Berlin’de ‘bozkurt selamı’ verilirse ne olacak? 

Klişe ama Simon Kuper’in, “Futbol asla sadece futbol değildir” sözü her defasında kendini doğruluyor. Milli futbolcu Merih Demiral, son 16 turunda oynanan Avusturya maçında ‘bozkurt selamı’ verdiğinden beri ‘EURO 2024’ de artık sadece futbolun konusu değil. Fakat bu duruma sadece Demiral’ın yaptığı hareket neden olamadı, Federal İçişleri Bakanı Nancy Faeser'in bu konudaki açıklaması tam anlamıyla ‘fitili ateşledi.’ 

Bakan Faeser, X sosyal medya platformunda, Demiral'ın yaptığı hareketle ilgili, “Türk aşırı sağcılarının sembollerinin stadyumlarımızda yeri yok” yazdı. Bu açıklamanın ardından Türkiye çarşamba günü Alman Büyükelçisi’ni, Almanya ise ertesi gün Türk Büyükelçisi’ni çağırdı. Türk Dışişleri ve hükümet sözcüleri peş peşe açıklama yaptı. Cumhur İttifakı ortağı MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, milli oyuncu Demiral’ın UEFA tarafından iki maç men cezası almasına dair Milli Takım’a “Maça çıkmayın” çağrısı yaptı. Takım maça çıkıyor, dahası Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bu akşam Türkiye ile Hollanda arasında oynanacak çeyrek final maçı için Berlin'e gidiyor.

Türkiye medyasına göre Cumhurbaşkanı Erdoğan, 'çeyrek finalde milli takımı desteklemek istiyor.' Erdoğan da 'olağandışı bir durum olmadığı takdirde' maçı Berlin Olimpiyat Stadı’nda izleyeceğini doğruladı. Ancak, Türkiye’de olduğu gibi Almanya’da da Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu kararı, Demiral'ın Almanya tarafından eleştirilmesi üzerine aldığını tahmin ediyor ve Berlin ziyaretinin tartışmaları daha da alevlendireceğini elbette öngörüyor. Çünkü Türkiye-Hollanda maçı, iki takımın kazanmak için mücadele edeceği bir oyun olmaktan çıktı, sahada ne olursa olsun, futbolun merkezinde bu akşam sadece siyaset olacak. Berlin güvenlik makamları da bu öngörüye göre hazırlıklarını yapıyor. 

ERDOĞAN’IN ZİYARETİ VE GÜVENLİK ENDİŞESİ

Basına görüş veren Alman güvenlik makamlarına göre, "Erdoğan bu ziyareti, Berlin’deki hararetli atmosferi daha da duygusal hale getirmek için kullanacak.” Basına yansıyan güvenlik raporlarında, Türkiye’nin maçı kaybetmesi durumunda, 'siyasi aşırıcılık ve sportif hayal kırıklığının tehlikeli bir karışım haline geleceği' belirtiliyor. UEFA'nın Demiral'a iki maç men cezası vermesi ise bu akşamki olayların daha da alevlenmesine yol açabilir. 

Berlin polis sözcüsü, basına yaptığı açıklamada, bu akşamki maçın, 'bir meydan okuma' olduğunu söyledi. Sözcü bu akşam Berlin’de kaç tane polisin görevlendirileceğini açıklamadı ama normalden daha fazla polisin görev yapacağı kesin. Şu ana kadar Avrupa şampiyonalarında en fazla 2 bin 800 polis memuru görevlendirildiği belirtiliyor. 

Berlin Polis Sendikası (GdP) sözcüsü Benjamin Jendro ise Türkiye-Hollanda maçını, 'ultra yüksek riskli bir maç' olarak nitelendirdi. Bunun iki nedeni var. Birincisi, Berlin’de Türkiye kökenli yaklaşık 200 bin kişi yaşıyor. Bunun üzerine bir de Türkiye’den gelen taraftarlar var. Bu anlamda Türkiye için bu maç bir deplasman maçı değil, milli takım neredeyse 'kendi sahasında’ maça çıkacak. Jendro'nun maçı yüksek riskli bir oyun olarak tanımlamasının bir diğer nedeni ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın maçı izleyecek olması. Sendika sözcüsüne göre, 'Erdoğan'ın ziyareti bir devlet ziyareti olarak değerlendirilmediğinden' özel bir güvenlik önlemi alınmadı.

BOZKURT SELAMI ALMANYA’DA YASAK DEĞİL

Peki, bu akşamki maçta taraftarlar ‘bozkurt selamı’ verirse ne olacak? Berlin polis sözcüsü ‘bozkurt selamı’nın Almanya'da yasaklı olmadığını söyledi. Yani, yasağın olmadığı bir yerde polisin müdahale etmesi için bir neden yok. Sözcü, “Eğer Türk taraftar kitleleri stadyumda ‘bozkurt selamı’ verirse bu öncelikle UEFA'yı ilgilendiren bir konu olur” dedi. 

Demiral'ın yaptığı hareketten bu yana Almanya'da ‘Bozkurtlar’ın yasaklanması yeniden tartışılmaya başlandı. Ancak, güvenlik makamlarının bakış açısına göre, bu gerçekçi değil, çünkü taraftarları sabit bir yapı içinde örgütlenmiş değil.

Almanya’da resmi kayıtlara göre ’bozkurt selamı’, Federal Anayasayı Koruma Teşkilatı tarafından izlenen 'aşırı milliyetçi Türk örgütü Ülkü Ocakları’nın sembolü' olarak sınıflandırılıyor. Federal Anayasayı Koruma Dairesi raporlarında bu işaret, 'genellikle bu harekete bağlılığı ve sempatiyi ifade ediyor.' Kurumun internet sitesinde Ülkü Ocakları, 'abartılı milliyetçilik, ırkçılık ve antisemitizm ile karakterize', 'Türklüğü üstün bir milliyet ve kültür olarak gören' bir dernek olarak tanımlanıyor. Anayasayı Koruma Teşkilatı Almanya'da yaklaşık 12 bin 500 kişiyi ‘Bozkurtlar’ arasında sayıyor ve bu kişiler hareketi çeşitli şekillerde temsil ediyor. Kurum kısa süre önce yayınladığı 2023 yılı raporunda, destekçilerin 'çoğunlukla ılımlı davranışlar' sergilediğini ve genellikle 'şiddetten kaçındıklarını' belirtti. 

BİR NAZİ SEMBOLÜ DEĞİL, İKTİDAR ORTAĞININ İŞARETİ

Yine Türkiye’de olduğu gibi Almanya’da da medyada günlerdir ‘bozkurt selamı’nın anlamı tartışılıyor. Mercator Vakfı'nın İstanbul'daki ofisinin başkanı Jannes Tessmann, “Bozkurt selamı Hitler selamının Türk versiyonu değil. Bu daha karmaşık bir durum" diyor örneğin ve şöyle devam ediyor: “Bir yandan, bu selamlama, solculara ve etnik ve dini azınlıklara karşı pek çok cinayet ve şiddet eyleminden sorumlu olan Türk aşırı sağcılarının sembolü. Bunların çoğu 1970'ler ve 1980'lerde işlendi.”

Medyada çıkan yorumlarda Bozkurt’ların 1970'ler ve 1980'lerde işlediği siyasi cinayetler anılsa da Türkiye’de bugün ‘bozkurt selamı’nın ‘ana akımlaştığı’ belirtiliyor. Yorumlar özetle şöyle: “Bozkurt selamı’ birkaç yıldır Türkiye'deki diğer siyasi gruplar tarafından da vatanseverliğin bir işareti olarak kullanılıyor”, “Ülkücüler, 1969 yılında Milliyetçi Hareket Partisi’nin paramiliter kolu olarak kuruldu. 1970'lerde Kürtlere, Alevilere ve solculara yönelik çok sayıda cinayetle ilişkilendiriliyorlar. MHP 2018'den bu yana Türkiye'deki iktidar ittifakının bir parçası. Ülkücü Hareket artık partinin gençlik örgütü”, “Aslında Merih Demiral'ın kurt selamı Türkiye'de Almanya'da olduğu kadar heyecan yaratmadı. Bunun bir nedeni, sağcı milliyetçiliğin uzun süredir Türk siyasetinde ana akımın bir parçası olması. ‘Bozkurtların’ ana partisi MHP, 2015 yılında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ittifak kurdu ve o zamandan beri iktidarda”, “Bozkurt selamı’nın anlamı Türkiye'de son yıllarda değişti. Muhalefetin eski cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu bile seçim kampanyası sırasında milliyetçi seçmenlere hitap etmek için bu selamı kullandı. Bu durum, Kılıçdaroğlu'nun Alevi dini azınlığa mensup olması nedeniyle özellikle dikkat çekici.”

Bu yorumlara bakılırsa Almanya basını da farkında, Federal İçişleri Bakanı Nancy Faeser ‘bozkurt selamı’ için, “Türk aşırı sağcılarının sembollerinin stadyumlarımızda yeri yok” yazarken aslında hükümet ortağı MHP’nin 'bizim stadyumlarımızda yeri yok' demiş oldu. Cumhurbaşkanı Erdoğan da şimdi ortağını temsilen de Berlin Olimpiyat Stadı’nın locasında oturmuş olacak. 

Belki 'siyasetten anlamayan', 'genç bir futbolcu' olarak savunulan Merih Demiral, yaptığı hareketin nelere sebep olacağını öngörmemiş olabilir. Ama bu akşam saha dışından izlemek zorunda kaldığı maç artık sadece futbol olmayacak; Demiral tek bir hareketiyle yıllarca verdikleri emeğe yazık etti. 

(DIŞ HABERLER SERVİSİ)