Türkiye Büyük Millet Meclisi, tatile girdiği 14 Temmuz’un ardından ikinci kez olağanüstü gündemle toplandı. Meclis kapandıktan 10 gün sonra gerçekleşen ilk toplantının gündemi yapılan vergi artışları ve gelen zamlardı. Bundan iki hafta sonra yapılan ikinci toplantının gündemi ise Akbelen ormanında maden arama faaliyeti için yapılan ağaç kesimiydi.
Muhalefet partilerinin bir ay içinde iki kez olağanüstü toplantı çağrısı yapmasına iktidar mensuplarından tepkiler vardı. Kimi seçim bölgelerinde programlarının aksadığından şikayet etti, kimi “sonucu belli bir toplantı için Ankara’ya gidip gelmenin maliyetine yazık” dedi. AK Parti ve MHP milletvekilleri ne kadar kızsalar da önergenin reddedilmesi için neredeyse tam kadro Meclis’teydi.
Olağanüstü toplantı çağrısını muhalefet partileri yapmış olsa da onların gündemi de daha çok iç tartışmalardı. Meclis Genel Kurulu salonunda Akbelen’le ilgili mesajlar verilirken kulislerde daha çok seçim yenilgisi sonrası partilerin iç sorunları ve yaklaşan yerel seçim süreci konuşuldu.
Seçimin hemen ardından “değişim” çağrılarının yapıldığı CHP’de milletvekilleri, adı genel başkanlık için geçen isimleri ve hafta sonu başlayan ilçe kongrelerini değerlendirdi. İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu’nun memleketini ziyareti en sıcak başlıktı. İmamoğlu’nun ziyareti ve bu ziyaret sırasında CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu ile telefon görüşmesini “gerginliği ortadan kaldırmaya dönük bir adım” olarak yorumlayanların yanı sıra, “bu ziyaretin amacı ne olursa olsun tabanda genel başkanla rekabeti kızıştırıyor şeklinde okunur” diyenler de vardı.
ZOOM’DAN ÖNCE ZOOM’DAN SONRA...
İmamoğlu’nun başkanlık ettiği, CHP Grup Başkanı Özgür Özel ve Grup Başkanvekili Gökhan Günaydın ile bazı eski MYK üyelerinin katıldığı zoom toplantısı da gündemden düşecek görünmüyor. Öyle ki değişim çağrısı ile ilgili değerlendirmeler yapılırken “Zoom’dan önce zoom’dan sonra” şeklinde bir çizgi çekiliyor. Görüntüsü sızdırılan toplantıya katılan isimlerin partide uzun yıllar etkin görevler üstlenen siyasetçiler olmasının bu toplantı fotoğrafıyla açığa çıkmasının değişim isteyenler açısından hayal kırıklığı, rahatsızlık yarattığı söyleniyor. Partide etkin görevler üstlenmiş bir partili sızdırılan zoom toplantısı sonrası partililerin kendilerine, “Aman partiye sahip çıkın. Yerel seçime derli toplu gidelim” diye uyardığını anlatıyor.
Seçim yenilgisi sonrası “Değişim” çağrısı yapanlara kulak kabartan partililerin bu çağrıyı yapanları ortaya çıkaran zoom toplantısı sonrası farklılaştığını dile getiren bir siyasetçi, “Tablo bir ay önceki gibi değil. Değişim istediğini söyleyenler içerik açıklamıyor. Hedef lider değişimi sadece. Ama liderlik değişimi içeriğin sonunda gelir. Tabloya bakınca değişim talebini dile getirenler kendisini statüko olarak konumlandırmak isteyen arkadaşlar görünüyor. Statükocu bir değişimden bahsediyoruz. Buna da partili mesafe koyuyor. Bakın konuşmalar azaldı, ciddi ivme kaybı var” diyor.
Değişimcilerin “ivme kaybı” yaşadığına dair değerlendirmelere karşın birçok CHP milletvekili ilçe ve ardından il kongre sonuçlarını görmek gerektiğini söylüyor. Birçok CHP’li siyasetçi büyük kurultayda iki adaylı bir seçimin sürpriz olmayacağını öngörse de o rakibin daha önceki kongrelerde aday olan Muharrem İnce kadar oy alamayacağını iddia edenler de dikkat çekiyor. Bazı milletvekilleri Kılıçdaroğlu’nun, rakip çıksa da rahat kazanacağını söylese de bugüne kadar yapılan hatalar dikkate alınarak ciddi bir tüzük ve program değişikliğinin gerekliliğine işaret ediyor.
KURULTAYDA RAKİP KILIÇDAROĞLU’NA YARAYABİLİR!
Bu arada büyük kurultayın ekim ayı sonu ya da kasım ayı başında yapılması bekleniyor. Kılıçdaroğlu’nu destekleyen bazı partililere göre Kılıçdaroğlu’nun karşısına çıkacak rakibin şansı yok ama genel başkanlık yarışı Parti Meclisi seçiminde elleri rahatlatabilir. 31 Mart 2023’teki yerel seçimlerde belediye başkan adaylarını belirleyecek Parti Meclisi’ndeki dengelerin çok önemli olduğunu belirten bazı partililer Kılıçdaroğlu’na bir rakip çıktığında gelenek olduğu gibi çarşaf liste yerine blok liste kararı alınabileceğini, böylece muhalefetsiz bir Parti Meclisi oluşturabileceklerini söylüyor. Bunun yaklaşan yerel seçimleri daha sağlıklı yönetme imkanı vereceği kaydediliyor. Öyle ki rakip çıkmasa dahi blok liste yapabilmek için bir adayın çıkmasına destek verilebileceğini söyleyenler dahi var.
YENİLGİ BÜYÜK, PARTİLER ÖNCE İÇ TARTIŞMALARINI TAMAMLAMALI
CHP’nin yanı sıra Yeşil Sol Parti de kongre sürecinde. HDP Eş Genel Başkanları Pervin Buldan ve Mithat Sancar’ın görevlerini bırakacağı HDP kongresinin ardından yeni dönem siyasetin adresi olan Yeşil Sol Parti Kongresi yapılacak. Yeni eş genel başkanların seçileceği Yeşil Sol Parti Kongresi’nde parti yönetiminde de büyük değişim bekleniyor. Seçim sonrası tüm muhalefet partilerinin içlerine döndüğünü, yaşanan yenilgi travmasının ardından bunun normal olduğunu anlatan bir Yeşil Sol Parti milletvekili, “Yaşadığımız yenilgi çok büyük. Kazanılabilecek bir seçimi kaybettik. Muhalefet belki de kurulabilecek en geniş ittifakı kurdu, en büyük iş birliği zeminini yarattı ama olmadı. Belki en iyi oyunculardan bir takım kurmaya çalışıldı ama ortaya çıkan sonuca bakarsak toplama takımla da maç alınamadığını gördük. Bu travmanın, bu yenilginin elbette sonuçları olacak. Partiler önce kendi iç süreçlerini tamamlamalı. Daha sonra yerel seçim sürecini konuşuruz” değerlendirmesinde bulundu.
'YEREL SEÇİMDE SEÇMEN İTTİFAK KURACAK' BEKLENTİSİ
Yerel seçim sürecinde İYİ Parti’nin de nasıl bir tutum alacağı merak konusu. Seçimin hemen ardından yapılan kurultay ile A takımında büyük değişim yapan İYİ Parti Genel Başkanı Meral Akşener hedef olarak önüne iki seçimdir yerinde sayan partisini büyütmeyi koydu. Yenilgi sonrası ittifak siyasetine mesafe konulsa da kapılar tamamen kapatılmış değil. Partilerin iç tartışmaları bittikten sonra sınırlı da olsa bazı kritik şehirlerde yine iş birliğinin konuşulabileceği kaydediliyor.
CHP ve İYİ Parti dışındaki diğer muhalefet partileri de yerel seçim dinamiklerinin farklı olduğunu, adayların birleştirdiği bir seçim sürecinin yaşanabileceğini ifade ediyor. “İYİ Parti İstanbul’da aday çıkarsa yüzde 4-5’i geçebilir mi” diye soran bir siyasetçi “Seçmen sandıkta konsolide olacaktır, biz ne dersek diyelim birleştirecektir” diyor.
AK PARTİ ÜÇ DÖNEMİ BELEDİYE SEÇİMLERİNE DE UYGULAYACAK
Muhalefet iç tartışma sürecindeyken iktidar bloku yerel seçim çalışmalarına başladı. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli yerel seçim açıklamasında birinci stratejik hedeflerinin mevcut belediye başkanlıklarını muhafaza edip üzerine yenilerini eklemek, ikinci stratejik hedeflerinin de muhalefet partilerinin yönetimindeki belediyelere son vermek olduğunu belirterek 31 Mart seçimlerinde 2019 seçimlerindeki gibi bir iş birliğinin hayata geçmesi için ilk mesajı verdi. AK Parti’den ise henüz yerel seçim iş birliğiyle ilgili açıklama gelmedi.
Genel seçimin hemen ardından yerel seçim startının verildiği AK Parti’de illerde ön değerlendirmeler yapılmaya, aday profilleri çıkarılmaya başlandı. Meclis seçimlerinde “üç dönem” kuralını uygulayan AK Parti’nin bu kuralı yerel seçimlerde de belediye başkanlarına uygulaması sürpriz olmayacak. Siyasette yeni yüzlerin avantaj olabileceği değerlendiriliyor, Meclis seçiminde yüzde 65’i bulan değişim örnek gösterilerek “Yenilenme takdir topluyor” deniliyor. Bazı eski bakanların belediye başkanı olacağı iddiaları var. Ancak bunun 1-2’yi geçmeyeceği kaydediliyor.
AK Parti’nin yerel seçim stratejisinde Millet İttifakı’nın tutumu da önemli olacak. Bugünden gerilimli görünse de muhalefetin büyük şehirlerde iş birliği yapması olasılığı dikkate alınacak, bu tabloya göre de taktik geliştirilecek.
İktidardan muhalefete yaz boyunca devam eden bu tartışmaların aralık ayı başına kadar sürmesi, ardından tek gündemin yerel seçim olması bekleniyor.