Dersim’de deprem paneli: Afet insan eliyle felakete dönüşüyor

Duygu Kıt

DERSİM - Dersim Belediyesi tarafından bugün şehir kent meydanında ‘Deprem İçin Ne Yapmalı-Depremin Öğrettikleri ve Türkiye’ başlıklı bir panel düzenlendi. Panele, Nasuh Mahruki ve Prof. Dr. Ahmet Ercan da katıldı.

‘RADİKAL KARARLAR ALACAĞIZ’

Tunceli Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürü Özcan Karadağ moderatörlüğünde başlayan panelde, ilk sözü alan Dersim Belediye Başkanı Fatih Mehmet Maçoğlu, “Coğrafyamızda tarihimizin en büyük yıkımı ve acısıyla karşı karşıyayız. Deprem günü mahallelerde hasar kontrolünün ardından oluşturduğumuz koordinasyonla deprem üssü Kahramanmaraş/Pazarcık'ta gitme kararı aldık. Akşam üzeri Pazarcık'a vardığımızda tek kişiyle karşılaşmadık. Nüfusun çoğunluğu kent dışına çıkmış, arabalarda bekliyordu. Gittiğimiz anda koordinasyonla irtibata geçerek birlikte çalışmaya başladık. Birkaç kişinin tahliyesini tamamlamamızdan sonra alana gelen arama kurtarma ekipleri, güvenlik sebebiyle bizi dışarı çıkardı. Bizler de temel yardımlar için çalışmaya başladık. Dersim'deki herkes orada olmasa da herkesin vicdanı ve emeği oradaydı. Herkes elinden ne gelirse deprem bölgelerine ulaştırmıştı. Hepinizin huzurunda tüm Dersimlilere teşekkür ediyorum. Hiçbir özel mülk insan yaşamından daha önemli değildir. Bundan dolayı alacağımız kararlar radikal kararlar olacaktır. Sizlerden beklentimiz bize destek vermenizdir. Öncelikle Pülümür, Ovacık ve Dersim merkezde ekipler kurarak buralarda çalışmalara başlayacağız. Buralar bittikten sonra köyler dahil her yerde çalışmalara devam edeceğiz. Şehrimizde 3 bin 500 yapı bulunmakta. Aynı zamanda depreme yönelik eğitim çalışmalarına da hızla başlayacağız. Deprem doğal bir afet, eğer buna uygun çalışmalar yürütürsek her şeyin üst üstesinden geliriz; ölümleri azaltırız. Bütün insanların kurumların ortaklaşacağı bir çalışma ile depreme karşı hazır olabiliriz" dedi.

‘KIRIK NE KADAR YAŞLIYSA O KADAR KÜÇÜK DEPREM ÜRETİR’

Panelde konuşan Prof. Dr. Ahmet Ercan depremin yıkıcı etkisinden kurtulmanın yolunun, planlı kentler yapmaktan ve bilime inanmaktan geçtiğini söyledi. Ercan, “Depremde yıkılmayan bir Dersim yaratılabilir, bunun için bilime inanılması lazım. Dua okumakla depremler önlenemez. Böyle olsaydı bugüne kadar hiç deprem olmazdı. Az hasarlı çıkmanın çaresi planlı kentleşmedir. Deprem daima yoksulun sorunudur” diye konuştu.

Prof. Dr. Ercan, bölge için en büyük tehlikenin Bingöl’e bağlı Yedisu Fayı’ndan kaynaklandığını söyledi. Ercan bu bölgedeki fayın özelliklerini şöyle aktardı: "Doğu Anadolu kırığı, bugün Hatay’ın bulunduğu kesimden Osmaniye, Adıyaman’ın kuzeyinden Kahramanmaraş oradan da Malatya Elazığ'a kadar ilerliyor. Bingöl Karlıova’dan Kuzey Anadolu Fayı ile kesişiyor. Bu sebepten Doğu Anadolu'da bu kez ikinci bir kırık oluşuyor. Bu da Hakkari’nin bulunduğu yerden Van, Bitlis, Muş ve Varto üzerinden Bingöl'e, oradan da Erzincan üzerinden Tokat, Bolu, Adapazarı ve Kuzey Marmara'ya kadar gidiyor. Biz buna Kuzey Anadolu kırığı diyoruz. Kuzey Anadolu kırığının yaşı 3,5 milyon. Kırık ne kadar yaşlıysa o kadar küçük deprem üretir. Genç olan Kuzey Anadolu kırığı ise bizim kuzeyimizde. Orada Yedisu kolu mevcut ve burası en hassas yer. Bu kol 8 şiddetine kadar deprem üretebilir. 1939’da Erzincan’da olan depreminin sonuçlarını hepimiz biliyoruz."

“Eğer bir ülke iyi yönetilmiyorsa, o ülkede ekonomi çökmüşse, eğitim çökmüşse depremin adı afettir” diyen Prof. Dr. Ercan, "Ben Tunceli’de 2 yıl sonra deprem olacak desem ne önlem alabilirsiniz? Buradaki yapı sayısı 3 bin 500. Deprem olan bölgede 4 milyon yapı var. Bu yapıların yüzde 52’si kaçak ve yüzde 25’i imar barışından yararlanmış. Yapılar yeni olsa dahi deprem yönetmeliğine uyanlar az” ifadelerini kullandı.

‘YAPI STOKLARI DEĞİŞMELİ’

AKUT’un kurucusu Nasuh Mahruki de bir konuşma yaptı. Yapı stokları, yasal düzenlemeler ve eğitime kadar her şeyin baştan düzenlenmesi gerektiğini belirten Mahruki, afetin felakete nasıl dönüşebileceğini 6 Şubat'ta yaşadığımızı anlattı. "Depremin büyüklüğünü değiştiremezsiniz ancak yapılara olan etkisini değiştirebilirsiniz" diyen Mahruki, yaşadıklarımızın hepsinin insan temelli yıkımlar olduğunu söyledi.