Bankalar geçen yıl mükemmel bir soyguna imza attılar. Milyonlarca insanın fark etmediği bu soygunla son 10 yılın en büyük vurgununu yaptılar. Üstelik zahmete bile girmediler. Sadece şubeye, ATM’ye gitmenizi, cep telefonunu elinize alıp kiranızı, borcunuzu ödemenizi, çocuğunuza para göndermenizi beklediler sinsice. Ve emeğiyle geçinenlerin yaşamının daha fazla çöktüğü bir yılda bu tefeci kartelleri, parmaklarını kıpırdatmadan milyarlarca liralık bir ‘Deli Dumrul haracını’ ceplerine indirdiler.
Bankaların yıllık bilançoları sırayla açıklanıyor. Geçmiş yıllara oranla hızı azalsa da kar bakımından keyifleri fena değil. Fakat onları asıl mutlu eden, bilançolarında ‘ücret ve komisyon geliri’ adı altında topladıkları haraçtan gelen büyük hasılat. Ücret ve komisyon gelirlerindeki artış 2023’te, son 10 yılın en yüksek düzeyine çıktı.
Malum; ATM’den para çekmekten, cep telefonunuzdan havale, EFT yapmaya; kredi kartı aidatından kredi almaya kadar sayısız işlem üzerinden para alınıyor. Ücret ödenmeyen bir hizmetleri yok gibi. Şubenin önünden geçseniz para ödeyeceksiniz neredeyse.
İşte 2023 yılında bu kalem rekor kırdı. Üç büyük bankanın ücret ve komisyon adı altında elde ettiği toplam net gelir yüzde 153 arttı.
Gelin şimdiye kadar bilanço açıklayan üç büyük bankanın Deli Dumrul hasılatını bir bakalım. Bu dümdüz hırsızlık karşısında tefecilik bile masum kalıyor.
DELİ DUMRUL HASILATININ BİLANÇOSU
Garanti Bankası geçen yılı 86.3 milyar lira net karla kapattı. Önceki yıla kıyasla artış yüzde 48. Ama haraç kaleminden elde ettiği net gelir 43.5 milyar lira. Artış oranı tamı tamına yüzde 140. Yani Deli Dumrul haracı, karının yarısına denk geliyor.
Garanti Bankası konut, ihtiyaç veya taşıt kredisi aldığınızda yüzde 0.5 komisyon ödüyorsunuz. ATM’den limit üstü çekim yaparsanız haracınız yüzde 2. Ya da 4 bin TL havale yapacaksınız, hemen ellerini cebinize atıp 10.4 TL’yi, ATM’de 7.3 TL’yi, evden çıkmayıp cepten yaparsanız da 2.1 TL’yi anında alıyor.
Garanti yapar da Yapı Kredi durur mu? 2023 bilançosuna yazdığı net kar 60 milyar lira. Artış hızı yüzde 29. Fakat onun vatandaştan kestiği haraç yüzde 142 artışla 38.1 milyar liraya fırlamış.
Yapı Kredi’de mesela bin kira havale için şubede 6.39 liranızı, ATM’de 4.45 liranızı alıyor. İsterseniz hiç işlem yapmayın. Eğer Yapı Kredi’nin kredi kartını cüzdanında taşıyorsanız yıllık kirası 558.57 lira. Onu yenilerseniz 9.52 lira ödüyorsunuz. Yani banka sizi nereye kaçarsanız kaçın, bir yolunu bulup haracını alıyor.
Bilançosunu açıklayan diğer büyük banka da Akbank. 2022 yılına göre net karını yüzde 11 artırıp, 66.4 milyar liraya yükseltti. Diğer ikisine kıyasla düşük bir kar artışı. Lakin Akbank da zahmetsiz soygundan güzel para kazandı.
Bilançosuna bakılırsa ücret ve komisyondan elde ettiği net gelir 11.8 milyar liradan 34.1 milyar liraya fırladı. Kar artışı düşük ama haraç artışı yüzde 188 ile rekor düzeyde. Akbank’ın da Deli Dumrul tarzına birkaç örnek verelim. Mesela konut kredisi borcunu erken kapattınız. Yok öyle yağma! Borcu ödemezsen olduğu gibi, ödersen de cezası var. Bu durumda yüzde 2 komisyonunu anında alıyor. Kiranız 200 bin liradan düşükse ve internetten ödüyorsanız Akbank da 8.44 liranızı kesiyor.
Bu üç bankanın dışında diğer bankaların bilançolarında da aynı manzarayla karşılaşacağız. Görünen o ki, vatandaşın kredi çekemediği, zaten kredi almanın iyice zorlaştırıldığı, enflasyon ve hayat pahalılığının ağırlığının arttığı bir dönemde bankalar karlarını korumak için milyonlarca insanın mecbur kaldığı bankacılık hizmetlerine fahiş zamlar yaparak gelir elde ettiler. 2023’te kar yarışı, kim daha fazla vatandaştan haraç kesecek rekabetine dönmüş. Anlaşılan.