Binlerce kadın seçimde oy kullanamayacak

DUVAR - Türkiye'de siyaset arenası 31 Mart seçimlerinin yaklaşmasıyla oldukça hareketlendi. Siyasi partiler, aday tanıtımlarıyla, ittifak arayışlarıyla 'seçmenleri' kazanmak için büyük bir yarış içerisinde. Ancak en temel vatandaşlık haklarından biri olan 'seçme ve seçilme hakkından mahrum bırakılan' büyük bir kesim bulunuyor. Erler ve mevsimlik işçiler, oy verme hakkını kullanamayan en bilinen grup. Ancak bir de geçtiğimiz seçimlerde sayıları 12 bin olarak açıklanan 'şiddet mağduru' kadınlar var.

Gördükleri şiddet nedeniyle sığınma evlerine yerleşen kadınlar, nüfus kayıt sisteminde görülmediklerinden yani bilenen adıyla 'kimlik karartma' uygulandığı için oy kullanamıyor. Ancak bu sorunu aşmak ve şiddet gören kadınların vatandaşlık haklarından mahrum kalmamaları için yapılan bir düzenleme de yok.

30 Mart 2014 Yerel Seçimleri’nden önce de gündeme gelen konuyu CHP yasa teklifi vererek Meclis'e taşımış ancak dönemin Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Fatma Şahin, “Onların herhangi bir sandığa kayıtlarının yapılması, yerlerinin ifşa edilmesi anlamına geleceği için ne yazık ki herhangi bir sandığa kaydettiremiyoruz. Bu durumdaki arkadaşlarımızın oy kullanması ne yazık ki bu seçimde mümkün olmayacak" demişti.

Bu açıklamaların ardından 6 seçim geride kaldı ancak kadınlar yine sandığa gidemedi. Kadın örgütleri temsilcileri, kadınların bu haklarını kullanabilmesi için gizlilik ifşa edilmeden Aile Bakanlığı'nın ve YSK'nın pratik düzenlemeler yapılabileceği görüşündeler.

'YAŞAM HAKKI İÇİN MÜCADELE EDERKEN VATANDAŞLIK HAKLARI ELLERİNDEN ALINIYOR' 

Kadın Dernekleri Federasyonu Başkanı Canan Güllü, sığınma evlerinde kalan, kimlik karartma kararı uygulanan ve yerel yönetimlerde 'oy haklarından mahrum bırakılan kadınların net sayısının Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından açıklanmadığının altını çiziyor. Ancak Bakanlık ve YSK'nın çalışmasıyla bu sorunun çözülebileceğini belirten Güllü şöyle devam ediyor; "Kimlik karartma kararı almış kadınlar için ise kararı aldıkları ilde oy kullanmaları yönünde bir karar var. Bu karar kadınların tekrar şiddet mahalline dönmelerine neden oluyor. Vazgeçip oy kullanmamak ise vatandaşlık haklarından mahrum edilmeyi gündeme getiriyor. Yaşam hakkı için mücadele ederken vatandaşlık hakkından mahrum olması kişinin devletine karşı, 'beni yok sayıyor, tıpkı şiddet faili gibi' şeklinde düşünmesine neden oluyor. Alınan bu kararla sığınma evlerinde 5 seçim döneminde oy kullanamayan kadınlar siyaseten yok sayılıyor, görünmez oluyor. Sığınmaevi kapasiteleri 3 bin 860 ise 5 dönemde seçim günleri tam kapasiteli olduğu varsayılan sığınmaevlerinde oy kullanma yaşının da 18 olduğu düşünüldüğünde oy kullanmayan şiddet mağduru kadınların sayısı da ortaya çıkacaktır. Ülkemizde son zamanlarda her yönüyle mağdur konuma itilmeye ötelenmeye çalışan kadınların bu toplumun yüzde 50'si olduğu unutulmamalı."

'YA ÖLDÜRÜLECEKSİN YADA OY HAKKINDAN VAZGEÇECEKSİN İKİLEMİ TERK EDİLMELİ' 

Kadınların yurttaşlık haklarının lağvedilmesinin altını çizen Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Genel Temsilcisi Gülsüm Kav da, "Burada sorun zaten güvenli yaşama hakkı ihlal edilmiş, şiddet görmüş kadınların ikinci bir hak ihlali; en temel yurttaşlık hakkının lağvedilmesidir" yorumunda bulundu. 'Kadınların ya şiddet yüzünden öldürüleceksin ya da oy hakkından vazgeçeceksin ikileminde bırakılmasının kabul edilemez' olduğunu belirten Kav önerilerini şöyle sıraladı, "Sığınma evleri YSK tarafından 'sandık bölgesi' sayılmıyor,  devlet bu durumu ikametgâh ve adres bilgisine bağlı güvenlik gerekçesiyle açıklıyor. Ama son seçimlerde haklı olarak gündeme gelen bu sorun, kadınları tehlikeye atmadan elbette çözülebilir. Kadınların şiddetten kurtuldukları güvenli bir hayat yaşaması için mücadele eden bizler, elbette ki tehlike yaratan bir durumu talep etmiyoruz. Burada sorun zaten güvenli yaşama hakkı ihlal edilmiş, şiddet görmüş kadınların ikinci bir hak ihlali; en temel yurttaşlık hakkının lağvedilmesidir. Devletin kendi kurumlarında kalan gadre uğramış kadın yurttaşlarını koruyamayacağını düşünerek, neredeyse onları gözden çıkarması hicap verici olmakla birlikte bundan daha acı olan şudur: Çözüm çok basit ve o adım atılmıyor. Kadınların kaldıkları sığınma evinin adresini vermek gerekmiyor, her biri belli bir kamu kurumuna bağlı oldukları için o kurumun merkezi adreslerinde gösterilerek oy kullanmaları mümkündür. Yapılması gereken -tıpkı diğer ülkelerde olduğu gibi- ilgili kurumların, kıpırdayıp gerekli çalışmayı yani görevini yapmasıdır. Sığınma evindeki kadınların oylarından korkmaya gerek yok, elbette bu kadın kardeşlerimiz hele ki tam da onların yaşam şartlarını belirleyen yerel seçimde oy kullanacaklar..."

KADINLARIN OY KULLANMASININ ÖNÜNDEKİ ENGEL KALDIRILMALI

Kadın Adayları Destekleme Derneği (KA.DER) Yönetim Kurulu Başkanı Nuray Karaoğlu ise sığınmaevlerinde yaşayan kadınların  seçmen olduğunun unutulmaması gerektiğinin altını çizdi; "KA.DER olarak, kadın sığınaklarındaki kadınların da birer seçmen olduğunun unutulmamasını, anayasa ile teminat altına alınmış en temel insan haklarından biri olan seçme hakkını kullanmalarının önemli olduğunu bir kez daha vurguluyoruz. Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı verilerine göre, Türkiye'de 144 kadın sığınağı bulunuyor. Bu sığınaklarda kalan binlerce kadının en temel haklarından mahrum bırakılmasını eşitlik ve adalet ilkesine aykırı buluyoruz. Bu konuda, karar vericilerin iradesi ile kadınların oy haklarını kullanmasının önündeki engelin kolaylıkla kaldırılabileceğini düşünüyor ve bu engelin kaldırılmasını önemle talep ediyoruz."

'SIĞINMAEVLERİNDEKİ KADINLARA EŞİT YURTTAŞLIK HAKKI VERİLMELİ'

Kadın örgütleri 10 Ağustos 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimleri öncesinde change.org’da başlatılan imza kampanyasıyla Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’na şöyle seslenmişti: “Önümüzde Cumhurbaşkanlığı seçimi, gelecek yıl da genel seçimler duruyor. Üzgünüz, görülüyor ki sığınmaevinde yaşayan kadınların en doğal seçme hakkını kimlikleri ifşa edilmeden güvenlik içerisinde kullanabilmelerini sağlayacak, yasal düzenlemelerin yapılmasına ilişkin herhangi bir adım atılması yine söz konusu değil.

Devletin şiddetten kurtulmak için kendine güvenli bir ortam olarak sunulan sığınaklardaki kadının oy hakkının iadesini istiyoruz. Şiddet uygulayanın değil şiddet görenin saklandığı bir ülkede kadının birey olarak toplumda belki de yaşamını değiştirebilecek sonucu doğuracak en güçlü hissettiği “seçme” hakkının önemini vurguluyor ve sığınmaevindeki kadınların eşit yurttaşlık hakkı için başlattığımız kampanyamıza desteklerinizi bekliyoruz.”