söyledi:

“18 yıldan bu yana her konuda demokratikleşme, hukuk devleti, temel hak ve özgürlükler, adil temsil için yorulmadan çalışıyoruz. Anayasa, meslek örgütlerinin çalışmalarının çerçevesini çizmiş. Bizim yapacağımız çalışma da bir demokratikleşme çalışması. Barolar ve TMMOB gibi, 1950-1970 arasında kurulan, bürokratik vesayetin zorladığı bütün oda yapılanmaları ile ilgili bir demokratikleşme çalışması. Bu meslek örgütlerinin biri diğerine benzemiyor. Farklı, eklektik hatta gecekondu tarzında yapılar var. Temsilde adalet, yönetimde istikrar diye yola çıkıyoruz.”

DEĞİŞİKLİK TEKLİFİ HAZİRAN BAŞINDA MECLİS’TE

Henüz kesin bir model ortaya çıkmadığını söyleyen yetkili, “Daha çalışıyoruz. Biz burada demokratik, sürdürülebilir, temsilde adalet sağlayan ve siyaset yapmak yerine üyelerin haklarını koruyan, örgütlerin meslektaşlarının standartlarını yükseltmek için çalışma yürüttüğü bir yapı hedefliyoruz” dedi. Haziran’da çalışmaya başlayacak Meclis’in öncelikli gündem maddesi olacağını söyleyen yetkili, “Haziran ayı başında Meclis’e sunulmuş olur mu?” sorusuna “And olsun ki muhakkak gelir” yanıtı verdi.

ODA VE BARO SEÇİMLERİNE MÜŞAVİRLER ODASI ÖRNEĞİ

Haziran’da çalışmaya başlayacak Meclis’in ilk gündem maddesi olması beklenen çalışma kapsamında barolar ve mimar mühendislik odaları yönetim kurullarının nispi esasa göre belirlenmesi öngörülüyor. Bu sisteme örnek gösterilen ise Yeminli Mali Müşavirler Odası. Birkaç yıl önce yapılan seçim sistemi değişikliğine göre yönetim kurulları nispi usule göre oluşuyor. Blok listeler yarışmadığı için en çok oyu alan adaylar aldıkları oylara göre yönetim kuruluna girebiliyor.

TMMOB İÇİN TASLAK HAZIRLANDI, SEÇİM SİSTEMİ DEĞİŞİYOR

Baroların yapısı ve seçimleriyle ile ilgili çalışma henüz olgunlaşmadı ancak TMMOB ile ilgili üzerinde çalışılan bir taslak ortaya çıktı. 12 maddeden oluşan bu taslağa göre TMMOB Genel Kurul seçiminde kapsamlı değişiklik yapılacak. Yasaya göre TMMOB Genel Kurulu iki yılda bir, meslekte en az 10 yıl kıdemli olan üyeler arasından toplam üye sayısının yüzde 2'si oranında ve üç kişiden az, 100 kişiden çok olmamak üzere seçecekleri delegeden oluşuyor. Yeni düzenleme ile yüzde 2 oranı kaldırılarak genel kurulun 2 bin delegeden oluşması, genel kurulda her odanın mutlaka en az 10 delege ile temsil edilmesi, kalan delegelerin ise odaların üye sayısı oranında dağıtılması, seçimlere grup listelerinin yanı sıra bağımsız adayların da katılabilmesi ve aldıkları oy oranına göre birlik genel kuruluna asil ve yedek delege seçilmesi planlanıyor. Oda genel kurulu yapısı da değiştiriliyor. Oda genel kurulu odaya kayıtlı üyelerden oluşurken şimdi belli bir sayı ile sınırlandırılacak. İllerde açılacak odalarla ilgili de yeni üye sayısı kriteri getiriliyor. Üye sayısı 50 bin ve üzeri olan odalar, bölgesi içinde en az 100 meslek mensubu bulunan illerde şube açabilecek.

PROJE ONAYI KALDIRILABİLİR

TMMOB ile ilgili değişiklik sadece seçim sistemi ile ilgili olmayacak. Mimar ve mühendislerin iş yapabilmek için odalardan izin alma zorunluluğu değişecek. Yasaya, “meslek mensuplarının ürettikleri harita, plan, etüt, proje ve benzer işlerle ilgili olarak vize, onay veya başka adlar altında içerik açısından herhangi bir denetim yapamayacakları, meslek disiplinini sağlamaya yönelik denetim yapılması halinde de de üyelerine herhangi bir mali yükümlülük getiremeyecekleri” hükmü eklenmesi planlanıyor.

ODA ÜYELERİ KAMU GÖREVLİSİ GİBİ CEZALANDIRILACAK

Taslağa göre TMMOB'un denetimi Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'nca gerçekleştirilecek. Bakanlığa, yapılacak ihbar veya şikayet üzerine TMMOB ve odalar hakkında her türlü kayıt ve belge incelenebilecek. Oda ve birlik üyeleri ile görevli personel suç oluşturan fiil ve hareketleri nedeniyle “kamu görevlisi” gibi cezalandırılabilecek. Görevden uzaklaştırma getirilirken bu süre boyunca da ödemelerin yüzde 2’si yapılacak.

“GEREKLİ GÖRDÜĞÜ” YERİNE “AMAÇLARI DOĞRULTUSUNDA” ÇALIŞMA

Yapılmak istenen değişiklikler arasında amaçlarla ilgili bir madde de dikkat çekiyor. Mevcut yasada “Mühendislik ve mimarlık mesleği mensuplarının, müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleriyle ve halk ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplinini ve ahlakını korumak için gerekli gördüğü bütün teşebbüs ve faaliyetlerde bulunmak” maddesindeki “gerekli gördüğü bütün” ifadesi çıkarılarak yerine “amaçları doğrultusunda” düzenlenmesi yapılıyor.

'MİMAR VE MÜHENDİSLERİ TOPLUMDAN KOPARAMAZSINIZ'

Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan taslakta, odaların faaliyetleriyle ilgili bölümde “gerekli gördüğü” hallerle ifadesinin “amaçları doğrultusunda” değiştirilmesi planını, oda çalışmalarını “kontrol altında teknik bir sınıra çekme” gayreti olarak nitelendirdi. Candan, “Meslek dışında açıklama yapamazsınız demek istiyorlar. Mesleğimiz, ekonomik, sosyal gelişmelerden bağımsız değil, toplumsal süreçlerden koparamazsınız” dedi.

'ODALAR BÜTÇESİZLEŞTİRİLİYOR, DENETİM YAPAMAZ HALE GETİRİLİYOR'

Mimar ve mühendislik odalarının kamu kurumu niteliğinde anayasal bir kuruluş olduğuna dikkat çeken Tezcan, proje onayı ve ücret alınmaması ile ilgili düzenlemeyi de eleştirdi. Tezcan, “İş ve işlemler yaparken evraklar düzenleyip, belgeler veriyoruz. Projenin toplum yararına olup olmadığını da denetliyoruz. Birinci derece doğal sit alanına yapılaşma izni verilemez. Üyelerimizin işlerinin mesleğin disiplini, ahlakı, halkla ilişkinin dürüstlüğünü ortaya koymak için denetim yapıyoruz. Meslek odalarını bütçesizleştirme ve toplumsal denetim yapamaz hale getirme çabası var. Şimdi tapu belgesi alırken para ödeniyor. Bizim verdiğimiz evrak da kıymetli bir evraktır. O zaman kamu ortamlarında tüm kıymetli evraklar da ücretsiz olsun” dedi.

Taslağa göre nisbi seçim sistemi getirilen TMMOB’un delegasyon yapısı da değiştiriliyor, şube sayılarının artmasının önü açılıyor. Delegasyon sayısının arttırılarak merkezi dönüştürme çabası içinde olunduğunu belirten Candan, oy oranına göre nispi sistemle oluşacak yönetimleri de çalışmaz hale getirmek istediklerini ile sürdü.

'ODALAR BAKANLIĞIN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ YAPILIYOR'

Oda üye ve personeline kamu görevlisi gibi cezalandırma ve uzaklaştırma getirilmesini eleştiren Candan plana da “Meslek odaları iktidarın müdürlükleri değildir” diyerek itiraz etti. Candan şunları söyledi:

“Meslek odaları anayasal bir kuruluş, özerk yapılardır. Oraya 657 Devlet Memurları Kanununa göre uzaklaştırma, maaş ödemesinde kısıtlama getiremezsin. Biz bakanlığın maaşlı personeli değiliz. Meslek odalarını bakanlıkların genel müdürlükleri haline getirme çabası anayasaya da aykırıdır. Bizim kendi organlarımız var. Genel Kurulumuz, Denetleme, Onur Kurulu’muz var. Şimdi iki şikayet dilekçesi üzerine “araştırıp inceliyoruz” diyerek bazı yöneticileri açığa alacak bir düzenleme kayyımın başka bir boyutunu getirmektir. Anayasal kuruluşuz. Amirimiz bakanlık veya hükümet değil. Yetkiyi genel kuruldan, üyelerden alıyoruz. Personelimiz iş kanununa göre çalışıyor. Denetimler kurullarca yapılıyor. Odaları, çalışanlarla birlikte bakanlığın genel müdürlüğü yapmak demokratik ortamın yaratılması değil otoriter sistemin kökleşmesidir.”