'Belediyelerin ayıplarını örtüyoruz'

ANKARA- Sokaklarda gördüğümüz dönüştürülebilir atıkları toplayan emekçiler, belediye çalışanlarının saldırılarına maruz kaldı. Yeri geldi dövüldüler çek çek arabalarına el konuldu, yeri geldi zabıtadan kaçarken araba çarptı.

Günlük 60- 70 liraya, en az 17 saat çalışıyorlar ve ağır yükleriyle kilometrelerce yol kat ediyorlar.  Onlar örgütlendi, Sokak Atık Toplayıcıları Derneği kurdular. Sadece Ankara'da 2 bin 700 üyeleri var ve diğer illerde de şube açacaklar.

Sokak Atık Toplayıcıları Derneği Başkanı Recep Karaman,  31 Mart seçimleri yaklaşırken taleplerini açıkladı. Yasal güvenceleri olmadığı için belediyelerle sıkıntılar yaşadıklarını söyleyen Karaman, "Belediye çalışanları topladığımız atıkları, çek çek araçlarımızı bir anda elimizden alabiliyor" dedi. Yaptıkları işle belediyelere katkı sunduklarını belirten Karaman, "Belediyelerin toplaması gereken atıkları biz toplayarak onların ayıplarını örtüyoruz. Bir çöp arabası günde üç sefer yapacağına bizim sayemizde günde bir sefer yapıyor" diye konuştu. Kendilerinin yanlış bir iş yapmadığını vurgulayan Karaman, sokak toplayıcısının en büyük amacını, "Bir kâğıt toplayıcısı çocuğa sormuşlar, 'Ne istiyorsun?' diye. O da 'En büyük kartonu bulmak' demiş " sözleriyle anlatıyor.

'SERBEST MESLEK STATÜSÜ VERİLMELİ'

Recep Karaman taleplerini şöyle açıkladı, "Sağlıklı bir atık toplama sistemi kurmalılar ve işin içinde biz de olmalıyız. Bizim üstümüze giyebilecek bir kıyafet ve insanların bize güven duyabileceği daha insani şartlar talep ediyoruz. İşimizin tanımı yapılmalı, serbest meslek statü kazanmalıyız ve sigorta imkânımız olmalı."

Kimsenin, sokaklarda gördüğü toplayıcılardan çekinmemesi gerektiğini vurgulayan Karaman, "Biz çalmıyoruz, çırpmıyoruz. Hırsızlık arsızlık en basitiyken biz en zorunu yapıyoruz. Sadece alnızım teriyle ekmeğimizi kazanıyoruz. Hatta esnafla aramız iyi. Onların ve sokakların güvenliğini biz sağlıyoruz. Atık toplayıcısının olduğu yere hırsız giremez" dedi.

'ZABITALAR SALDIRDI, ARKADAŞIMIZA OTOBÜS ÇARPTI'

Karaman, Ankara'da belediye çalışanlarıyla yaşadıklarını şu sözlerle hatırlattı, “2008- 2009 yılları arasında belediye zabıtalarının büyük saldırılarına uğradık. Bir arkadaşımız zabıtadan kaçarken belediye otobüsü çarptı ve komada yattı. Bir arkadaşımızı zabıtalar feci şekilde dövdü. Olayların arkasını araştırdık. Bunları belediyeye yaptıranın bir firma olduğunu öğrendik."

Karaman, yaptıkları işin zor yanlarından birinin de "bazı değerlerini yitirmek" olduğunu dile getirdi, "Arkadaşınızla, eşinizin yakınlarıyla ve en önemlisi çocuğunuzla karşılaştığınızda utanıyorsunuz, onu görmezden gelmeye çalışıyorsunuz. Ekmeğiniz için toplamaya devam etmek zorundasınız."

ATIK TOPLAYICILARININ ÖNÜNDEKİ ENGEL: MEVZUAT

Katı atık yönetimini düzenleyen,  Çevre Kanunu, Katı Atık Yönetmeliği, Tehlikeli Atık Yönetmeliği, Ambalaj Atıkları Kontrol Yönetmeliği olarak dört temel yasa ve yönetmelik var. Çevre ve atık yönetimi mevzuatı, farklı türdeki atığın, kaynak/üretim yerindeki diğer atık maddelerle karıştırılmadan ayrı olarak sınıflandırılması ve toplanması gerektiğini gösteriyor. Yeni yönetmelikler, atığın Bakanlık tarafından belirlenen “ilkeler” dışındaki farklı bir yöntemle toplanmasını ve bertaraf edilmesini yasaklıyor. Bu hukuki dışlanma atık kâğıt toplayıcılarının önünde engel.

SEÇİM SONRASI YENİ MEVZUAT GELECEK

İşin tezat tarafı ise mevzuat gereği belediyeler katı atık toplama işini ihale yöntemi ile firmalara veriyor; bu firmalar çoğunlukla atıkları, kendi işçileriyle toplamak yerine kayıt dışı çalışan atık toplayıcılarından satın alıyor.

Seçimlerden sonra Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Sıfır Atık Yönetmeliği çıkaracak. Sokak Atık Toplayıcıları Derneği Başkanı Recep Karaman'ın anlatımına göre bu yönetmelikte kendilerinin yaptığı iş de tanımlanacak. Artık atıkları toplamaları ve satmaları yasal hale gelecek. Bu yönetmelikle sokak atık toplayıcıları tanımlandığı için sigortalı olma hakkına kavuşacaklar.

ATIK TOPLAYICILARI SAĞLIK SORUNLARIYLA KARŞI KARŞIYA

Sokak atık toplayıcıları yazın çok sıcakta, kışın çok soğukta çalışıyorlar. Atık toplama işinde, tıbbi atıklardan bulaşabilecek hepatit tehlikesi, solunum sistemi hastalıkları (kronik bronşit, astım, verem) uzun çalışma saatlerine bağlı olarak fiziksel tükenmişlik, genel iskelet yapısının bozulması ve psikolojik rahatsızlıklar gibi birçok sorunla karşılaşılıyor. Bu işi yoksul aileler yapıyor ve çoğu zaman aile bireylerinin tamamı çalışmak zorunda kalıyor. Çalışanlar arasında eğitimini bırakmak zorunda kalan çocuklar da bulunuyor.