Almanya'da dönere talep arttı: 'Zavallı sosis geride kaldı'

Yunus Ülger

ALMANYA - Almanya'da 'ayakta yenen atıştırmalık' denince ilk akla gelen, kızartılmış ve küçük bir kağıt tabakta sunulan soslu sosis 'currywurst' olur. Sosu Hindistan mutfağı kaynaklı, zerdaçal ağırlıklı baharat karışımıdır, rengini de zerdaçaldan alır. Almanlar 'currywurst'larına o kadar değer veriyorlar ki, ülkenin ünlü aşçısı Johann Lafer, 2019 yılında 'currywurst'un Dünya Kültür Mirası ilan edilmesini istemişti.

GENÇLERİN YÜZDE 57'Sİ DÖNERİ TERCİH EDİYOR

1960'lı yıllarda işgücü göçü, son yıllarda siyasi göçmenlerin gelmesiyle Almanya'da nüfus çeşitlendi, bu çeşitlilik elbette mutfağa da yansıdı. Artık Almanya'da 'currywurst'un yanı sıra döner ve pizza da ilk olarak akla gelen yiyecekler arasında yer alıyor. Bu yıl Almanya'da 50'nci yılını kutlayan ekmek arası dönerin 'önlenemez yükselişi', 'currywurst'un tahtını iyice sallanmaya başladı. Son olarak YouGov kamuoyu araştırma kuruluşunun internet üzerinden yaptığı anketin bulgularına göre, ekmek arası döner 'currywurst'u epeyce geride bıraktı. Bazı medya haberi, “Zavallı sosis, dönerin gerisinde kaldı” girişiyle verdi.

Buna göre, katılımcıların yüzde 45'i ekmek arası döneri tercih ederken, 'currywurst'u tercih edenlerin oranı yüzde 37'de kaldı. Yüzde 15'i hiçbirini tercih etmezken, diğerleri görüş bildirmedi. Ankete göre kadınlar ve gençler arasında ekmek arası döneri tercih edenlerin oranı daha yüksek. Kadınların yüzde 47'si döneri, yüzde 30'u ise 'currywurst'u tercih ediyor. 18 ile 24 yaşları arasındakilerde döneri tercih edenlerin oranı yüzde 57'ye ulaşıyor. Restoran yemeklerinde ise yüzde 26 ile Alman mutfağı önde. Bunu İtalyan (20), Yunan (13) ve Çin (12) mutfağı izliyor. Genç yetişkinlerde yüzde 35 ile İtalyan mutfağı birinci sırada yer alıyor.

'NÜFUS ÇEŞİTLENDİ VE GENÇ GÖÇMEN GELDİ'

Ruhr bölgesinin Essen kentinde bulunan Türkiye ve Uyum Araştırmaları Merkezi Vakfı (TAM) uzmanı Yunus Ulusoy, ekmek arası dönerin yükselişini Almanya'nın nüfusunun çeşitlenmesine ve son yıllarda genç göçmenin gelmesine bağlıyor. Genç nüfusun çoğunlukla yerleşik olmadığını, dolayısıyla dışarıda yemek yediğini belirtiyor. Ekmek arası dönerin herkesin bildiği ve yediği et içerdiğini, ayrıca ucuz ve doyurucu olduğunu söylüyor. Bütün bunların dönerin yükselişinde rol oynadığını belirten Ulusoy, “Almanya'da nineler ve dedeler bile döner ile yaşlandı” diyor.

ENFLASYON YÜZÜNDEN EKMEK ARASI DÖNER DE PAHALANDI

Bol ve çeşitli salatalı ekmek arası döner, 'currywurst'a ve hamburgere göre elbette doyurucu ve görece sağlıklı, ne yazık ki artık çok ucuz bir yiyecek değil. Almanya'da gıdada yüzde 21, enerjide yüzde 50'ye varan enflasyon ekmek arası dönerin fiyatını da ikiye katladı. Bir yıl önce 3,50 ile 4 euro arasında olan fiyatı, şu anda 6 ile 7 euro arasında bulunuyor, artışın burada kalmayıp 10 euro'ya kadar yükseleceği tahmin ediliyor. Almanya'nın en pahalı kentlerinden Münih'te 8 euro'ya satılan yerler var, Frankfurt'ta bir döner büfesi birkaç ay önce 10 euro'ya yükselmiş, ülke çapında büyük yankı uyandırmıştı.

Avrupa Döner Üreticileri Birliği'nin verilerine göre Almanya'da günde 600 ton döner satılıyor, cirosu Almanya'da 3 milyar, Avrupa'da ise 4 milyar euro dolayında bulunuyor. “Döner: Bir Türk Alman Kültür Tarihi” adlı kitabı geçen mart ayında yayımlanan Eberhard Seidel'ın verilerine göre, Almanya'da 18 bin 500 dolayında döner büfesi bulunuyor, günde 3 milyon ekmek arası döner satılıyor.