Batılı ülkeler, Rusya'ya karşı hangi yaptırımları planlıyor?

DUVAR - Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Ukrayna'nın doğusundaki iki ayrılıkçı cumhuriyetin bağımsızlığını tanımasının ve bölgeye 'barış gücü' gönderme kararı almasının ardından gözler, Batılı ülkelerin Moskova'ya karşı uygulamayı planladığı yaptırımlara çevrildi. ABD, İngiltere ve Avrupa Birliği'nin (AB) yaptırım kararlarını bugün netleştirmesi beklenirken, 2014'te Kırım'ı ilhak etmesinden bu yana enerji, bankacılık ve savunma sektörleri bir dizi yaptırımla zaten hedef alınan Rusya'ya karşı yeni açıklanacak kararlar merak ediliyor. Öte yandan, Batı cephesinde farklı ülkelerden farklı sesler de yükseliyor.

AB İÇİNDE ANLAŞMAZLIK VAR

AB, daha önceden 'Ukrayna'yı işgal etmesi halinde' Rusya ekonomisine karşı 'ağır sonuçlar doğuracak' yaptırımlar dayatmayı planladığını ama aynı zamanda da birliğin Moskova'yla çok yakın enerji ve ticaret bağları bulunduğunu vurgulamıştı. AB dışişleri bakanlarının bugünkü toplantısında da, bu yakın bağlar nedeniyle uzun tartışmalar yaşanması bekleniyor.

Reuters'a konuşan AB yetkilileri ve diplomatlar, birliğin bazı üyelerinin yaptırımların Putin'in son adımıyla sınırlı olmasını istediğini, bazı üyelerin ise daha geniş bir kapsam talep ettiğini söyledi. Bir yetkili, bugünkü toplantıda sadece seyahat yasakları ve malvarlığı dondurma kararlarının değil, finans, ticaret ve enerji alanlarını da hedef alan planların görüşüleceğini belirtse de, "Siyaseten sorun olan şey, herkesin onay vereceği yaptırımların nasıl hazırlanacağı" dedi.

'AVUSTURYA, MACARİSTAN VE İTALYA CEPHESİ SERT ADIMLARA KARŞI'

Geçtiğimiz hafta Reuters'a bilgi veren diplomatlar, Rusya'nın AB içindeki en yakın ortakları olan Avusturya, Macaristan ve İtalya arasında 'ekonomik ve mali yaptırımların sadece açık bir işgal senaryosunda dayatılması' konusunda sözlü bir anlaşma olduğunu söylemişti. Baltık ülkelerinin yanı sıra orta ve doğu Avrupa ülkelerininse, Rusya'nın Ukrayna'ya karşı askeri saldırganlık gösterir göstermez yaptırım talep ettiği belirtilmişti.

AB Kırım'ın ilhakı sonrasında Rusya'ya zaten bir dizi yaptırım dayatmışken, diplomatlara göre yeni adımlar Rus oligarkların hedef alınmasını, özel Rus bankalarıyla AB arasındaki transferlerin yasaklanmasını ve bütün Rus bankalarının SWIFT ağından çıkarılmasını içerebilir.

İNGİLTERE OLİGARKLARI HEDEF ALABİLİR

İngiltere'de ise Başbakan Boris Johnson, Rusya'ya 'derhal ağır ekonomik yaptırımlar dayatacaklarını' açıkladı. Johnson, "Yaptırımlar sadece Lugansk ve Donetsk'i değil, Rusya'nın kendisini de hedef alacak; Rusya'nın ekonomik çıkarlarını olabildiğince ser şekilde hedef alacağız" ifadelerini kullandı. İngiltere geçmişte, Rus şirketlerinin Londra'da para kazanmasını engelleyerek 'Amerikan doları ve İngiliz sterlinine erişimini kesme' ve Rusya vatandaşlarının ülkedeki mal varlıklarını ifşa etme tehdidinde bulunmuştu. Johnson, 'Rus oligarkların saklanacak yerinin kalmayacağı' tehdidinde bulunmuştu. 

BATI'NIN ÜZERİNDE DURDUĞU SEÇENEKLER NE?

ABD'nin de bugün yeni yaptırım kararlarını açıklaması beklenirken, uzmanlara göre hedef alınabilecek alanlar özetle şöyle:

Bankalar ve şirketler: Kaynaklara göre Biden yönetimi, VTB Bank, Sberbank, VEB ve Gazprombank gibi bankaları hedef alacak bir plan üzerinde çalışıyor. Küresel finans sistemine entegre olan bu bankaların Amerikan doları ile işlem yapmasının zorlaştırılmasının, Rusya sınırları dışında da etkiler yaratabileceği belirtiliyor.

Bireylerin hedef alınması: Mal varlığı dondurma ve seyahat yasağı gibi önlemlerle bireylerin hedef alınması, ABD, AB ve İngiltere'nin sıklıkla kullandığı bir yöntem. Son olarak Brüksel dün, Kırım'daki parlamento seçimleri nedeniyle beş kişiye yaptırım kararı aldı. ABD Senatosu'ndaki Demokratlar da geçtiğimiz ay, Ukrayna'nın işgal edilmesi halinde Putin dahil önde gelen Rus hükümet yetkililerine ve askerlere karşı yaptırım öngören bir yasa tasarısı hazırladı. Biden, işgal durumunda Putin'e karşı şahsi yaptırımları gözden geçirmeye hazır olduğunu söylemiş, Rusya ise böyle bir kararın 'Putin'in şahsını etkilemeyeceği ama siyaseten yıkıcı olacağı' yanıtını vermişti.

Çip ithalatı yasağı: Beyaz Saray, 'Ukrayna'nın işgal edilmesi halinde yeni kısıtlamalara hazır olunması' için ABD'deki çip endüstrisine uyarıda bulunmuştu. Rusya'ya çip satışı yapılmaması, ülkenin küresel elektronik cihazlara erişimini potansiyel olarak kısıtlayabilir.  

Enerji şirketleri ve Kuzey Akım 2: ABD ve AB, 2014 sonrasında Rusya'nın enerji ve savunma sektörlerine zaten yaptırım uyguluyor. Bu çerçevede, devlet petrol şirketi Gazprom, onun petrol kolu Gazpromneft ve petrol üreticileri Lukoil, Rosneft ve Surgutneftegaz'a karşı çeşitli kısıtlamalar yürürlükte. Dün gece tırmanan gerilimin ardından ise bu yaptırımların genişletilebileceği ve derinleştirilebileceği, söz konusu şirketlerin ABD doları işe iş yapmasının engellenebileceği belirtiliyor.

Rus gazını doğrudan Almanya'ya taşıması planlanan ve inşaatı tamamlanan Kuzey Akım 2 hattının da görüşmelerde gündeme gelmesi bekleniyor. Avrupa'nın Rusya'dan enerji tedarikine bağımlılığının, bu alandaki yaptırım seçeneklerini kısıtladığı biliniyor.  

Rusya'yı SWIFT sisteminden çıkarmak: Rusya'ya karşı atılabilecek en ağır adımlardan birinin, ülkeyi uluslararası para transferi için 200'den fazla ülkede 11 binden fazla kurum tarafından kullanılan SWIF sisteminden çıkarmak olabileceği belirtiliyor. 2012'de İran'ın nükleer programı nedeniyle bu sistemden çıkarılması, ülkenin petrol gelirlerinin yüzde 30'unun kaybedilmesine yol açmıştı. Rusya'ya karşı böyle bir adımın atılmasının ise ABD ile Almanya'ya da zarar vereceği belirtiliyor. (DIŞ HABERLER)