Bektaşiler tekkeden atıldı, ziyaretçiler tehdit ediliyor
Makedonya Tetova’da beş yüz yıllık Bektaşi tekkesi olan Harabati Baba Tekkesi’ne selefi bir grup el koydu. Tetova Bektaşileri Yugoslavya’nın yıkılmasının ardından 1994 yılında tekrar ibadet etmeye başladıkları Harabati Baba Tekkesi’nden 2002 yılında atıldıklarını söylerken Makedonya İslam Birliği adlı kuruluş tarafından tekkenin ellerinden alındığını söylüyorlar. Tekkenin türbe kısmında ibadet etmeye çalışan Bektaşiler ise cemevinin camiye çevrildiğini belirtiyorlar.
DUVAR - Balkanlar çok yoğun Alevi-Bektaşi nüfusuna ve kültürüne sahiptir. Özellikle Makedonya ve Arnavutluk hâlâ yaşayan Osmanlı’dan miras kalan Bektaşi tekkelerine sahip. Makedonya’da Hıristiyanların 'Tetova', Müslümanların 'Kalkandelen' dedikleri şehri, 1999 yılında Recep Tayyip Erdoğan’ın Refah Partisi’nden yeni ayrıldığı günlerde gerçekleştirdiği bir gezi dolayısıyla görmüştük. Tetova’da kaldığımız yer 1800’lü yıllarda Osmanlı Valisi Recep Paşa’nın yaşadığı ve artık otele çevrilmiş bir konaktı.
Kendisi de Bektaşi olan Recep Paşa’nın konağının içinde bir Bektaşi tekkesi bulunuyordu. Bu konağın içindeki geniş arazide dolaşırken cemevinin önündeki sundurmada beyaz uzun sakallı, başında Bektaşi külahı ile oturmuş bir derviş ile karşılaşınca çok şaşırmıştık.
TİTO DÖNEMİNDE MÜZE YAPILMIŞTI
Bektaşi dervişinin hemen arkasındaki duvarda Hz. Ali resminin bezeli olduğu bir halı, bir başkasında kucağında geyiği ile Hacı Bektaşi Veli resmedilmişti. Burası beş yüz yıllık geçmişe sahip 'Harabati Baba Tekkesi'ydi. Tekke 1945 yılına kadar kesintisiz faaliyet yürütmüş, daha sonra Tito Yugoslavya'sında müzeye dönüştürülmüştü. Bu nedenle içindeki eşyalar, sandukalar ve cemevi ile çok iyi korunmuş halde kalmıştı. Yugoslavya’nın yıkılmasından sonra 1994 yılında Tetova Bektaşileri tekrar tekkeye sahip çıkarak ibadetlerine başladılar. İşte bizim 1999 yılında gördüğümüz Bektaşi babası da burada tekrar ibadete başlayan Bektaşi dervişlerinden biriydi.
MAKEDONYA’DA BEKTAŞİLER RESMİ OLARAK TANINMIYOR
Ancak Balkanlar'daki dinsel ve etnik savaş bu küçük şehirdeki Bektaşi topluluğunu da etkisi altına aldı. Tetova Bektaşileri 2000 yılında Bektaşi Dedesi Tahir Emini öncülüğünde Makedonya Devleti’ne başvurarak Bektaşiliğin yasal olarak tanınmasını isteyen bir dilekçe verdiler. Ardından Harabati Baba Tekkesi’nin Makedonya Bektaşiler Birliği Merkezi olarak tasdik edilmesi için bir süreç başlattılar.
Fakat Arnavut, Sırp ve daha sonra Makedon çekişmesi bu küçük ülkeye de sıçradı. Tetova’da bazı çatışmalar yaşandı. Bölgede özellikle Suudilerin desteklediği Sünni Selefi grupların etkisi görülmeye başlandı.
SELEFİLER İŞGAL ETTİ
Bölgedeki Bektaşilerin anlatımına göre 2002 yılında elli kişiden oluşan ve başlarında C.S. adlı kişinin bulunduğu bir grup tekkeyi basarak burada bulunan Bektaşileri zorla dışarı attı. Cemevinde namaz kılmaya başlayan grup, çatısına da hoparlör takarak ezan okumaya başladı. 2010 yılında ise kundaklama olduğu iddia edilen bir yangınla hizmet binası ve türbe yapılarının önemli bir bölümü yandı. Bektaşiler ise bir süre sonra türbelerin olduğu yerde tekrar ibadetlerine başladılar. Ancak tekkeyi camiye çeviren grupla sık sık tartışmalar yaşandı.
İSLAM BİRLİĞİ TEKKENİN KENDİLERİNE VERİLMESİNİ İSTEDİ
Makedonya’da Bektaşiler resmi olarak tanınmazken 'Makedonya İslam Birliği' Makedon devleti tarafından tanınıyor. Suudi Arabistan ve Türkiye ile iyi ilişkileri bulunan birliğin başkanlığını Hacı Süleyman Efendi Recebi yürütüyor. Birlik içinde Bektaşiler yer almıyor. Ancak birlik, Harabati Baba Tekkesi’nin kendi binaları olduğunu söyleyerek büyük tartışmalara yol açan C.S.'yi burada 'güvenlik görevlisi' olarak bulunduruyor. Ayrıca Makedonya İslam Birliği 2011 yılında Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) ve Makedon Devleti anlaşarak türbede restorasyon projesi başlattı. Restorasyon sürecide Makedon Bektaşileri arasında buradaki Bektaşi mirasının yok edilmek istendiği şeklinde yorumlandı. Son olarak tekkede yaşanan gergin ortamdan dolayı turizm firmaları tekkeyi turistik mekanlar arasından çıkartmak zorunda kaldı.
ZİYARETÇİLER TEHDİT EDİLİYOR
Tetova’da bulunan yazar Ayhan Aydın, C.S. adlı bu kişinin başını çektiği grubun sık sık türbeyi ziyaret eden turistleri ve Bektaşileri tehdit ettiğini ileri sürüyor. Gazete Duvar’a konuşan Ayhan Aydın tekkede yaşanan sorunları şöyle aktardı; “C.S. son olarak 14 Eylül 2019 Cumartesi günü, ziyaret için bulunduğumuz Harabati Baba Tekkesi'nde, Türkiye'den gelen ziyaretçilere bilgi verirken, onların yanında bana da saldırdı. 'Senin kelleni keseceğim, adi herif, şerefsiz, her gelene yalan şeyler anlatıp bize işgalci diyorsun, fitne çıkarıyorsun, seni Türk Konsolosluğu'na şikayet edeceğim' dedi. Ağza alınmayacak nice küfürler söyledikten sonra, 'şimdi sana gününü göstereceğim, adamlarımı çağıracağım' dedi. Bu durum üzerine Derviş Abdülmüttalip Bekiri polisi çağırdı."
ALİ KENANOĞLU KONUYU MECLİSE TAŞIDI
Harabati Baba Tekkesi’nde yaşanan sorunlarla ilgili olarak HDP İstanbul Milletvekili Ali Kenanoğlu da Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un yanıtlaması talebiyle Meclis'e bir soru önergesi verdi.
TİKA’nın Makedon İslami Birliği ile Harabati Baba Tekkesi'nin restorasyonu için işbirliği yapmasını eleştiren Kenanoğlu şu soruları sordu:
- Uluslararası kurumlar tarafından iade-i hak yönünde alınan kararlar ne sebeple TİKA tarafından yok sayılmakta ve restorasyon süreci işletilmeye devam etmektedir? Bakanlığınızın bu konudaki tavrı TİKA ile paralellik mi taşımaktadır?
- TİKA da, icraatları ve ortaklıkları düşünüldüğünde, tıpkı Makedon İslam Dini Birliği ve bu birliğin silahlı üyeleri gibi, dergahı tümüyle Alevi-Bektaşilerin elinden alma çabası içerisinde midir?
- İşgal sonucunda bölgeye yerleşen ve ziyaretçileri tehdit eden silahlı grubun üyesi C.S. ile TİKA arasında da herhangi bir ilişki ya da işbirliği söz konusu mudur?