Albayrak neden yeniden reform diyor?
Bugün Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, ekonomide yeni reform programını açıklıyor. Bankacılık, vergi düzenlemeleri ve yeni teşvikeler söz konusu programın hedefleri arasında. Albayrak’ın yeniden bir ekonomi paketi açıklamasında Eylül 2018’de ilan edilen Yeni Ekonomi Programı’nın hedeflerine ulaşamaması etkili oldu.
ANKARA -Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak bugün ekonomideki yeni reform paketini açıklayacak. Paketin içeriğinde vergi yasası değişikli, bankacılık sektörü, reel sektöre dönük finansman kolaylığı, enflasyonla mücadele gibi başlıkların olması bekleniyor.
Bakan Albayrak son olarak 20 Eylül 2018’de Yeni Ekonomi Programı’nı (YEP) açıklamıştır. Söz konusu detaylı program enflasyon, büyüme hedefi, enerji ihtiyacı, bankacılık, işsizlik, istihdam gibi alanları kapsıyordu. Yeni Ekonomi Programı’nın üzerinden yaklaşık 6 ay geçti. Türkiye neden yeni bir reform paketiyle karşı karşıya?
TUTMAYAN HEDEFLER YENİ PROGRAMLAR
20 Eylül’de ilan edilen yeni ekonomi programındaki öngörülerin bir kısmı henüz yıl bitmeden tutmamıştı. Örneğin YEP, 2018’in dördüncü çeyreği için yüzde 5 büyüme bekleniyordu, ancak ekonomi son çeyrekte yüzde 3 daraldı. Benzer biçimde programda Türkiye’nin ekonomik büyümesi yüzde 3.8 olarak öngörülmüştü, buna karşın Türkiye ekonomisi 2018’de yüzde 2.6 büyüdü.
YEP geniş bir programdı. Buna bağlı olarak tırmanışa geçen enflasyon genel başlıklar içinde kaybolmuştu. Bu nedenle Ekim 2018’de Enflasyon ile Mücadele Programı açıklandı.
Açıklanan programlara rağmen, 2019’da enflasyondaki tırmana devam etti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Mart 2019 verilerine göre yıllık bazda enflasyon yüzde 19.7 olarak gerçekleştir.
GIDA CEP YAKMAYA DEVAM EDİYOR
Enflasyon kalemleri içerisinde gıda kalemi hız kesmeden yükseliyor. Bu durum yeni önlemleri de gerekli kıldı. Mart ayı enflasyon verilerine göre gıdada yıllık enflasyon 29.77 oldu. Aylık bazdaysa gıda fiyatları bir önceki aya göre yüzde 2.2 artış gösterdi.
TL’nin dolar kuru karşısında değer yitirmesinin hızlandığı Ağustos 2018’den beri gıda fiyatları hızla yükselmeye başlamıştı. Gıda fiyatlarındaki tırmanış 31 Mart Seçimleri öncesinde hükümeti önlem almaya itti. Belirli illerde domates, biber, patates, soğan gibi temel gıda ürünleri belediyelerin kurduğu çadırlarda “tanzim satış” adıyla piyasa fiyatının çok altında satışa sunuldu. Ancak söz konusu dönemde Tarım Bakanlığı Şubat 2019’da başlayan tanzim satışlarının yalnızca 2.5 aylık bir dönemi kapsadığını ifade etmişti. Tanzim satışlarının yavaş yavaş ortadan kalmasıyla da halk yeniden yüksek fiyatlarla temel gıda malzemelerini almakla yüz yüze kaldı.
DOLAR KURU VE PETROL FİYATLARI
Türk Lirası Ağustos 2018’de hızla dolar başta olmak üzere yabancı para birimleri karşısında değer yitirmeye başladı. Eylül 2018’de 6 liranın üzerinde seyreden kur, Merkez Bankası’nın faizleri yüzde 24’e çıkarması başta olmak üzere çeşitli müdahalelerle ancak 5.30-5.50 bandına çekilebildi. Ancak Mart ayında kur yeniden 5.60-5.80 aralığından işlem görmeye başladı.
Son olarak petrol fiyatlarının yeniden 70 doların üzerinden seyretmesi, akaryakıt başta olmak üzere enerji kalemlerine zam olarak yansıdı. Değinilen bu koşullar ışığında Bakanlık yeni bir reform paketini bugün açıklayacak.