Ceyda Nur Eroğlu'nun avukatı: Müvekkilim çaresiz bir şekilde cezaevinde doğumu bekliyor

Zafer Kıraç*    

Türkiye’de insan hakları ve demokrasi konularında söylenenler ile yapılanlar ya da yaşanan gerçekler birbirini tutmuyor; hele hapishaneler söz konusu olduğunda bunu bütün açıklığıyla görebiliyoruz. Bu tutarsızlığı ortadan kaldırabilmek için, insan hakları ölçülerinin uygulanmasının göstermelik paketlerle sağlanamayacağını kavramamız gerekiyor.

Hapishanelerin yönetim süreci en üst düzeyden başlayarak, her düzeyde alıkoymanın ahlaki temellerinin bilinciyle yayılmalıdır. Bu temeller uluslararası birçok sözleşme ile garanti altına alınmıştır. Hapishaneler konusunda her geçen günü aratacak inanılmaz insan hakları ihlalleri yaşanıyor. Bugünlerde çok fazla yaşadığımız sorunlardan birisi de hamile kadınların hapsedilmesi. 5275 sayılı Ceza İnfaz Kanunu’nda yer alan açık ve net hükümlere rağmen gerek basında gerekse sosyal medyada birçok gebe veya yeni doğum yapmış kadının tutuklandığı haberi kamuoyunun gündeminde. 35 haftalık gebe olan ve doğumuna sayılı günler kalan öğretmen Ceyda Nur Eroğlu, 5 Mayıs’ta tutuklanarak Edirne Cezaevi'ne gönderildi.

Ceyda Nur Eroğlu ile ilgi sorularımızı Avukatı İzmir Barosu'ndan Furkan Özel yanıtladı.

Ceyda Nur Eroğlu ne kadar zamandır tutuklu? Gerekli hukuki itirazları yaptığınız halde hala hapishanede olmasını nasıl yorumluyorsunuz?

Müvekkilim 05 Mayıs 2022 tarihinden itibaren 42 gündür Edirne Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda tutuklu olarak bulunmaktadır. Gerekli tüm hukuki itirazları yapmamıza rağmen kaçma şüphesinden bahisle müvekkilin tutukluluğunun devamına karar verilmiştir. Bu durum tam manasıyla bir hukuk katliamıdır. Nedeni ise müvekkilin yaklaşık 40 haftalık hamile olmasıdır. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanununun 16/4 maddesinde hamileler hakkında verilen cezaların erteleneceği açıkça belirtilmiştir. Aynı kanunun 116. Maddesinde ise tüm bu hükümlerin tutuklular hakkında da uygulanması gerektiği belirtilmiştir. Yani 5275 sayılı kanun, yaşam hakkı ihlaline neden olması gerekçesiyle hamile kişilerin tutuklanmasını yasaklamış olup, kişinin tutuklanmasını gerektirecek durumlarda başkaca adli kontrol hükümlerinin uygulanmasını emretmiştir. Kanun koyucu yaşam hakkını ön planda tuttuğu için kanunda bu konuda suç tipi ayrımı yapmamıştır. Herkes için uygulanması gereken emredici kanun hükmü hukuksuz bir şekilde müvekkilim için uygulanmamıştır. Bu nedenle müvekkilim Ceyda Nur Eroğlu hakkında verilen tutuklama kararı açıkça kanuna aykırı bir karardır. Bir hukuk devletinde hiçbir makam hiçbir mahkeme kanuna aykırı karar veremez. Biz avukatların bu gibi durumlarda misyonu hukuksuzluğu hukuk yoluyla bertaraf etmektir. Hukukun ve adaletin tecellisi için mücadelemiz devam etmektedir.

‘MÜVEKKİLİMİN VÜCUDUNDA ENFEKSİYONLAR OLUŞTU’

Hapishanede doğum öncesi ve doğum sonrası her türlü bakım ve tedavi için özel bir yer ayrılmak zorunda. Peki, mahpus şu anda bu koşullara uygun bir yerde kalıyor mu?

Hayır, kesinlikle müvekkil için özel bir hazırlık yapılmadığı gibi özel bir yer de ayrılmadı. Hatta aksine cezaevinin çok eski olması nedeni ile son zamanlarda fazlaca şikayet almasından dolayı cezaevinde geniş çaplı bir tadilat başlatıldı. Bu nedenle mahpusların sürekli olarak yerleri değiştiriliyor. Bunların içinde tabi ki 40 haftalık hamile müvekkilim Ceyda Nur Eroğlu da bulunmaktadır. Bunun yanı sıra diğer mahpuslarla birlikte toplu yaşam alanlarını kullanmaya devam ediyor. Nitekim hijyensiz ortamdan ve toplu kullanım alanlarından dolayı müvekkilin vücudunda enfeksiyonlar oluştu. Bu durum hamileliğin gidişatını olumsuz etkilemekte olup, doktor raporlarıyla sabittir. Ayrıca cezaevi, doğum sonrası için bir hazırlık yapmamasının yanı sıra müvekkilin kendi çabalarıyla hazırlık yapmasına dahi izin verilmiyor. Müvekkil geçtiğimiz haftalarda cezaevinde doğum yapmaktan korktuğu için ailesinden bebek kıyafeti ve bebek bezi istedi. Ancak bu eşyalar cezaevi yönetimince uygun bulunmadığı için içeri alınmadı. Yani doğum öncesi ve sonrasına dair hiçbir hazırlık yapılmadığı gibi bizim hazırlık yapmamıza da izin verilmiyor.

Hapishane idaresi, doğumun hapishane dışında gerçekleşmesini sağlamak için gerekli tedbirleri almakla da yükümlü. Her an doğumun gerçekleşmesi ihtimaline karşı bir hazırlık yapıldı mı?

Hayır, onun için de hiçbir hazırlık yapılmadı. Cezaevi yönetimiyle haricen görüşmemiz neticesinde, cezaevinin hastaneye yakın olması ve acil durumlarda hemen ambulans çağrıldığı yönünde tarafımıza bilgi verildi. Yani görüldüğü üzere cezaevinin müvekkil için aldığı tek tedbir acil bir durumda ambulans çağırma düşüncesidir. Müvekkil için başkaca hiçbir tedbir alınmamıştır. Müvekkilim çaresiz bir şekilde cezaevinde doğumunu bekliyor ve ambulansın vaktinde gelmesini umut ediyor.

‘YARGITAY KARARI BEKLENİYOR’

Ceyda Nur Eroğlu tutukluluğunda hukuki olarak son durum nedir?

Müvekkil Ceyda Nur Eroğlu’nun dosyası Yargıtay’da olması nedeniyle şu aşamada Yargıtay karar verecektir. Yargıtay’dan yalnızca müvekkilin tahliyesi için talepte bulunmamıza rağmen, Yargıtay ilgili ceza dairesi müvekkilin dosyasını inceleme aşamasına getirmiştir. İnceleme aşaması Yargıtay’daki son karar aşamasıdır. Yani buradan anladığımız kadarıyla ilgili ceza dairesi müvekkilin dosyası hakkında karar aşamasında. Yargıtay ilgili ceza dairesinin, müvekkil hakkında verilen hukuka aykırı kararı bozacağı kanaatindeyim. Ancak İlgili kanun maddeleri ve emsal Yargıtay kararları doğrultusunda Yargıtay’ın kararı ne olursa olsun kararın akabinde müvekkilin derhal tahliye edilmesi gerekiyor. Böylesine aciliyeti olan bir durumda müvekkilin ve doğacak bebeğinin sağlığı için Yargıtay’ın gecikmeden karar vermesini umut ediyorum.

‘ADALET BAKANLIĞI’NI İNSANLIĞA DAVET EDİYORUM’

Hamile mahpuslar sorununu gündemde tutmaya çalışan HDP Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu’nun konuya ilişkin görüşleri ise şöyle:

“Ceyda Nur Eroğlu çok zor durumda, Edirne Cezaevi’nde. 39 haftalık hamile. Her an doğum yapabilir. OHAL Dönemi boyunca yüzlerce kadın cezaevlerinde hamile olarak aylarını geçirdi. Kimisi bebeğini düşürdü kimisi son anda hastaneye yetiştirildi. Ve doğum sonrası alelacele cezaevine geri götürüldü. İşte Ceyda Nur Eroğlu da şu an bu seçenekleri yaşama adaylarından birisi. Hakkında kesinleşmiş hüküm olanlar hamilelik sürecinde ve bebeği 18 aya olana kadar infaz erteleme alabilirken hükmü kesinleşmemiş kadınlar cezaevindeler. Yargıtay’ın günler içinde bir an evvel karar vermesi ve yeni bir annenin de cezaevinde doğum tehlikesi yaşamaması gerekiyor. Bir bebek daha cezaevi kayıtlarına girmemeli. Ve o bebeklere uygun olmayan ortamlarda bulunmamalı. Lohusalık süresinde de bu zulmü yaşaması büyük bir vicdansızlık olacaktır. Adalet Bakanı’nı insanlığa davet ediyorum.”

*İnsan Hakları Çalışanı