CHP kadın kotasını kadınlara sordu: Kota yüzde 50 olsun

ANKARA - Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) ulusal ve yerel meclislerde kadın temsiliyetinin artırılmasına yönelik tüm partilerin zorunlu olarak uygulayacağı ‘cinsiyet kotası’ için teklif hazırlığı sürüyor.

CHP’DEN CİNSİYET KOTASI TEKLİFİ: KADIN ÖRGÜTLERİ BELİRLEYECEK

CHP Kadın Kolları Genel Başkanı Aylin Nazlıaka tarafından yürütülen 4 maddelik kanun teklifi çalışması, Siyasi Partiler Kanunu ve Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunu'nda değişiklik öngörüyor. Söz konusu kanun teklifi parlamentodaki kadın temsiliyetini artırmak için partilerde ‘cinsiyet kotası’nı zorunlu hale getirecek. Cinsiyet kotası bölümünün boş bırakıldığı teklifte, kota oranı da kadın derneklerine ve kadın platformlarına bırakıldı.

CİNSİYET KOTASI TEKLİFİ 312 KADIN ÖRGÜTÜNE GÖNDERİLDİ

CHP’nin uzun zamandır üzerinde çalıştığı teklif, 312 kadın derneğine ve kadın platformlarına gönderilerek görüşleri soruldu. Kadın örgütlerinin geri bildirimlerine göre yeniden şekillenecek olan kanun teklifinin yasalaşması durumunda ise siyasi partiler seçim listelerini oluştururken sadece erkek veya sadece kadın egemen değil her iki cinsin kadın örgütlerinin belirleyeceği oranda TBMM üyeliğine seçilecek. Aynı durum yerel meclisler için de geçerli olacak.

'KÜRSÜDEN DAHA ÇOK KADIN SESİ DUYMAK İSTİYORUZ'

Kanun teklifi çalışmasını yürüten CHP Kadın Kolları Genel Başkanı Aylin Nazlıaka, kadın varlığını, mücadelesini siyasete yerelden genele entegre etmeyi amaçladıklarını ifade etti. “Kürsüden daha çok kadın sesi duymak istiyoruz” diyen Nazlıaka, kanun teklifine ilişkin çalışma hakkında şunları söyledi:

“TBMM grup yönetimimiz cinsiyet kotasına yönelik kanun teklifi taslağını hazırladı. Bu taslak 312 kadın derneğine ve kadın platformlarına gönderildi ve görüşleri soruldu. Biz kanun teklifimizde cinsiyet kotası oranı ile ilgili bölümü boş bıraktık, dernekler oranı belirlesin istedik. Kadın örgütlerinden güzel geri dönüşümler oluyor. Gelen önerileri tartışmaya devam ediyoruz. Umuyoruz ki en kısa zamanda çalışmayı tamamlayarak, toplumsal mutabakatın sağlandığı bir Meclis’te kabul edeceğiz."

DÜNYADA VE TÜRKİYE'DE KADINLARIN SİYASETTE TEMSİL ORANLARI

Dünyada 178 ülke parlamentosunun üye olduğu Parlamentolar Arası Birlik (IPU) tarafından 1 Haziran 2020 itibariyle açıklanan listeye göre kadınların meclisteki temsili açısından Türkiye, 193 ülke arasında 123'üncü sırada yer alıyor. Ülkelerin ortalaması dikkate alındığında ise dünyada kadınların parlamentolardaki ortalama temsil oranı yüzde 25,1 iken Türkiye’de bu oran 17,2 seviyelerinde. Nitekim AK Parti ve MHP’de cinsiyet kotası uygulanamazken, CHP’de yüzde 33, İYİ Parti’de ise yüzde 25 oranında cinsiyet kotası uygulanıyor. HDP’de ise ‘eş başkanlık sistemi’ ile kadınlar siyasette yarı yarıya yer alıyor.

PARTİLERDE EŞİT TEMSİL TALEBİ: KADIN KOLLARI KALKACAK, YÜZDE 50-50 TEMSİLİYET

Kadın örgütleri ise dünya ortalamasının altında olan siyasetteki kadın temsiliyetinin artırılması için partilerden kadınlara eşit temsil hakkı talep ediyor. Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu Başkanı Canan Güllü, CHP’nin hazırladığı kanun teklifi taslağına şu eklemelerin yapılması görüşünde:

“Öncelikle toplumsal cinsiyet eşitliği çerçevesinde partilerin kadın kotası oranının yüzde 50-50 olması gerektiğini söylüyoruz. Hatta bu kotanın sadece genel seçimlerde değil, yerel meclislerde ve il teşkilatlarında da uygulanması gerektiğini düşünüyoruz. Öte yandan da partilerin kadın kolları başkanlıklarının kaldırmasını, yerini kadın politikalarında eşitlikten sorumlu genel başkan yardımcılıklarının kurulmasını talep ediyoruz. Genel başkan yardımcılarının da yarı yarıya kadın olması talebimiz var. Yani partilerde daha çok kadın temsiliyeti öneriyoruz ve bunun da takip edilmesini istiyoruz.”

UÇAN SÜPÜRGE: CHP KADINLARIN ANA MUHALEFET HAREKETİ OLDUĞUNU FARKETTİ

Uçan Süpürge’nin kurucusu Halime Güner de teklifin kendilerine ulaştığını, 300'ün üzerinde kadın örgütüyle birlikte istişareler yaptıklarını kaydetti. Ana muhalefet partisi olan CHP’nin gerçekte ana muhalefet olan kadın hareketini sonunda fark ettiğini belirten Güner, “Türkiye gibi kadın cinayetlerinin, kadın hakkı ihlallerinin olduğu bir ülkede samimiyetle cinsiyet kotası yüzde 50 olmalı. Eğer siz bu kanun maddesini Anayasa’nın 10. maddesi ile bağlantı kurarsanız zaten yüzde 50 dışında düşünemezsiniz. Çünkü Anayasa’nın 10. maddesi şöyle der: 'Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür'” diye konuştu.

YÜZDE 50 CİNSİYET KOTASI GERÇEKÇİ Mİ? ÖNCE PSİKOLOJİK SINIRI AŞMAK LAZIM

Partilerin geçmişlerine bakıldığında kadınların daha çok temsil edilmesinin engellendiğine dikkat çeken Güner, şunları söyledi:

“Cinsiyet kotası da ‘kadınlar kotası’ olarak değiştirilmeli. Çünkü CHP’de cinsiyet kotasından giren erkekler oldu. Kadınların etrafına örülen kaleler, çekilen bariyerler düşünülürse yüzde 50 psikolojik bir sınır. Öncelikle sınırları aşmak gerekir ki yüzde 50 eşitlik gerçekleşsin. Ayrıca Anayasa’nın 10. maddesiyle bağlantı kurulmalı. Öğrenilmiş çaresizliğin tavizleri üzerinden hareket etmek bizi her zaman geriye götürür. Yüzde 20 yapalım, 30 yapalım diye küçük adımlar yerine değişimin parçası olmak gerekiyor. Ayrıca kadın sorunlarının konuşulduğu ve çözüm üretildiği kadınlardan oluşan gölge meclisi öneriyoruz.”

'CİNSİYET KOTASI HER YIL NÜFUSA DAYALI BELİRLENSİN'

Teklifle ilgili kadın örgütlerinden görüşler CHP’ye iletilmeye başlandı. Bunların içinde kota oranının her yıl nüfusa dayalı kayıt sistemi verileri dikkate alınarak belirlenmesi görüşü de yer aldı. Öneride, “Siyasi partiler, belediye meclisi üyelikleri ile il genel meclisi üyelikleri asıl ve yedek aday listelerini her iki cinsiyetin seçim yılı Ocak ayı nüfusa dayalı kayıt sistemi verileri dikkate alınarak ortaya çıkan orandan artı-eksi 3 puan sapmayla belirlenen rakamda temsiline olanak sağlayacak şekilde belirler” denildi.