Bitkilerin peşinde bir ressam: Işık Güner

DERSİM - Bitki ressamı Işık Güner, yaklaşık 20 yıldır bitkilerin izini sürerek onları resmediyor. Botanikçi Adil Güner’in de kızı olan Işık Güner, babası sayesinde arazi çalışmalarına 6 yaşında başlamış. Bitki ressamı olduktan ve ‘Resimli Türkiye Florası’ kitap projesine başladıktan sonra arazi çalışmalarının sıklaştığını belirten Güner bu kez de Munzurlar'daydı.

Güner, iki gün boyunca yoğun yağışa rağmen arazide bitkilerin izini sürdü. 

‘ÖZELLİKLE SÜSENLERİN PEŞİNDEYİM’

Beyaz Dağ’dan Munzurlar'a doğru yolculuğuna eşlik ettiğimiz Güner, bu sırada bitkilere yakından bakmak için pek çok kez durakladı. Güner, "Arazi çalışmaları yaparken özellikle ‘Süsenleri (Iris) arıyorum; Süsenler, Navruzlar, Kurtkulakları…" diyerek çalışmaları hakkında şu bilgileri veriyor: "Her sene bir iki süsen türü bulup resmetmeye çalışıyorum. Yurt dışında da çalışıyorum fakat Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu aşığıyım. O yüzden hep buralarda dolanıyorum. Van, Hakkari, Kars ve Munzur'a düştük, çıkamıyoruz."

Güner, bugüne kadar kaç tür süsen kaydettiğine dair ise şunları söylüyor: "Süsenler, kurtkulakları ve navruzlar ilgili çok tür gördüm ama zannediyorum 14 takson (bitki ve alt türü) resmettim. Türkiye'de yaklaşık 46 takson süsen var. Tabi bunların hepsini resmetmem bayağı bir yılımı alır. Çünkü 'bir senede iki ya da üç tür bulabiliyorsam şanslıyım' diyorum."

‘ÇALIŞMALARIMDA BİTKİYE EN YAKIN HALİ RESMEDİYORUM’

Bitkilerin çizimlerinde bilimsel bitki resimleri tekniğini kullandığını belirten Güner, bilimsel çizimin ayırt edici özellikleri ile ilgili olarak şunlardan bahsediyor: "Benim ilgi alanım bitkinin taksonomik, morfolojik özellikleri yani bir türü diğerinden ayıran özellikler. Bitkinin türünü anlatacak bilimsel bitki resimleri yapıyorum. Bu teknikle bitkinin ayırt edici özelliklerini vurgulayıp resme baktığınız zaman onun hangi tür olduğunu söyleyip bitkiyi okuyabiliyorsunuz. Çizimlerde suluboya kullanıyorum ve bitkiyi ölçeklendirerek çiziyorum. Çünkü bitkide boyut önemlidir. Bazen türleri birbirinden ayıran özellik yaprağının boyut farkıdır. Suluboya, bilimsel resimler için çok bir güzel bir boya malzemesi. Suluboya ile daha gerçekçi, bitkiye daha yakın resimler yapabilme ihtimalin doğuyor."

‘MUNZURLAR ÇOK ÖZEL BİR COĞRAFYA’

Güner’in yolunun Dersim ve Munzurlar'a düşüşü evvele dayanıyor fakat ‘Allıgelin’i çizim isteği ile bir bağa dönüşmüş. "Allıgelin’i yaşadığım yere daha yakın bir bölgede de bulabilirdim. Ama burada duruşu bambaşka" diyor. Güner, sözlerine şöyle devam ediyor: "Benim yıllar öncesinde de Munzur’dan yolum geçmişti ve her gelişimde bir ‘Allıgelin’ ile karşılaştım. Kırmızı toprak üstünde, pembe pembe sanki bu dünyadan değil, öyle bir görüntüsü var çiçeğin. Kokusu, duruşu her şeyiyle aşık olunası bir çiçek. Bu yüzden çok uzun yıllar öncesinden bu bitkiyi kafama koymuştum. Şimdi de yeni bir kitap yazmaya başladım. Bu kez bitkilerin bulunduğu yerleri, yaşam alanlarını, habitatlarını çalışacağım. Bu kitabı yazarken ‘Allıgelin’i dahil etmemem mümkün değildi. Türkiye'ye endemik, sadece burada var. Erzincan'dan Erzurum'a kadar bir diyagonal üzerinde birçok yerde görebiliyorsunuz. Çiçeğin burda toprakla uyumu, toprağın kırmızısı, çiçeğin pembesi yarattığı kontrast her şeyiyle muhteşem. Bu nedenle ‘Allıgelin’i resmetmek için geldim buraya."

‘PROJEMİZ ÜLKEDEKİ TÜM BİTKİLERİ KAYIT ALTINA ALACAK’

Türkiye’deki bitkilerin bilimsel çerçevede toparlandığı ve Türkçe olarak hazırlanan ilk çalışma olan ‘Resimli Türkiye Florası’ kitabı Cumhurbaşkanlığı himayesinde, Ali Nihat Gökyiğit Vakfı’nın desteklediği ve finanse ettiği, Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi merkez üslü bir çalışma. Güner de çalışmanın sanat editörü. Bu çalışma ile Türkiye’deki bitki resimlerinin hepsini çalışacaklarına vurgu yapan Güner projeye dair şu bilgileri veriyor: "'Resimli Türkiye Florası’ Türkiye için oldukça önemli bir proje. Çünkü bu çalışma ile Türkiye'nin bütün florası baştan araştırılıyor, çalışılıyor. Şu ana kadar dört cildi çıktı. Bu sürede bazı türlerin yeni olduğuna karar veriliyor, bazı türlerin isimleri değişiyor. Çalışma ayrıca bütün dünya florasını içerecek bir çalışma olan ‘World Flora Online’ projesine de dahil. Yaptığımız çalışma böylelikle dünyada da yer alacak."

Işık Güner kimdir?

2006 yılında, çevre mühendisi olarak Marmara Üniversitesi’nden mezun olan Güner mühendislik yerine yaklaşık 20 yıldır bitki ressamı olarak tam zamanlı çalışıyor. Yurtdışında ve yurtiçinde birçok çalışması bulunan Güner’in 2018’de yılında İspanya’da ‘Botanical Illustration from l Life’ adlı eğitim kitabı basıldı. Bilimsel bitki resimleri nasıl yapıldığını ve sulu boya tekniklerini anlattığı kitabı ‘Doğa’nın Detaylarını Görmek’ adı ile Türkçe de dahil altı dile çevrildi. Güner şimdi hem ‘Resimli Türkiye Florası’ projesine hem de kendi çalışmalarına devam ediyor.