'Bu yılın enflasyon tahmini tutacak ama...'

DUVAR - Dünya gazetesi yazarı Alaattin Aktaş, 2022 Enflasyon Raporunu değerlendirdiği yazısında, Merkez Bankasının temel amacının fiyat istikrarını sağlamak olduğunu hatırlattı ve "Öngörünüz bu kadar mı kıt, faiz sürekli indirilirken kurun zıplayacağını, bunun enflasyonu tırmandıracağını göremediniz mi?" ifadelerini kullandı. 

Alaattin Aktaş'ın başlıklı yazısının ilgili bölümü şöyle: 

"Merkez Bankası dün 2022’nin dördüncü ve son enflasyon raporunu açıkladı. Açıklanan, Merkez Bankası’nın temel amacı olan fiyat istikrarına ilişkin bir rapor muydu, yoksa sanayi üretimiyle, istihdamla, büyümeyle ilgili bir rapor muydu; sanki karıştı. Aslında daha dikkatli bakınca pek de karışmadı, enflasyon hani biraz da laf olsun diye bir yerlerde geçti, o kadar.

Zaten enflasyonun adeta geçiştirildiğini somut olarak görüyoruz. Nasıl mı? Bu raporlara enflasyon tahminleri öyle el yordamıyla ve üstünkörü konuluyor ki, tahminler her bir raporda sürekli yukarı yönlü güncelleniyor.

Yılın son raporu dün olduğu gibi her yıl ekim ayının son günlerinde açıklanıyor; yani ayın bitimine iki ay kala. Dördüncü rapora konulan tahminle yalnızca iki ay sonrası görülecek, yalnızca iki ay! Ama olmuyor! Yıl sonundaki oran bu son tahminin çok çok üstüne çıkabiliyor.

Örnek mi, geçen yıl... Ekim ayının sonunda yapılan tahmine göre 2021'in enflasyonu yüzde 18.4 bekleniyor. Gerçekleşen oran tam yüzde 36.08. Yani öngörülenin bir kat fazlası.

Ekim sonunda yüzde 18 tahmin edip yılı yüzde 36 ile kapatan Merkez Bankası yönetimi “Aralık ayındaki o hızlı artışı bilemezdik ki” diyebilir mi?

Der demeye de, dememeli!

O zaman sorulur; “Siz nasıl bankacısınız, hele hele Merkez Bankacısınız” diye... “Öngörünüz bu kadar mı kıt, faiz sürekli indirilirken kurun zıplayacağını, bunun enflasyonu tırmandıracağını göremediniz mi” diye...

İbretlik oranlar!

Geçen yılki durumu aktardım aslında. Bir kez daha bakalım.

Merkez Bankası 2021’in ilk raporunda yıllık enflasyonu yüzde 9.4 olarak tahmin etmiş. İlk rapordaki tahminle son rapordaki tahmin arasında bir kat fark var, son raporda yüzde 18.4’e gelinmiş; ama oluşan yıllık oran son tahminin bir kat üstüne çıkarak yüzde 36 olmuş.

Geldik bu yıla. Geçen yılın ocak ayında açıklanan ilk raporda 2022’nin tahmini yüzde 7. Yazıyla yazalım, yüzde yedi! Yanlışlık yok yani! Çünkü bu yıl bazı aylar, aylık yüzde 7’leri bile arar hale geldik de, o yüzden vurgulamak istedim.

Hadi diyelim ta geçen yılın başından bu yılın sonunu tahmin zor. Peki geçen yılın son raporundaki tahmine ne diyeceğiz?

2021’in ekim ayında yayımlanan raporda bu yılın enflasyonu yüzde 11.8 olarak tahmin ediliyor. Sonra aşama aşama artış ve dün açıklanan son tahmin yüzde 65.2. Bu düzeye nasıl inileceği de malum; yıllık oran kasım sonunda muhtemelen yüzde 85-90 arasına yükselecek ve geçen yılın aralık ayındaki rekor oran devreden çıkacağı için yüzde 65’lere, belki 65-70 arasına inilecek.

Bir kez daha söyleyelim; bu düzeylere inilmesi fiyatların aralıkta kasıma göre gerilediği anlamına gelmeyecek. Yıllık orandaki bu gerileme kullanılacak, “Bakın enflasyon düştü” denilirken fiyatların düştüğü izlenimi uyandırılmak istenecek, bunu da şimdiden bilelim...

Geçen yıl ekim ayındaki son tahminle gerçekleşen yıllık oran arasında çok fark vardı. Bu yıl ise dün açıklanan son tahminle yıllık oran büyük ölçüde örtüşecek.

Bu da biraz önce belirttiğim gibi geçen yılın aralık ayındaki yüksek oranın nasıl bir baz etkisi doğuracağının çok açık olmasından kaynaklanacak. Hem zaten bu yılın tümüne ilişkin oran konusunda önceki tahminler öylesine revize edildi ve yukarı çekildi ki adeta koşar adım yıl sonu oranına gelinmiş oldu."