Makine Mühendisleri Odası’nın Sanayi ve Toplum Bülteni’nin nisan
sayısında yayınlanmak üzere Prof. Dr. Korkut Boratav, Prof. Dr.
Oğuz Oyan, Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu ve benim de katıldığım çevrim
içi bir toplantı düzenlendi.
Dr. Anıl Aba’nın moderatörlüğünde (yönlendiriciliğinde) 2 Nisan
2024 salı günü yapılan toplantıda, yerel seçim sonuçları, AKP’nin
önümüzdeki dönem izleyeceği ekonomik politikalar, CHP ve sosyalist
muhalefetin nasıl davranması gerektiği tartışıldı.
Toplantıya katılan sosyalist bilim insanları, seçim yılı olan
2028 öncesinde AKP’nin iki ya da üç yıl bir kemer sıkma politikası
izleyebileceğini, bunun karşısında CHP ve diğer muhalefet
güçlerinin, sendikaların ne yapması gerektiği konusunda görüşlerini
ortaya koydular.
AKP SEÇİMİ NEDEN KAYBETTİ?
Zoom üzerinden yapılan toplantıda ilk sözü Prof. Dr. Oğuz Oyan
aldı. Oğuz Oyan, CHP’nin 1977, 1989’dan sonra 2024’te de tarihi bir
başarı elde ettiğini söyledi. Oyan, AKP’nin Mayıs 2023 seçimlerini
kazanırken 10 ay sonra yapılan yerel seçimleri neden kaybettiğini
şöyle açıkladı:
“Mayıs 2023 seçimlerinde AKP, her şeyi kullandı, bir anlamda
seçim ekonomisi uyguladı ancak şimdi konjonktür değişti. Mayıs
seçimleri sonrasında giderek bir IMF programı uygulamaya başlandı.
AKP, Temmuz 2023 ve Ocak 2024’te çalışanlar ve emekliler için zayıf
artışlar yaptı. Emekli ikramiyesinin beş bin liraya çıkarılmasının
önemli bir maliyeti olmamasına rağmen buna yanaşmadı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da seçimi kazanmıştı, kitlelerin fazla bir
tepki göstereceği hesap edilmedi. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet
Şimşek de, uluslararası sermayenin politikalarını benimseyerek
‘Saray’a hakim bir konumdaydı. Vatandaş ise, Mart 2024
seçimlerinden sonra fiyatların patlayacağını bilerek tepkisini
ortaya koydu.
Eşitsiz seçim koşullarına rağmen CHP tarihi bir başarı elde
etti. CHP’li belediyelerin daha önceki icraatlarının başarılı
olması, İstanbul üzerinden Türkiye’ye yayılan bu hava ve yerel
seçimlerde uygun aday seçimi başarı getirdi.”
BOŞ TENCERE ETKİSİNİ GÖSTERDİ
Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu da, “boş tencerenin” Mart 2024
seçimlerinde net bir biçimde etkisini gösterdiğini belirtti. Hayri
Kozanoğlu, Yeniden Refah Partisi’nin (YRP) de muhalefetin iktidar
bloğuna fark atmasına katkı yaptığını söyledi.
Prof. Dr. Korkut Boratav, bu seçimlerde muhalefet bloğunun
CHP’de odaklandığını ifade etti. Korkut Boratav, AKP’nin düşüşe
geçtiğini belirterek, “MHP yüzde 5, YRP yüzde 6, AKP yüzde 35, BBP
yüzde 1 oranıyla gerici ittifak yüzde 47’ye ulaşıyor” dedi.
Prof. Dr. Boratav, “Siyasal İslam ideolojik hegemonyasını
kaybediyor mu, kaybetmiyor mu? Seçim oyları üzerinden bunun
sınıfsal bir analizinin yapılması lazım. AKP, emekçi kesim ve
yoksullar üzerindeki ideolojik hegemonyasını kaybederse giderek
eriyecektir” diye konuştu.
Boratav, 2023 ve 2024 seçimlerinin özellikle emek kesimi ve
yoksul köylülük üzerinden karşılaştırmalı bir analizinin yapılması
gerektiğine tekrar vurgu yaparak sandığa gitmeyenlerin de sınıfsal
dağılımının dikkate alınmasını istedi.
Korkut hoca, “Cumhurbaşkanı Erdoğan, Mehmet Şimşek’i koruyor.
IMF programının uygulanması halkın canına okunması demektir.
Emekçileri ve emeklileri zor günler bekliyor. CHP, erken seçimi
zorlayacak bir siyasal ortamı yaratmalıdır. Ne kadar yaratabilir,
tartışmalıdır. Üç yıllık IMF programı uygulanırsa enflasyon
düşebilir ancak halkın da canına okunmuş olur” diye görüşünü
açıkladı.
OVP’NİN UYGULANMASI
Kendi sunumumda, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın seçim gecesi yaptığı
balkon konuşmasında AKP’nin önümüzdeki dönemde Orta Vadeli Programı
(OVP) uygulamaya koyacağını hatırlattığını belirttim. Görüşlerimi
özetle şöyle açıkladım:
“2024 - 2026 yıllarını kapsayan OVP’de çalışanlar ve emekliler
açısından üç temel konu dikkati çekmektedir. Birincisi; güvencesiz
çalışmanın yaygınlaşacağı esnek çalışma modellerinin çoğalması,
ikincisi; tamamlayıcı emeklilik sistemiyle kıdem tazminatının
tasfiye sürecine girmesi, üçüncüsü de; ilaç ve tedavi
harcamalarının kısıtlanmasıdır.
Önümüzdeki dönemde uygulanacak sıkı para politikasıyla birlikte
talep daha da kısılacak, muhtemelen asgari ücrete yılda ikinci bir
artış yapılmayacak, emekli aylıklarına da yeterli bir zam
verilmeyecektir. İki ya da iki buçuk yılda bu kemer sıkma
politikasının uygulanmasıyla birlikte enflasyonun makul bir düzeye
inmesinden sonra erken seçime gidilebilir. Çünkü Erdoğan’ın üçüncü
kez seçilebilmesi için TBMM’nin erken seçim kararı alması
gerekir”
CHP’DEN KAMUCU POLİTİKA ŞART
İkinci tur konuşmalarında Prof. Dr. Oğuz Oyan, önümüzdeki dönem
işsizliğin daha da artacağına dikkati çekti. Oğuz Oyan, AKP’nin üç
yıl süreyle bir kemer sıkma politikası uygulaması sonucu oylarının
yüzde 30’un da altına düşebileceğini ifade etti.
“Peki, bu koşullarda CHP ne yapmalı?” diye soran Oğuz Oyan,
şöyle konuştu:
“CHP, alternatif bir program ortaya koymalıdır. Önünde büyük bir
fırsat var. Ancak böyle yapmayıp, AKP’nin yıpranmasını beklerse ve
neoliberal uygulamalara cepheden karşı çıkmazsa iktidar olma
fırsatını kaçırabilir. Aslında sermaye kesimi, yerel seçimin hemen
ertesinde hem AKP’nin, hem de CHP’nin mevcut liberal programa sadık
kalmasını istedi.”
Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu da, kemer sıkma politikaları
karşısında toplumdaki tepkilerin yükseleceğini, CHP’nin kamucu ve
sosyal politikalara ağırlık veren bir programa sahip olması
gerektiğini söyledi.
Prof. Dr. Korkut Boratav da, kemer sıkma politikaların bir
“zulüm politikası” olduğunu, bunun sürekli vurgulanmasını ve
sosyalistlerin CHP üzerinde bu şekilde uyarıcı görev yapması
gerektiğini işaret etti.
Söz sırası tekrar bana geldiğinde, sendikaların, emek ve meslek
örgütlerinin CHP üzerinde de basınç yaratarak taleplerini açıktan
ortaya koyması gerektiğini belirttim. Talepleri şöyle
sıraladım:
“Asgari ücretin yoksulluk sınırı düzeyinde olması, sendikal
haklarla ilgili yasal engellerin kaldırılması, grev yasaklarına son
verilmesi, işsizlik fonunun işsizler yararına kullanılması, kıdem
tazminatının fona devrine hayır denmesi, vergi dilimlerinin yeniden
düzenlenmesi, en düşük emekli aylığının asgari ücret düzeyine
çıkarılması, emeklilere de sendikal örgütlenme hakkının
verilmesi…”.
Toplantıda sosyalist partilerin yerel seçimlerde aldığı sonuçlar
da tartışıldı. Bu konuyu da yarınki yazımızda gündeme getireceğiz…