Çanakkaleli şeftali üreticileri: Ürünü toplasan da zarar toplamasan da

Seçkin Sağlam

ÇANAKKALE - Çanakkale’nin Lapseki bölgesindeki şeftali üreticileri, artan maliyet ve düşük fiyat nedeniyle zor durumda. Meyve toplama alanına ürünlerini getiren çiftçilerin iki seçeneği var: Ürününü ya maliyetini bile karşılamayan bir fiyatla İstanbul Hali’ne gönderecek ya da aroma için meyve suyu firmalarına verecek.

Maliyetlerin geçmiş yıllara göre üç kat arttığını söyleyen üreticiler, şeftalinin kilosunu meyve suyu fabrikalarına iki liraya vermek zorunda kaldıklarını, aynı ürünün büyük şehirlerdeki pazarlarda 15-25 lira arasında alıcı bulduğunu söylüyor. Kimi üretici ise iki seçeneği de kabul etmeyip ürününü toplamamayı seçiyor.

‘BUNUN ADALETİ NEREDE?’

Lapseki’de meyve toplama alanında görüştüğümüz şeftali üreticisi Mehmet Sezen, bu yıl daha çok ürün olduğunu belirtti. Girdi maliyetlerinden şikayet eden Sezen, geçen yıl işçi yevmiyelerinin 90 lirayla başladığını ve 110 lira ile kapatıldığını anlattı. Sezen bu sezonda, işçi yevmiyelerinin 175 lira ile başladığını, şimdi ise 225-250 liraya çıktığını söyledi. Mazotun 8,5 liradan, 22 liraya, gübrenin 250 liradan 750 liraya yükseldiğini belirten Sezen, “Geçen yıl bu zamanlarda İstanbul halinde 40-50 liraya sattığımız kasa fiyatı, şu anda 5-10 lira arasında. Maliyetler artarken satış fiyatımız beşte birine düştü. Halden 5 liraya, 6 liraya alıp pazarda 15-20 liraya, markette de 20-25 liraya satıyorlar. Bunun adaleti nerede?” diye sordu.

‘HESAP YAPTIKÇA BORÇLU ÇIKIYORUZ’

Lapsekili başka bir üretici ise ürünü İstanbul’a gönderdiklerinde ne kadar edeceğini bilmediklerini söyledi. İstanbul’a gönderdiği ürünü ile ilgili, “Biz gönderiyoruz, ertesi gün bize liste geliyor. ‘Senin malın şu kadara satıldı’ diye. Bakıyoruz, 5-6 liradan satılmış. Zaten İstanbul’a gönderme maliyetin 6 lira. Bu sabah da liste geldi. 74 sandık yollamışım, 5-6 liradan satılmış, ortalama 5,23 fiyat verilmiş, toplamda 1562 lira. Bunun içinden nakliyesini düşüyor, hamaliye, KDV derken, bana yolladığı para 700 lira. Sandık başına yaklaşık 10 liraya denk geliyor. Geçen yıl 2,5 lira olan sandık parası, bugün 6,5 lira. Bir sandıktan sana kaldı 3,5 lira. İşçi paralarını, elektriği, suyu, ilacı, gübresini çıkar, ne kalıyor? Eksideyiz bu sene. Hesap yaptıkça borçlu çıkıyoruz. Ürünü toplamanın ne anlamı var?” dedi.

‘FİYATLAR HER KALEM YÜZDE 300 ARTTI’

Geçen dönem MHP’den Lapseki İl Genel Meclis Üyesi olan, şeftali üreticisi Ali Koltuk, yüksek enflasyon ve maliyetlerdeki yüksek artışın etkilerini bu sezon hissetmeye başladıklarını dile getirdi. Geçen sene, şeftali ilaçlaması için kullanılan ilacın 300 liradan alındığını ancak bu yıl 2 bin lira olduğunu söyledi. Geçen yıl 2 liraya alınan plastik kasanın, bu yıl 6-7 liradan alınabildiğini belirten Koltuk, “Geçen sene, iki lira olan nakliye, bugün 7-8 lira oldu. Geçen sene 100-120 lira olan işçi yevmiyesi, bugün 250 lira. Yani fiyatlar her kalemde yüzde 300 artı” dedi.

‘40 YILDIR ÜRETİCİYİM BÖYLE REZİLLİK GÖRMEDİM’

65 yaşında olduğunu ve 40 yıldır meyve üreticiliği yaptığını Koltuk, “Ben böyle rezillik görmedim” ifadelerini kullandı. Koltuk artan maliyetleri şöyle anlatı: “Malımızı iki liraya aromaya vermek için sabahlara kadar boş kasa bekliyoruz. 4-4,5 kilo şeftali kasasının maliyeti 14 lira. Biz burada 2 liraya malımızı vermeye çalışıyoruz. İstanbul’a yollasak 28 lira maliyeti. Beş kilo şeftalinin maliyeti 30 lira. Kilo başına 7,5 lira ediyor. İstanbul’da kilosu 5-6 lira olursa nasıl kazanacağız? Burada 5 liraya verirsek kazanırız ama alan yok. İhracat yok. Burada aromaya veriyoruz, o da 2 lira.”

‘ÜRÜNLERİN İSTANBUL YOLCULUĞU MALİYETİ ARTIRIYOR’

Umurbey Beldesi’nde faaliyet gösteren, üretici olmasının yanında soğuk hava deposu sorumlusu da olan Volkan Pekşen, ürünlerin İstanbul Hali’ne ulaşmasının maliyeti artırdığını dile getirdi. Pekşen, “Ürün toplandıktan sonra sandık, taşıma, mazot gibi birçok gideri de maliyetine ekliyor. Geçen yıl 2,5 lira olan sandık, 6-7 liradan alınabiliyor. Mazotun durumu zaten ortada. Bu kalemlerde yapılacak destekleme üreticinin biraz daha kazanmasına neden olacaktır” dedi.