Cinisli: AK Partililerin bile ‘Yok artık’ dedikleri kararlar alınıyor

ANKARA- Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 2023 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi’nin görüşmeleri bakanların sunumlarıyla devam ediyor.

Seçimden önceki son bütçenin tercihlerini eleştiren muhalefet temsilcilerine göre bu bütçe, iktidar tarafından seçimin finansmanı için kullanılacak. Toplumun ihtiyaçlarının görmezden gelindiğini, gerekli yatırımın planlanmadığını ifade eden Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nun İYİ Partili Üyesi, Erzurum Milletvekili Naci Cinisli, bakanların bütçe görüşmelerinde “sakin” olduğunu belirterek, “İktidarın değişme ihtimalini görüyorlar ve kendilerini de çok fazla bağlayıcı sözlerle zor durumda bırakmak istemiyorlar” dedi.

‘SEÇİM FİNANSMANI BÜTÇESİ’

İktidarın hazırladığı bütçeyi “seçim bütçesi” olarak niteleyen, AK Parti iktidarının “enflasyonu” sevdiğini belirten İYİ Partili Naci Canisli’nin sorularımıza yanıtları şu şekilde oldu:

Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bütçe görüşmeleri devam ediyor. Siz bu bütçeyi siz nasıl tanımlıyorsunuz? Bu bütçeye bir isim verecek olsanız bu ne olurdu?

Öncelikle bu bütçenin rakamı bize hakiki enflasyon rakamıyla ilgili ipucu veriyor. Geçtiğimiz yıla göre bu yılki bütçe yüzde 155 artmış durumda. Yatırımlar toplum bütçe içinde küçücük bir pay alırken bu bütçe rakamının artması tamamen enflasyonun habercisi. Bu oran enflasyonun da az buçuk kaç olduğunu anlatıyor. Bunun bu kadar enflasyon oranında artması demek, enflasyonla şişirilmiş, gelirleri faize akıtılan, bir yandan da 650 milyar liralık bütçe açığı olan bir şey karşımızda. Bu haliyle bütçe seçim finansmanı bütçesidir. Biz buna son derece sorumsuzca hazırlanmış ‘seçim finansmanı bütçesi’ diyoruz.

‘AK PARTİ ENFLASYONU ÇOK SEVDİ’

AK Parti enflasyonu çok sevdi. AK Parti enflasyonu bir vergilendirme biçimi olarak kullanıyor. Bu dolaylı vergiler ile finansman açıklarını çok kolayca karşılar hale geldiler. Enflasyon, hiç kimsenin hissetmediği bir vergileme yöntemine dönüştü. Bu bütçeyi gördükten sonra şunu bile düşünmeyi başladım acaba bile bile mi enflasyonu yükseltiyor böyle bir finansman ihtiyacını karşılayabilmek için. 

‘HERKESİN HAYRETLER İÇİNDE KALDIĞI BİR DURUM’

İktidar bunu seçimleri kazanmak için bilinçli bir şekilde mi yapıyor?

Enflasyonun neden yükseldiği son derece belli. Son derece akıldışı, herkesin hayretler içinde kaldığı bir durum. Hatta çok iyi biliyorum ki politika faiziyle ile ilgili AK Parti içindeki ekonomi kurmaylarının bile ‘Yok artık’ dedikleri kararlar alınıyor. Politika faizini düşürdüğünüz zaman piyasa faizi düşmüyor. Bugün Merkez Bankası faizimiz 10,5’a kadar düşmüş fakat piyasa bunu umursamıyor. Piyasa iktidarın sözüne güvenmiyor.  Politika faizini düşürdükçe enflasyon arttı. Geçen sene enflasyon yüzde 19’lardayken bir yılda resmi rakam bile yüzde 85 oldu. Ki biz doğru rakamı bütçeden anlıyoruz, o da yüzde 155. Belli ki bu bir akılla yapılmış, akıldışılıkla yapılmamış. Bu bilmeden, cahillikten yapılan bir operasyon değil. Bilinçli yapılmış bir operasyon. Bu bütçeyle seçim finansmanı enflasyon kullanılarak karşılanıyor.

‘BUNLARI MASUMANE GÖREMEYİZ’

Seçime hazırlık bütçesi olduğunu hangi bütçe kalemlerinden görüyorsunuz?

Bütçede 650 milyar liralık bir açık var. Öte yandan neredeyse 566 milyar liralık bir faiz gideri var. Bu faiz giderleri inanılmaz. Kur Korumalı Mevduat denen bir facia var. Bunlar aynı zamanda servet transferi. Bunları masumane göremeyiz. Doları tutmak için yapılan bir operasyon olarak göremeyiz. Faiz tabi ki biz de istemiyoruz. Keşke sıfır olsa hepsi. Fakat sizin politika faiziniz sıfırken, hazineniz yağmalanırken, bu yöntemlerle piyasa faizi yüzde 40’lardayken dövizde nasıl bunun gibi bir durumla karşı karşıyayız? Yatırımlara ayrılan para komik. 330 milyar lira yatırıma para ayırıyorsanız sizin harcamak istediğiniz yer başka. Bu sene öncelik seçim.

BÜTÇENİN EN BÜYÜK EKSİĞİ: YATIRIM

Bu bütçeyi 'seçim bütçesi' olarak adlandırıyorsunuz. Size göre bu bütçede en büyük eksik nedir?

En büyük eksiklik yatırım eksikliği. Türkiye’nin bu kadar yatırım ihtiyacı varken, bu yatırımlara pay ayrılmamış durumda. Ayrıca da en büyük eksiklik fazla faize giden para. Siz bir yandan ‘faizi düşürüyorum’ derken, nasıl böyle bir ters orantıyla bütçenin sekizde biri kadar rakam faize gidebilir?

Bu bütçenin öngörülebilirliğine dair de eleştiriler kayda geçiyorsunuz.

Tabii ki. 650 milyar bütçe açığı dediğiniz, Allah esirgesin ufacık bir dolar hareketlenmesiyle bir trilyon liraya çıkar. Bunun altından bu millet, bu ülke nasıl kalkacak?

‘DOYURUCU CEVAP ALAMIYORUZ’

Örneğin bu bütçede dikkatimizi çeken incelik var. Her bakanlıkta bir kalem var ve bu kalem üzerinden milyonlar ödeniyor. Kâr amacı gütmeyen sivil toplum kuruluşlarına giden paralar… Her bakanlığın bütçesinde bu kalem var. Bunların kimler olduğunu sorduğumuzda doyurucu cevap alamıyoruz.

‘DESTEK BÜTÇEYE İHTİYAÇ OLACAĞI KESİN’

Geçtiğimiz yıl hazırlanan bütçe revize edilmişti. Siz bu bütçenin bir yıl süre hiç revize etmeden yeteceğini düşünüyor musunuz?

Bu bütçede de bundan önceki ek bütçede de rakamları konuşmanın hiçbir manası yok. Çünkü rakamlarla idare edilecek bir bütçe değil. Bu bütçeler malumunuz iktidarların politikaları hakkında da bize ipuçları veriyor. Bu bütçe açıklandıktan sonra altı, yedi ay sonra tekrar destek bütçeye ihtiyaç olacağı kesin. Enflasyonun bu halde kalmasının imkânı yok, daha da yükselecektir.

‘TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİ’NİN KARA PARAYLA FONLANMASI BENİM AĞIRIMA GİDİYOR’

İYİ Parti olarak seçimlerde iddialısınız. Seçimler dolayısıyla, şu an hazırlanan bütçenin yarısını başka bir iktidarın kullanma ihtimali var. İktidar olduğunuz senaryoda ne yapacaksınız?

Bütçe bulacağımız hakikaten muamma. Şöyle muamma; 28 milyar dolar gibi bir kara para var. Bütçe resmi olarak önümüzde ama neyin ne olduğunu açıkçası bilmiyoruz. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kara parayla fonlanması benim ağırıma gidiyor. Ben bütçede ‘Bu para kimin parası?’ diye sordum. Cevap alamadım. Bütçeye, iktidarı devraldığımızda bakacağız bugünden bir şey söylemem çok zor.

Bütçe görüşmelerinde yanıt alamadığınızı ifade ettiniz. Görüşmelerin geçtiğimiz yıldan farkı var mı?

Bu sene bakanlar sakinler. Geçen seneki gibi agresif tavırları yok. Çünkü anlıyoruz ki onlar da bu gidişatın gidişat olmadığını görüyorlar. İktidarın değişme ihtimalini görüyorlar ve kendilerini de çok fazla bağlayıcı sözlerle zor durumda bırakmak istemiyorlar. Hiçbir bakan gelecek projeksiyonu göremiyor. Fuat Oktay da buna dahil. Herkesin söylediği söz 2002 ile 2023 arasındaki zamanı karşılaştırma. Aradaki yıllarla ilgili konuşan hiç kimse yok. ‘Türkiye Yüzyılı’ diye yeni bir slogan üretilmiş. Bu sloganın üretilme ihtiyacı da şuradan doğdu; 2023 hedefleri sloganı ve palavrası 2023 gelip çatınca, ortaya serilince, bunun bir palavra olduğu ortaya çıkınca vitrine yeni bir süs koyma ihtiyacı duydular. Bu da ‘Türkiye Yüzyılı’ oldu. Önceki yıllar da bizim Türkiye yüzyılımızdı. Bundan sonraki yıllarda da Türkiye’nin yüzyılı olacak.

‘BAKANLAR OLUP BİTENİN FARKINDA AMA AK PARTİLİ MİLLETVEKİLLERİ HIRÇIN’

Şu anda geleceğe dair söylenen tek söz ‘Türkiye Yüzyılı’ denen slogan. Onun dışından verilen herhangi bir ümit, vaat, somut fikir yok. Yapılan sakin ve mahcup ifadelerle bugün ile 2002’yi karşılaştırmak. Bu hakikaten sonun habercisi. Buna karşılık milletvekilleri de bir o kadar hırçın. Bakanlar olan bitenin farkında ama AK Partili milletvekilleri hırçın. Bunu da şuna bağlıyorum; bakanların seçilme derdi yok, milletvekillerinin seçilme derdi var. Bakanlar kendilerini gelecekte bağlayacak yanlış ifadelerden kaçınıyorlar.

Toplumun vergileriyle oluşturulan bütçenin görüşmeleri ise canlı yayınlanmıyor. Canlı yayınlanması talepleriniz de karşılık bulmadı.

Milletimiz bütçenin nasıl sunulduğunu, savunulduğunu izlemeli. Burada yeteri kadar kamera sistemi de var. İç bünyede bunlar naklen verilebiliyorsa, bunlar yayınlanabilir diye uyarımızda bulunduk ama kabul edilmedi. Kapalı kapılar ardında olmadığını, tutanaklar olduğunu söylüyorlar. Herkesin tutanak alıp okumasını bekleyemeyiz.

‘ALDIĞI EMANETİ SAVUNMASI LAZIM’

Bu bütçe, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde Sayın Cumhurbaşkanı’nın bütçesi. Anayasamızda yazıyor. Bunu slogan olarak söylemiyorum. Tek bir sorumlu var şu anda. Kabine tek kişilik bir kabine. Diğerleri sekreterya aslında. Bu bütçeyi kullanma hakkını Meclis kabul ederse Cumhurbaşkanı’na verecek. Bu bütçeyi isteyen de Cumhurbaşkanı. Onun gelip bütçeyi burada sunması, savunması lazım. Bütçeyi savundurmak ve sundurmak Türkiye Cumhuriyeti devlet başkanına yakışmaz. Bizim devlet geleneklerimize de yakışmaz. Aldığı emaneti milletin karşısında savunması lazım.

Bütçenin detaylarını topluma anlatan da muhalefet milletvekilleri oluyor. Bütçeyi topluma hangi cümlelerle anlatırsınız?

Bu bütçe servet transferine paraların harcandığı bütçedir. Devletin mecburi giderleri dışında servet transferine ve AK Parti’nin seçim finansmanı için kullanacağı bir bütçe haline gelmiştir.