Cumhur İttifakı’nın ortak liste imtihanı: AKP’den MHP’ye oy kayışı olabilir

ANKARA – Türkiye’nin tarihi seçimine günler kala cumhurbaşkanı adayları netleşirken ittifakların hangi denklemlerle milletvekili seçimlerine gireceği belirsizliğini koruyor. Ortak liste ile yarışa katılındığı takdirde ittifakların daha çok milletvekili çıkardığı senaryolar konuşulurken MHP’den net bir tutum geldi. MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, partisinin 81 ilde ve amblemiyle seçimlere gireceğini açıkladı.

Araştırmacılara göre “Cumhur İttifakı’nda çatlak” yorumlarına neden olan bu kararın altında birden fazla neden yatıyor olabilir. Bahçeli’nin bu kararından “dönme” şerhini de düşen araştırmacılara göre “İYİ Parti’den kopanlar” ve “seçim sonrası hesapları” bu kararda etkili oldu.

KEMAL CAN: SEÇİMİN SONRASINDAKİ POZİSYONA DA KENDİLERİNİ HAZIRLAMAK İSTİYORLAR

Bahçeli’nin liste açıklamalarına “mesafeli” yaklaşan gazeteci Kemal Can’a göre, hem Yeniden Refah Partisi’nin ittifaka katılım süreci hem de 2018 yılında AK Parti ile MHP’nin ittifaktan vazgeçtiklerini açıklamalarına karşın tekrar bir araya gelmeleri düşünüldüğünde, ortak liste konusunda da son nokta konmamış olabilir. Bu gelişmeleri rezervde tutmak gerektiğini belirten Can, “Bunun çok örneğini gördük ve bu yakın hafızamızda var” dedi.

İhtimaller üzerine değerlendirme yapılabileceğini söyleyen Can, söz konusu liste kararının ilk faktörüne dair, “Aslında iki parti de, liderlerinin partileri üzerindeki etkileri itibarıyla, ortak listede daha az problem çıkararak yürümeye müsait durumda. Erdoğan listeleri ‘böyle olacak’ dediğinde öyle olur ve sıkıntı çıkmazdı. Muhtemelen yine Millet İttifakı’nda ya da muhalefette yaşandığı türden, hangisinin avantajlı olduğunu ve seçim sonrası dengeler açısından sayısal durumun ne göstereceğinin de önemsiz olmadığı bir tablo önlerinde var. Herkes bu seçimi toptan kazanma projesi olarak görmekle birlikte seçimin sonrasındaki pozisyona da kendilerini hazırlamak istiyorlar. Doğal olarak MHP’nin de böyle bir hesabı olduğunu, ortak listelerde kendisine anketler uyarınca düşük kontenjanlar verilmesine razı olmayacağını düşünüyorum” ifadelerini kullandı.

‘AKP’DEN MHP’YE OY KAYIŞI OLABİLİR’

Can’a göre MHP’nin söz konusu kararında bir diğer faktör de İYİ Parti ile rekabet olabilir. İYİ Parti’nin son süreçte oy kaybına uğraması ihtimalinin MHP’nin oylarını bu partiye yakın bir çizgiye çıkarma arzusu yaratmış olabileceğini ifade eden Can sözlerini şöyle sürdürdü:

“Eğer ortak listeler söz konusu olursa MHP’nin oy tabanı hattındaki spekülasyonlar daha da artarak devam edecek. Ortak liste toplam oy potansiyelini göstermeyecek. Buna karşılık AKP içerisinde gömülü bir MHP oyu var. İttifak içerisinde bile olsa kendi amblemiyle seçime girdiğinde ve yüzde 7 meselesini de bir tür siyasi ‘şantaj gibi değerlendiren o seçmenin, ‘nasıl olsa ittifak oyu içerisinde’ diyerek MHP listelerine oy vermesi mümkün. Dolayısıyla AKP içinde gömülü MHP oyunun geri dönmesi ve AKP’den MHP’ye bir oy kayışı söz konusu olabilir. Seçimden sonra hangi kanat kazanırsa kazansın, milliyetçiliğin isim adresini kim devam ettirecek, etkili ve güçlü aktör kim olacak mücadelesinin de bunda bir etkisi olmuş olabilir. Bunlar ihtimal. Rezervlerimi düşünerek tam listeler teslim edilmeden kesinlikle bir şey söylemenin erken olduğunu düşünüyorum.”

‘CHP VE İYİ PARTİ’NİN ORTAKLAŞMASINDAKİ BASKIYI HAFİFLETMEK İÇİN MANEVRA OLABİLİR’

Yöneylem Sosyal Araştırmalar Merkezi Genel Koordinatörü Derya Kömürcü’ye göre Bahçeli’nin açıklamasının gerçek olup olmadığının görülmesi gerekiyor. “Buradan dönülebilir mi” sorusuna “dönülebilir” yanıtı verdiğini ifade eden Kömürcü, “Daha önce de pek çok şey söylendi, sonrasında farklı tutumlar alınabildi” dedi ve değerlendirmesini şöyle sürdürdü:

“Bu belki de CHP ile İYİ Parti’nin liste ortaklaşmasındaki baskıyı hafifletmek için yapılmış bir manevra da olabilir. Eğer gerçekten böyle bir şey olacaksa, MHP AKP listelerinin içerisinde yer almayacaksa buradan ciddi milletvekili kayıplarıyla çıkabilir. Yeni seçim kanunu getirmelerinin Millet İttifakı’na zarar vermesinden öte kendilerine oluşturabileceği avantajı ortadan kaldırmış olabiliyorlar. Bu kararda da Yeniden Refah Partisi’nin ittifaka dahil olmasının bir etkisi oldu. Orada herhalde partiler kendilerini parlatmaya çalışıyorlar. Burada CHP ile İYİ Parti, ‘Nasıl olsa MHP ile AKP ortak liste yapmayacaklar’ diye düşünüp belli illerde ortak liste yapmama yoluna giderse o avantaj gibi görünen şey birdenbire yok olur. Karşı taraf ne yaparsa yapsın Millet İttifakı’nın ortak liste çalışması gerekiyor.”

‘ORTAK LİSTENİN BAŞKA RİSKLERİ VAR’

MAK Danışmanlık Başkanı Mehmet Ali Kulat’a göre Cumhur İttifakı’nda ortak liste konusunda bir sıkıntı ve tartışma olduğu anlaşılıyor. MHP’nin anketlerde düşük oranlarda çıktığını ve endişesinin olabileceğini belirten Kulat, “Daha çok milletvekili çıkarmak için ittifakta yer aldığını duyuyoruz. Bütün bunlar Cumhur İttifakı’nda da sorun olduğunu bize gösteriyor” dedi.

Ortak liste ile girildiği takdirde daha çok milletvekili çıkarma ihtimalinin neden tercih edilmediği sorusuna ise Kulat, “Ortak listenin başka riskleri var” yanıtını verdi ve sözlerini şöyle sürdürdü:

“Milliyetçi Hareket Partisi’nin toplumda karşılığı var. Milliyetçi seçmen üç hilali ülkenin sigortası gibi görür. Araştırmalarda biraz aşağıda çıkan MHP seçimlerde anketleri yanıltır. Burada da böyle bir durum gündeme gelebilir diye düşünenler var. Bu seçmeni başka partilere kaybetme durumu da söz konusu olabilir. Eskiden MHP’nin alternatifi yoktu, şimdi İYİ Parti ve Zafer Partisi var. Yani zemini kaybetme ihtimali de olabilir. Başka partinin şemsiyesi altında girdiklerinde kısa vadede kâr elde edebilirler ama alternatifleri olduğu için bu zemini kaybetmek istemiyor olabilirler. Yeniden Refah Partisi’nin de Büyük Birlik Partisi’nin de endişesi bu. Milli Yol Partisi ve Saadet Partisi de bu iki partinin alternatifi gibi duruyor. Partilerin AK Parti içinde kaybolup gitmesi ve ne kadar oy aldıklarının tespit edilmemesi söz konusu.”

‘İYİ PARTİ’DEN AÇIĞA ÇIKACAK OYLARI DEVŞİRMEYİ AMAÇLIYOR OLABİLİRLER’

GENAR Araştırma Yönetim Kurulu Başkanı İhsan Aktaş’a göre vekil alma ve kaybetme konusunda MHP çok sorunlu bir yerde durmuyor. Millet İttifakı’nda yaşanan krizin ardından İYİ Parti’nin oylarında düşüşün gözlendiğini, kendi anketlerinde yüzde 11 civarında çıkarken bu oranın yüzde 7’lere düştüğünü belirten Aktaş, MHP’nin bu oyları hedeflemiş olabileceğini söyledi.

Ortak listenin her zaman kazançlı olduğunu söyleyen Aktaş bu sistem yerine MHP’nin tercihinin de “ince hesaplar” barındırabileceğine işaret etti. Özellikle son bir ayın çok önemli olduğunu belirten Aktaş sözlerini şöyle sürdürdü:

“İYİ Parti’den açığa çıkacak oyları devşirmeyi amaçlıyor olabilirler. Milliyetçi düşünceleri toparlayabilirim diye düşünmüş olabilirler. Partiler bir sürü ince hesabı yaparak karara varıyorlar. MHP iki şeye güvenmiş olabilir. Anadolu’da ve Akdeniz’de kümelenmiş oylarından kayıplar olmayacağını düşünmüş ve İYİ Parti’den kayan oyları hedeflemiş olabilirler. Giden kitleyi üç hilalle toplama amacı söz konusu olabilir.”