Askeri Ceza Kanunu’na CHP’den şerh: ‘Silahlı çatışma riski doğurur’

ANKARA - AK Partili 99 milletvekilinin imzasıyla 26 Mayıs 2021 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanlığına sunulan Askeri Ceza Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Adalet Komisyonu'nda kabul edildi. Önümüzdeki günlerde Meclis Genel Kurulu’nda görüşülmesi beklenen kanun teklifinde askerlerin yakalanmasıyla ilgili tartışmalı bir düzenleme yer aldı.

'ASKERLER SAVCI KARARI OLMADAN ‘ASKER OLMAYAN KİŞİLERCE’ YAKALANABİLECEK'

Buna göre, ‘Kişiye suç işlerken rastlanması, suçüstü bir fiilden dolayı izlenen kişinin kaçması olasılığının bulunması veya hemen kimliğini belirleme olanağının bulunmaması ile tutuklama kararı veya yakalama emri düzenlenmesini gerektiren ve gecikmesinde sakınca bulunan hallerde’, savcıya derhal başvurma olanağı bulunmadığı takdirde; amiri, üstü, askeri karakol, nöbetçi, devriye, askeri inzibat ve kolluk görevlisi asker kişiyi yakalama yetkisine sahip olacak. Bu düzenlemeyle askerler, 'acil durumlarda' savcı kararı olmadan yakalanabilecek. Ayrıca asker kişilerin kolluk kuvveti olmayan kişilerce yakalanmasının da önü açılacak.

'AKP DÖNEMİNDE KIŞLA VE CAMİ SİYASİ AKTÖRLERE DÖNÜŞTÜ'

Askerlerin savcı kararı olmadan yakalanabilmesini öngören kanun teklifine şerh koyan CHP, teklifin değişiklik yapılmaksızın AKP ve MHP’li milletvekillerinin oylarıyla kabul edildiğini kaydetti. Türkiye’de siyasetten en uzak tutulması gereken iki kurum olan kışla ve camilerin AK Parti dönemiyle baskın siyasi aktörlere dönüştüğü ifade edilen muhalefet şerhinde, “Bir yanda partili kimliğiyle başkomutanlık unvanını taşıyan Recep Tayyip Erdoğan, diğer yanda yakın döneme kadar Genelkurmay Başkanlığını üstlenmiş olan Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar. Bu durumun yol açtığı en büyük tahribat ise; asker açısından vazgeçilmez önemdeki disiplinin sarsılmasıdır. Hukuk önünde eşitliği öncelemeyen her türlü disiplin, Türk Silahlı Kuvvetleri içinde kliklere, gruplaşmalara, dışarıdan sızmalara ve cunta oluşumlarına zemin hazırlamaktan öteye gitmeyecektir” denildi.

CHP şerhine göre; söz konusu kanun teklifinde itiraz edilen düzenlemeler, askerin iç ilişkileri ile sivil-asker ilişkilerini olumsuz etkileyecek, yeni sorunlara yol açacak nitelikte. Teklifin 3. maddesinde yer alan düzenlemeye göre asker kişiler “herkes tarafından geçici olarak yakalanabilecek” ifadesinin risklerine dikkat çekilen muhalefet şerhinde şu ifadeler kullanıldı:

“Asker kişilere karşı geçici yakalama yetkisi tanınmasının, bu yetkinin sivil kişilere karşı tanınmasından daha büyük riskler içerebileceğinin farkında olmak gerekir. Görevi gereği silah taşıyabilen asker kişilere karşı, suçu ve kaçma olasılığını tespit hususlarında da uzmanlığı bulunmayan her bir kişi tarafından yakalama yapılabilmesi yetkisinin öngörülmesi, uygulamada; gerçekten suç işlemiş olsun ya da olmasın, yakalanmak istenen asker kişinin yakalanmamak ya da karşılık vermek amacıyla sivil kişilere karşı silah kullanması tehlikesini doğuracaktır.”

'SİLAHLI ÇATIŞMA RİSKİNE YIL AÇABİLİR'

Şerhte, “Tutuklama kararı veya yakalama emri düzenlenmesini gerektiren hallere ilişkin yakalama yetkisine sahip kişi ve merciler, asker kişiler bakımından oldukça geniş şekilde öngörülmüştür” denilerek, “Asker kişilere ilişkin istisnai yakalama yetkisinin suçüstü halin ötesindeki durumlara doğru bu şekilde genişletilmesi; tutuklama kararı veya yakalama emri düzenlenmesini gerektiren haller konusunda sağlıklı değerlendirme yapamama ihtimali de olan asker kişilerle yakalanmak istenen asker kişiler arasında silahlı çatışma riskine ve her halükarda suistimallere yol açabilecektir” ifadelerine yer verildi.

ASKERLERİN SORUŞTURULMASI: HER TÜRLÜ SUİSTİMALE AÇIK

Muhalefet şerhinde asker kişilerin işledikleri askeri suçların soruşturulması düzenlemesine ilişkin de şunlar söylendi:
“Teklifin 5’inci maddesiyle; 1632 sayılı Askeri Ceza Kanunu’na ek madde 15’in eklenmesi öngörülmektedir. Buna göre; asker kişilerin işledikleri askeri suçların soruşturulması izne tabidir. Ancak ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçüstü hallerde, soruşturma genel hükümlere göre yürütülecektir. Teklif konusu düzenleme, soruşturma izninin hangi merciler tarafından verileceğini de düzenlemektedir. Ağır ceza mahkemesinin görevine giren suçüstü haller dışında asker kişilerin işledikleri askeri suçların soruşturulmasının izne tabi olması; özgül bir disiplin anlayışı içeren askeri yapı bünyesinde, düşük rütbeli askerleri yüksek rütbeli askerler karşısında kırılgan ve her türlü suistimale açık hale getirebilecek ve hem failler hem de mağdurlar açısından Anayasa’nın 10. maddesinde düzenlenen kanun önünde eşitlik ilkesine aykırı sonuçlara yol açacaktır.”