Diyarbakır kitap fuarından notlar

DİYARBAKIR - TÜYAP Diyarbakır Kitap Fuarı’nı 2 günde 53 bin 500 kişinin ziyaret ettiği açıklandı. Bu rakam için rekor denildi. Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) Başkanı Mehmet Kaya, bu yıl fuara 200 bin kişinin katılmasını beklediklerini söylemişti. İlk iki günde bu hedefe epey yaklaşıldığını söylemek mümkün. Daha 5 gün ve bir hafta sonu daha var 200 bin hedefine ulaşmak için.

Ama aslında ilk iki günde katılımın yoğun olmasının, Diyarbakır için çok da şaşırtıcı olduğunu söyleyemem. Bu nasıl açıklanır, nasıl tarif edilir, bilemem. Belki kadim bir şehir kültürüne sahip olmasıyla ilgilidir. Ama Diyarbakır sahiden okuyan bir şehir. Bunu önceki kitap fuarları ve kimi kitapçıların düzenlediği imza günleri de gösteriyor zaten. Yeterince tanıtımı yapılsın yeter ki, hiçbir kültür sanat etkinliği boş geçmez.

İLK İKİ GÜN

İlk 2 gün, fuara yaya giden insanlar gördüm. Gençtiler ve kalabalık gruplar halinde ilerliyorlardı. Fuarda, yayıncı arkadaşım, 40 dakika otobüs beklediğini söyleyince insanların neden yürüyerek fuara geldiği anlaşılmıştı. Fuar alanı şehir merkezine 7 kilometre kadar uzak ve şehir içi ulaşım araçları, kitap fuarı için yetersiz kalmıştı. Taksiler Dağkapı’dan fuar alanına 30 liraya götürüyor. Yürüyerek fuara giden insanların önemli bir bölümü öğrenci olmalıydı ve taksiye verecekleri 30 lira, bir kitap parası kadardı. Otobüs beklemektense ve taksiye 30 lira vermektense yürümeyi tercih etmiş olmalıydılar.

KAYYIM FUARA DESTEK VERMEDİ

Önceki yıllarda ulaşım bu denli sıkıntılı değildi elbette. Büyükşehir Belediyesi’ne atanan Diyarbakır Valisi Hasan Basri Güzeloğlu fuardan desteğini çekince ulaşım sıkıntısı başgösterdi. İddialar bu yönde. Konuyla ilgili TÜYAP’tan bir açıklama yapılmadı. Diyarbakır Valiliği ile Büyükşehir Belediyesi ise şehirde bir fuar yokmuş gibi davranıyor. Billboardlardaki fuar duyurularında Valilik ile Büyükşehir Belediyesi’nin logoları da yer almıyor zaten. Valilik ve belediye ile dirsek teması içindeki iş çevreleri ile devlet kurumlarının da öyle.

Oysa TÜYAP, günler önceden yazılı açıklama yapmış, Türkiye Yayıncılar Birliği, Diyarbakır Valiliği, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası, Diyarbakır Ticaret Borsası, Diyarbakır Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği, Karacadağ Kalkınma Ajansı ve Diyarbakır İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün desteği ile fuarın düzenlemesini duyurmuştu. Hatta bu nedenle bazı yayıncılar ve yazarlar, kayyımın dahil olduğu bir fuara katılmasak mı diye sorular sormuştu.

KAYYIMA TEPKİNİN SONUCU

Ancak fuar tanıtımı için şehrin billboardlarına asılan afişlerde valilik, belediye, Karacadağ Kalkınma Ajansı ve Milli Eğitim Müdürlüğü’nün logolarının yer almadığı görüldü. Ayrıca Vali ve kayyım Güzeloğlu’nun yanı sıra devlet kurumlarından yetkililer, fuarın açılışına da katılmadılar. Dolayısıyla olağanüstü güvenlik önlemleri de yoktu fuar alanında.

Valilik ile Büyükşehir Belediyesi fuardan desteğini neden çekti? Bilindiği gibi Büyükşehir Belediyesi’ne kayyım ataması yapıldıktan hemen sonra şehrin iş çevreleri ortak bir basın açıklaması yaparak kayyım uygulamasını antidemokratik bulduklarını ve kararın geri alınmasını talep etmişlerdi. Bu açıklamanın ardından kayyım ile iş çevreleri arasında süregelen gerilim, kulislerde konuşuluyordu. Kayyım kabul görmek istiyor, iş çevreleri ise yayınladıkları açıklamanın arkasında durmaya devam ediyor. İş çevrelerinin çeşitli baskılara maruz kaldığı, devlet kurumlarındaki kimi işlerini yürütmekte güçlük çektikleri ileri sürülüyordu. Bir şekilde gizlenen gerilim, bir anlamda TÜYAP Kitap Fuarı sürecinde açığa çıkmış oldu. Öyle anlaşılıyor ve rivayet ediliyor ki kayyım, kayyım uygulamasına karşı çıkan ve bu konudaki kararlılığını sürdüren kurumlarla fotoğraf vermek istemedi. Oysa Güzeloğlu, bir anlamda meşruluğunu kabul ettirmek için kendisini ziyaret edenlerle boy boy fotoğraflar paylaşıyor valiliğin sosyal medya hesaplarından. Kayyımın fuar alanında bulunmaması, hatta şehirde fuar yokmuş gibi bir hava içinde olması ise basite alınmıyor, iş çevrelerine bir tehdit gibi yorumlanıyor.

EN SİVİL FUAR

Devlet erkanı ilgilenmeyince devlet polisi de fuara ilgisiz kaldı sanki. Fuar alanının çevresinde TOMA’lar, Akrepler yok. Üniformalı polisler de ortalıkta görünmüyor. Diyarbakır’da, bir yayıncının dediği gibi, ilk kez bir sivil kitap fuarı gerçekleşiyor. Bundan da hiç kimsenin şikayetçi olduğu söylenemez.

En sivil kitap fuarının ilk 2 günü yayıncılar için bereketli geçti. Bunu kendileri söylediler. Etkinliklere katılım da çok iyiydi. Örneğin Ahmet Telli’nin söyleşisini onlarca kişi ayakta izledi.

Pazartesi günü ise sakindi fuar. Bu da yayıncılara biraz nefes aldırdı. Yazarlar ile okurların rahatça sohbet etmesine olanak sağladı. Etkinlik salonları da biraz daha tenhaydı ama bu da katılımcılar arasında daha sıkı bir iletişime neden oldu.

Ulaşım sıkıntısının giderilmesi için merkez ilçe belediyeleri ne yapabilir? Bu konuda TÜYAP yetkilileri ile belediyeler arasında görüşmelerin yapıldığı yönünde duyumlar var. Bugün yarın sonuç alınır gibi görünüyor.