'CoronaVac ağır hastalıktan koruyor ama yayılmayı önlemiyor' 

ANKARA- Türkiye'nin de 50 milyon doz sipariş ettiği Çin firması Sinovac tarafından geliştirilen CoronaVac aşısı, ülkelerdeki farklı etkinlik düzeyi verileri ile tartışma konusu oldu.

Türkiye başta olmak üzere Endonezya ve Brezilya'da faz3 çalışmaları yapılan aşıya ilişkin ara sonuçları açıklayan ilk ülkelerden biri yüzde 91,25 etkinlik oranı duyuran Türkiye olmuştu. Endonezya'da ise bu oran yüzde 65,3 olarak açıklandı. Brezilya'da ilk etapta "orta veya ağır" Covid–19 vakalarında aşının etkinlik oranını yüzde 78 olarak duyuran Butantan Enstitüsü, daha sonra bu oranının hesaplanmasında, semptom görünmeyen veya aşı olan "çok hafif vakaların" hesaba katılmadığını duyurdu. Enstitü, bu vakalarla birlikte aşının genel etki oranını en son yüzde 50.38 olarak kaydetti.  

SİNOVAC: AŞININ GÜVENİLİRLİĞİ VE ETKİSİ İYİ SEVİYEDE 

CoronaVac’ın yüzde 50.38 etki gösterdiğine işaret eden Brezilya’daki deney sonuçları sonrası Sinovac açıklama yaptı. Sinovac’ın Genel Müdürü Yin Weidong, “Faz 3 çalışmasından elde edilen bu sonuçlar, CoronaVac aşısının güvenilirliğinin ve etkisinin dünyanın her yerinde iyi seviyede olduğunu ortaya koymak için yeterli” dedi. Weidong, klinik deneylerin yapıldığı ülkelerde aynı aşı kullanılsa da ülkelerin farklı test protokolleri olduğuna dikkat çekti. 

'AĞIR HASTALIKTAN KORUYOR AMA VİRÜSÜNÜN TAŞINMASINI VE YAYILMASINI ENGELLEMİYOR' 

Farklı veriler tartışılırken Çin aşısı Türkiye’de uygulanmaya başlandı. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Akova’ya göre aşıya ilişkin sağlıklı bir analiz yapabilmek için bilimsel verilerin açıklanması gerekiyor. Brezilya’da açıklanan yüzde 50,38 oranına ilişkin “sonuçlar hastalığı belirtisiz geçiren kişileri de kapsıyor” diyen Akova, “Yani ağır hastalık geçirenlerle kıyaslama yaparsanız etkinlik yüksek, Brezilya’da yüzde 100, Türkiye’de yüzde 91 olarak açıklandı. Hiç belirti olmadan ya da çok hafif belirti ile test yapanlara bakarsanız o zaman etkinlik düşüyor. Bu da aşının kişileri ağır hastalıktan koruduğunu ama virüsün taşınması ve yayılmasının engellenmediği sonucunu ortaya çıkarıyor” dedi.  

'BİLİMSEL VERİLERİ GÖRMEK LAZIM'

Prof. Dr. Akova, aşının tam anlamıyla etkinliğiyle ilgili konuşmak için bilimsel verilerin görülmesi gerektiğine dikkat çekerek, “Bu haliyle hastalığı ağır geçirenlerde etkinlik yüksek, belirtisiz geçirenlerde veya hafif belirtiyle geçirenlerde etkinlik daha düşük. Öte yandan da ülkelerin ayrıntılı bilimsel sonuçlarını görmeden konuşmak da çok doğru değil. Brezilya’daki farklılığın bir sebebi de ülkedeki deneklerin çoğunluğu sağlık personeli olması. Bunlar teste ulaşma konusunda daha rahatlar. Öyle olunca da belirtisiz vakalarda pozitif olanlar çıkmış. Oradaki etkinlikte de bu yüzden düşmüş olabilir diye düşünüyorum.” 

'SİNOVAC ŞEFFAFLIK VE TETKİKLERİ UYGULAMADI'

Çin’den getirilen korona virüsü aşısı için gönüllü de olan Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Geriatri Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mustafa Cankurtaran ise CoronaVac'a ilişkin tartışmaları şeffaflık ve tetkiklerin uygulanmamasına bağlıyor. BioNTech-Pfizer gibi firmaların Türkiye’nin de aralarında bulunduğu 4 ülke sonucunu aynı anda tek sonuçla açıkladığına vurgu yapan Cankurtaran şunları söyledi: “Sinovac, her ülkede yaptığı aşı deneme sonuçlarını ayrı ayrı açıkladı. Endonezya’da genel koruyuculuk oranı yüzde 65, Brezilya’da yüzde 50.38 olarak belirlendi. Bu birbirini tutmayan rakamlar insanların aklında soru işareti oluştururken, Türkiye’de aşının genel koruyuculuk oranı birkaç gün içinde açıklanacak. Bugün Türkiye’deki çalışma kolu kırıldı, analizler başladı. Sinovac firmasının deney yapılan tüm ülkelerde ortak sonuçlar açıklanması gerekiyordu. Böyle yapmaması tartışmalara neden oldu.” 

'KORUYUCULUK ORANI DÜŞÜK'

Sinovac aşısının diğer aşılara göre etkinlik oranının düşük olduğuna dikkat çeken Profesör Cankurtaran, aşı olunduğu taktirde hastalığa yakalanma ihtimalinin Brezilya’ya göre yüzde 49, Endonezya’ya göre ise yüzde 35 olduğuna işaret ederek şöyle konuştu: “Brezilya’da koruma oranı yüzde 50,38 açıklandı ama orta hastalıktan yüzde 78, ölümden ise yüzde 100 koruyor. Ama hastalığa yakalanma durumundan sadece yüzde 50 koruyor. Yani tersten okuyacak olursak, aşıyı olduğunuz takdirde hastalığa yakalanma ihtimaliniz Brezilya’ya göre yüzde 49,2, Endonezya’ya göre ise yüzde 35. Türkiye’nin genel koruma sonuçları daha açıklanmadı. Mesela bu oran Türkiye’de yüzde 70 çıktı diyelim: Geride kalan yüzde 30, aşı olsa dahi hastalıktan korunamayacak. Aşı olanlar için şöyle yalancı bir güven olacak: Sağlık Bakanı Fahrettin Koca dahil aşı olan bilim kurulu üyelerini de bu aşı yüzde 70 koruyacak. Yani aşı olanların yüzde 30’u da hastalığa yakalanabilirler ve başkalarına bulaştırabilirler. Ama artık korona virüsünden ölmezler, yoğun bakıma yatmazlar. BioNTech-Pfizer aşısının koruyuculuk oranı yüzde 95 ve daha fazla koruyor. Sinovac aşısı toplumdaki bulaştırıcılığı daha az azaltıyor.”

'HERKESİN BER AN ÖNCE AŞILANMASI GEREKİYOR'

Sinovac aşısıyla ilgili, “toplum için hastalığa yakalanma oranını arzu ettiğimiz kadar azaltamıyoruz ama ölüm oranını çok ciddi azaltıyoruz” diyen Cankurtaran şöyle devam etti: “Bu aşı az koruyor ama ölümleri önlüyor. Toplum bağışıklığını sağlamak için çok zaman geçecek ama birkaç ay sonra ölüm oranları düşecek ve hastanelerde yatan hasta sayısı azalacak. Ama herkesin bir an önce aşılanması gerekiyor.   

'AŞI OLDUM, BANA BİR ŞEY OLMAZ' DİYEREK SOKAĞA DÖKÜLMEMEK LAZIM' 

Çin aşısı olan kişilerin 'aşı oldum, bana bir şey olmaz' diyerek sokağa dökülmemesi gerekiyor. Bu çok yanlış bir düşünce. Aşı olunsa dahi maske, mesafe ve hijyen kurallarına uymaya devam edilmesi gerekiyor. Çünkü bu aşının koruyuculuk oranı düşük ve tekrar hasta olma ve hastalığı bulaştırma riski devam ediyor. Şimdi aşıyla ilgili bir yalancı güven olacak. Bu durum bilim insanları tarafından iyi vurgulanması gerekiyor. Ama ben aşı olacağım, aileme de yaptıracağım. Çünkü elimizdeki tek aşı bu."  

'BİRKAÇ AY NORMALLEŞME ZOR'

Prof. Dr. Cankurtaran’a göre normalleşme sürecine birkaç ay içinde geçilmesi mümkün görünmüyor. Sipariş edilen 50 milyon doz aşının hangi zaman aralıklarında yapılacağının önemli olduğunu vurgulayan Cankurtaran, bugün yapılmaya başlanan aşının koruyuculuğunun mart başı gibi başlayacağını söyledi ve ekledi: 
“18 yaş üstü 65 milyon kişiyi aşılayabilmemiz için 130 milyon doz aşı lazım. Bakan Koca 50 milyon doz aşı gelecek dedi ama bu aşı hangi zaman aralıklarında gelecek. Bizim daha bu sayılarla 7 milyon yaşlıyı dahi aşılamamıza zaman var. Şubat ayının sonuna kadar 15 milyon doz aşı yapılacağı söyleniyor. Bu da 7 buçuk milyon kişinin aşılanması demek. Aşının 2. dozdan 15 gün sonra korumaya başladığını düşünürsek bugün aşı olanlar mart başı, şubat ayında aşı olanlar mart sonuna doğru korunabilir. Böyle giderse normalleşme uzun sürer. Daha az ölüm olacağı için psikolojik bir normalleşme olur.”