İZMİR – Türkiye’nin ilk demiryolu hatlarından birisi olan İzmir-Aydın demir yolunda, 7 Şubat 1866 tarihinde Osmanlı Demiryolu Şirketi tarafından Buca Tren İstasyonu kuruldu.

İstasyonun yapım aşamasında zemine döşenen "çakmak taşları" yerinden sökülmesin diye Mimar Sinan'ın kullandığı yöntem olan yumurta akı yapıştırıcı olarak kullanıldı ve bu taşlar bölgenin yöresel meyveleri olan üzüm ve incirin motifleriyle bezendi.

BETON DÖKÜLDÜ

2006 yılında kullanıma kapatılan ve yaklaşık 140 yıllık bir tarihi bünyesinde barındıran bu alanda, geçtiğimiz hafta tepkiye neden olan bir uygulama gündeme geldi. Buca Belediyesi tarafından yapılan yenileme çalışmalarında tren raylarının üzeri parke taşlarıyla ve betonla örtüldü. Rayların bir kısmı ise sökülürken, sökülen rayların nereye götürüldüğü ve hangi kuruma teslim edildiği konusunda herhangi bir açıklama yapılmadı. Diğer yandan bölgenin kafe, bar gibi işletmelerin bulunduğu 2.7 kilometrelik bir sokak haline getirilmek istendiği de tartışılan iddialar arasında.

‘TARİHİME DOKUNMA PLATFORMU’ KURULDU

Tepkiye neden olan bu uygulamanın ardından Yaşanabilir Buca Derneği öncülüğünde bir platform kuruldu. “Tarihime Dokunma Platformu” adıyla çıkış yapan platform, açıklamasında “Son derece plansız, düzensiz büyüyen ve trafik kaosunu yaşayan Buca'ya can damarı olmuştur. Buca İstasyonu ve Demir yolu buram buram tarih kokar, burası Buca’nın ve İzmir’in kent belleğini ve hafızasını oluşturan ana mekanlardandır bu nedenle sadece bir ‘ulaşım alanı – aracı’ değildir. Bu nedenle burayı yok edemezsiniz. Buca halkının tarihi doku korunarak, kamusal yeşil alan yaratılması iradesine rağmen ‘ben yaptım oldu’ uygulamasına derhal son verin” ifadelerini kullandı. Ayrıca platform, bugün ve önümüzdeki süreçte yaşanan durumla ilgili kitlesel basın açıklamaları yapacağını da duyurdu.

‘TARİHİ TALAN EDEN ANLAYIŞA İZİN VEREMEYİZ’

Gazete Duvar’a konuşan Yaşanabilir Buca Derneği Başkanı Avukat Mürüvet Suatoğlu Balcılar ise, trafik yoğunluğu nedeniyle buraya bir tramvay yolu yapılacağını belirterek, “Bu hattın birçok tarihi özelliği var. Taşlarının bile tarihte özel bir yeri var.  Orada hali hazırda bir tramvay yolu vardı. Ancak bu yol bilemediğimiz bir sebeple bu uygulamaya maruz kaldı. Kent suçu olarak nitelendiriyoruz. Hem tarihi dokuyu mafettiler, hem betona gömdüler. İşlevsiz, betona gömülmüş 2.7 kilometrelik bir hattı gündeme getirdiler. Bu hattı sözüm ona restorasyon ve çevre düzenlemesi adı altında betona boğdular. Akabinde orayı kafeteryalara boğacaklarına dair duyumlar da alıyoruz. İzmir’in en büyük ilçesine bu yapılabilecek bir şey değil. Tarihi dokuyu talan eden ‘Ben istedim oldu’ anlayışına izin veremeyiz” dedi.

‘TÜM DUYARLI KAMUOYUNU BUCA’YA SAHİP ÇIKMAYA ÇAĞIRIYORUZ’

İstasyon’un Devlet Demiryolları tarafından Buca Belediyesi’ne kiralandığını ve seçim öncesinde bu alana nostaljik tramvay, yeşil alan, yürüyüş yolları yapılacağının açıklandığını hatırlatan Balcılar, “Durum bu iken bütün o raylar betona gömüldü. Rayların bir kısmının da taşındığı söyleniyor. Kim söktü, kim taşıdı, kim teslim aldı, belgeler nerede bilmiyoruz. Soruyoruz, cevap alamıyoruz. Bu kente karşı işlenen bir suç. Yaşadığımız kente dair Anayasal haklarımız var. Dolayısıyla bütün bunlar ortadayken bu yapılana müsaade edemeyiz. Mesele kamu yararıdır.  Baştan kamuoyuna duyurulduğu gibi nostaljik tramvay, yeşil alan ve yürüyüş yolunu Bucalılar talep ediyor. Buranın çizimi, üniversite, mimarlar ve ilgili odalarla Buca halkının gorüşü de alınarak planlanmalı. Kiralayan Devlet Demir yollarına ray sökümü yapıldı mı sorulmalıdır. Rayları teslim aldı mı? Traverslere ne oldu? Belgeler kamuoyu ile paylaşılmalıdır. Tüm duyarlı kamuoyunu da Buca’ya sahip çıkmaya çağırıyoruz” diye konuştu.

BELEDİYE: PROJEDE REVİZYONA GİDİLECEK, TARİHİ DOKU KORUNACAK

Konu ile ilgili ulaştığımız Buca Belediye Başkanı Görkem Duman, geçen dönem yapılan yenileme projesini, tarihi doku göz önüne alınarak yeniden tasarlayacaklarını açıkladı. Duman, projede revizyon yapacaklarının altını çizerek, “Tarihi alanı daha çok koruyan ve turizme kazandıracak bir proje üzerinde çalışıyoruz” dedi.

Buca’nın önemli bir tarihsel geçmişe sahip olduğunu belirten Buca Belediye Başkanı Görkem Duman, “Buca’mızın turizmi adına yapılan birçok proje ve çalışma var. Tren yolu hattı üzerindeki çalışma da bunlardan biri. İhalesi geçen yıl yapılmış ve firma çalışmalara başlamıştı. Ancak bu çalışmaların tam ortasında ‘bizi geçmişe götüren tren rayları’ bulunuyor. İhalede onaylanan projeyi inceliyoruz. Kanun ve yönetmelikler çerçevesinde tarihsel anlamda bütüncül bir açıdan bakarak projeyi nasıl düzenleyeceğimizi değerlendiriyoruz. Bu çalışmalarımızın ardından yasal çerçevede projeyi yeniden tasarlayacağız. Hem kentin güncel beklenti ve ihtiyaçlarını karşılayacak hem de tarihi dokumuzu olabildiğince koruyacak şekilde projemizi yenileyeceğiz” diye konuştu.