Evin önünde barlar. Son dönem moda olanlarından, bar-publar. Mütemadiyen bir uğultu, arada kavgalar, bağırışlar. Arka balkondaysa sükûnet. Balkon dediğim dar uzun bir boşluk, bir gıdım nefes alanı. Balkonlar evin avlusu. Ne içeride ne dışarıda olduğun mekân.
Bütün yatak odaları ve ardiyeler birbirine bakıyor. Şansız balkonları kapatıp erzak, hırdavat deposu alsınlar. Oysa bir küçük sandalye, sehpa yerine geçen bir pencere çıkıntısı neler değiştirir. İlişir, seyreylersen duran zaman.
Arka balkonlarda zaman durur, anılar başlar. Evlerin ortasında hasbelkader dokunulmamış küçücük toprak parçasından biten ağaca minnet duyarsın. Dalları kuş yuvası, kendisi yeşil bir paravandır. İyi gelir ruhuna.
Bir yerlerden ya da senin mutfağından kızartma kokusu gelir. Çünkü bazı yemekler çocukluk mutluluğu: köfte patates, kabak, biber, patlıcan tava.
Belki yıllar öncesinden eski bir dosta rastlamışçasına izlemeye başladığın ‘Çemberimde Gül Oya’ dizisinin etkisidir bu denli hissetmen zamanı. Ya da boşluktan. İçimizden uzayıp giden balkonlardan.
her akşam kapılara gelirim
(korkularım vardır. anlaşılmasın
anlaşılmasın bir kanın nasır bağlamışlığı)
kapısından henüz çok uzak bir balkondan eğilirim
eğilirken dökülürüm kendimden
bundandır gönüllerinizdeki ferahlık
ve ellerinizdeki arınmışlık duygusu
oysa yine de balkonları tutan benim
buna en çok balkonlar tanık
onlar ki en usta güvercin kuyusu
KENDİNDEN AZALMANIN SAHNESİ
Böyle demişti Murathan Mungan bir şiirinde. Balkonlar ki ödeşme yerleri, sırat köprüleri hayatın. Her şeye, herkese yetişip kendinden azalmanın sahnesi balkonlar. Çemberimde Gül Oya’da, kiralık her odasında ayrı ve birlikte hayatların yaşandığı o konakta bir bahçe vardı. Balkon işte şu meyve ağaçlı, pürtük zeminli eski zaman bahçelerinin eninden boyundan çekmiş hali. Dizinin kadınlarını yaşamak var şu balkonda. Pavyonların assolisti, aşkın özverili kulu Canan’ın şarkısı, kahkahası olmak var. Acıyı, ihaneti en okkalı repliklerle, kalender meşrep edayla sırtlamak. Ya da Alzheimer’ın etkisiyle belleğiyle saklambaç oynayan Sema Hanım’ı anlamak var. Zamanı kendi gönlünce alt üst edip yeniden kuran. Vurulduğu yerden vuran Sema Hanım.
Hepsi var da en çok darbe dönemi yaklaşırken çöken karanlığın, korkunun, öfkenin, inadına üzerine titrenen umudun tanıdıklığı var. Ürpertici bir aynılık, hani insana hırka giydiren cinsten. Hiç mi bir şey değişmez, hiç mi kırılmaz şu zulüm döngüsü? Mutluluk emekçileriyiz hepimiz. Bazı topraklarda mutluluk duygu değil emek işi.
Doğduğum ev artık yavrusunu tanımayan
bir hayvan gibi bakıyor uzaklara
Toz yalnızca toz zaman
geçiyor içimizden
adılını mırıldana mırıldana
Oysa zaman geçmiştir işte. Aynı evde kalsan bile böyledir bu. Zaman büyüyen çocuklara, veda eden büyüklere, değiştirilen mobilyalara, bozulan makinelere, alınan verilen nice eşyaya yansır. Sadece bir kutu, bir çekmece ya da bir sandıkta biriken kadarıdır zamanın unutturma gücüne direnen. Belleğinin saklı odalarıdır. Arka balkonların bildiğidir. Seni var eden, yok eden, öldüğün, doğduğun anların toplamı işte bu kadardır. Arka balkon hayattan payına düşen ömürdür işte.
elimizde sorular, gün yeniden dağıtıyor
kalanlar için yazılanları
yaz sonu yaz sonu yaz sonu
Biliyorum
yine haziran yine temmuz yine ağustos
Arka balkonda yarın ve ertesi yok. Bugün olmuş bir geçmiş var. Geçmemiş zaman var. İlle de müzik var. Kafan kadar, anıların kadar karmakarışık bir müzik. Her telden. Çünkü her halinden geçtin hayatın. Ağzında büyüyen lokmaları kedilere atardın buradan. Orkideler vardı morlu, pembeli. O kediler, o çiçekler, o insanlar ve sonrasında gelenler hepsi, herkes bu balkonda.
Dememiş miydim, arka balkonlar en dayanıklı yeridir bir evin. Bazen yuvalar yıkılır, bazen dünyalar başına yıkılır. Onlar hep baki kalır. Çünkü iğretilik doğalarında vardır. Yaslanmadan durmayı bilirler ezelden. Teğellenmiş kalmayı. Boşlukta.