Bağlar'da tıraşa ne kadar zam yapılır?

DİYARBAKIR - Berberlerin kepenk açmasına izin verildiği gün, bizim mahalle berberine uğradım. Uğradım derken kapıdan şöyle bir bakıp, “Sıra var mı?” diye sordum sadece. Berber Şaban Deniz maske ve siperlik takmıştı. Kardeşi Berat da öyle. Berat liseyi yeni bitirdi. Okul çıkışı kalfalık yapıyordu ağabeyine. Üniversiteye gidemedi ve şimdi kalfalıktan ustalığa doğru ilk adımlarını atıyor. İkisinin de müşterisi vardı ve aralarındaki koltuk, korona virüsünden kaynaklanan yeni duruma göre boştu.

Sıra vardı elbette. Yarın için ajandasını çıkardı çekmeceden. Ertesi gün saat 3 uygun görünüyordu. Ertesi gün için sözleştik. 2 ay sonra nihayet berbere gidecektim! Berbere gideceğim için kendimi mutlu hissedeceğim ise daha önce hiç aklıma gelmemişti.

“Sende saç yok, ne işin var berberde?” denilebilir. Yanlış anlaşılmasın, kelimle barışık yaşıyorum yıllardır, “kel” diye takılanlara dava açmayı hiç düşünmedim ama “Berberde ne işin var” denilmesin isterim. Çünkü tanıdık bir berbere gitmek konfordur ve insan bu konfordan mahrum kalmak istemiyor. Yoksa kelimle barışığım. Ayrıca, kulak üstünde kalmış birkaç saç telinin dağınıklığının, mesela aylardır göremediğim Hicri abêye (Hicri İzgören) yakıştığı kadar bana da yakıştığını bilsem dert etmeyebilirdim. Öte yandan hep kadınların kuaföre gitmesi konuşuluyor ama erkekler de bayılıyor berber koltuğunda muhabbet etmeye. Berber salonlarında müşteriden çok iki çift lafın belini kırmak isteyenler vardır.

DÜKKANDA YENİ KURALLAR

Ertesi gün tam zamanında koltuğa oturduğumda Şaban Deniz yine maske ve siperlik takmıştı. Bu yeni durumu garipsiyor insan, yıllardır tanıdığı kişinin yerine başka biriyle konuşuyor gibi hissediyor. Belirsiz bir süre bu durum devam edecek. Bunun için denetimler yapılacak. Denetimlerde berber, kuaför ve güzellik merkezlerinde, randevu sistemine göre çalışma, çalışma saatlerine uyma, müşteri koltukları arasındaki mesafeyi sağlama, çalışanlar ve müşterilerin maske kullanımı, hizmet sunulmasında kullanılan malzemelerin sterilizasyonu veya dezenfekte edilmesi, tek kullanımlık ürünlerin kullanımı, izin verilmeyen ustura ile tıraş, cilt bakımı, makyaj, ense fırçası vb. kurallarına uyulup uyulmadığına bakılacak. Berberler ve müşterileri bu yeni koşullara uyum sağlamak zorunda. Şaban Deniz’in dükkanı her zaman temizdi, şimdi bu yeni durumla biraz daha temiz görünüyor.

‘BERBER SOHBET EDEBİLMELİ’

Salon ve muhabbet için işgal edilen koltuklar boştu. Bu da alışıldık bir durum değildi. Bunu söyleyince Deniz, “Şu korona belası bitsin koltuklar yine dolar” dedi. Deniz’e göre berber salonları zaten hep kalabalık olmalı ve berberler çok konuşmalı. Şöyle dedi: “Arka tarafta bir berber açıldı. Bir süre sonra kapattı. Müşterisi, ‘Hiç konuşmuyordu, o yüzden iş yapmadı’ dedi.

Telefonla arayarak ya da kapıdan başını uzatan maskeli adamlar tıraş olmak için randevu istiyor Deniz’den. O da ajandasına bakıyor ve ertesi gün için randevu saati veriyor.

'DEVLET BANKALARA BORÇLANDIRDI'

Deniz, “51 gündür kapalıyız” diyor. Ekonomik olarak nasıl etkilendiğini ise şöyle anlatıyor: “Bir kampanya başlattık, müşterilerimizden yasaktan sonra olacakları tıraşın ücretini peşin istedik. Katılan da oldu katılmayan da. Zaten böyle felaket zamanlarında insan dostunu da düşmanını da tanıyor. Hal hatır sormak için aradığımız bazı insanlar telefonlarımıza çıkmadı, dükkan kapalı, borç isteriz diye korktukları için. Dükkan sahibi aradı, dükkan kapalı ama olsun, kirayı istedi. Biz de dükkan ne zaman açılacak bilmediğimiz için zor günler geçirdik.”

Devlet dükkanları kapattı, iyi de yaptı. Korona virüsünün önüne geçmek için önemli bir tedbirdi bu. Ama esnafın sorunlarına da çare üretti mi? Deniz, devletin bu süreçte esnafa katkısını, “Devlet bizi bankalara borçlandırdı” sözüyle tarif etti. Birçok esnaf gibi Deniz de bankadan kredi çekmiş. Kredi ödemesinde bazı kolaylıklar sağlanmış ancak Deniz, “Şimdiden düşünmeye başladık aldığımız krediyi nasıl ödeyeceğimizi” diyor...

Birçok esnaf gibi Şaban Deniz de kredi almaya hevesli değil ama bazı ödemeleri varmış ve dükkan belirsiz bir süre için kapatılınca kredi almakta bulmuş çareyi. “Dükkan açık kalsın yeter ki, çalışır öderiz” diyor yine de iyimserlikle.

DÜKKAN 5 LİRA ZAMLA AÇILDI

Fiyatlarda bir değişiklik oldu mu peki? Deniz, 5 lira zam yapmış. “Bağlar’daki bir mahallede ancak bu kadar zam yapılabilir” diyor. Mahallede yaşayanların ekonomik düzeyini gözettiğini söylüyor.

“Ancak” diyor ve şöyle devam ediyor: “Daha önce aldığım kolonyanın fiyatı 40 liraydı, şimdi 140 liradan satılıyor. Diğer bütün malzemelere de zam geldi. Esnaf ne yapsın? Küçük de olsa zam yapmak zorunda kaldık.”

Keşke kimse zam yapmasa. Ama Deniz, bundan böyle tek kullanımlık ürünler kullanacak. Maske ve eldiven zorunlu. Dezenfekte malzemeleri alınacak. Bu ve benzeri koşullar, diğer berberler gibi ona da ek masraf çıkarıyor ve çareyi zam yapmakta buluyor.

'BAŞIN RAHATSA EVDE KALMAK İYİDİR'

Diyarbakır Berberler, Kuaförler ve Güzellik Uzmanları Esnaf Odası’na kayıtlı esnaf sayısı 700. Ama odaya kayıtlı olmayan esnaf sayısının bunun iki katı olduğu ileri sürülüyor. “Kaçak” çalışanların yasak sırasında da işlerini aksatmadığını düşünmemek mümkün değil.

Polis baskınıyla ‘yakalanan’ bir berberin görüntüsünü hatırlatıyorum Deniz’e. Deniz, “Mutlaka berber bir arkadaşını tıraş ediyordur” diyerek yasak sürecinde bazı arkadaşlarının kendisini de eve çağırdığını söylüyor. “Küçük esnafa bakmayın, aldığı para 25-30 liradır. Günde kaç kişiyi tıraş edebilir ki? Çünkü insanlar da virüsten korkuyor, mecbur kalmasa kim tıraş olur? Ama bu yasak sürecinde asıl villalarda oturanları tıraş edenler para kazandı. Sonra bunlar çıktılar, ‘evde kal’ dediler. Adamın biri de çıkmış televizyonda konuşuyor, insanların evde nasıl tıraş olacağını anlatıyor. Ama kimse dükkanı kapatan esnafın nasıl geçindiğini düşünmüyor.”

Saçım az olduğu için kısa sürüyor tıraşım. Şaban Deniz, benden sonra yeni bir müşteri alacak. Kullanacağı malzemeleri, koltuğu dezenfekte edecek, ortalığı süpürecek. Korona virüsü berber dükkanlarındaki kalabalık muhabbeti bitirdi ama yine de mahallede olup bitenler, kahvecinin kira parası, kimi mülk sahiplerinin felaket zamanını fırsata dönüştürme açgözlülüğü konuşulacak.