Diyarbakır’da korona hasarı: İşletmelerin yarısı üretimi durdurdu
CHP milletvekili Erdoğan Toprak, korona virüsü salgınının ekonomik etkilerinin Diyarbakır’da oldukça fazla hissedildiğine dikkat çekti. Toprak, “İldeki ve bölgedeki işletmelerin yüzde 53,7’si üretimini durdurdu, üretimini sürdürebilenlerin oranı ise yalnızca yüzde 7,3" dedi. Toprak, işletmelerin kamu alacaklarının yüzde 50’sinin silinmesini önerdi.
ANKARA - CHP İstanbul Milletvekili ve Genel Başkan Koordinatör Başdanışmanı Erdoğan Toprak, dünya ve Türkiye’deki gelişmelerle ilgili hazırladığı haftalık değerlendirme raporunda korona virüsü (Covid-19) salgınının ekonomik etkilerine değindi, işletmelerin büyük bölümünün vergi, SGK ertelemeleri ve kredi kampanyalarından yararlanamadığını belirtti.
İktidarın salgın sürecinde kimsenin mağdur edilmediği yönündeki açıklamalarının gerçekleri yansıtmadığını ifade eden Toprak, “Üçer ay süreli vergi, SGK ödemelerinin ertelenmesi, icra-haciz davalarının durdurulması, kredi taksitleri ile kredi kartı taksit ödemelerinin ertelenmesine dönük sürelerin dolmasıyla işletmelere, işyerlerine üç aylık faiziyle birlikte ertelenen bu ödemelerin yapılması tebligatları gönderilmeye başlandı” dedi.
'ÜRETİMİ SÜRDÜREBİLENLERİN ORANI YÜZDE 7,3'
Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) ile Güneydoğu Tekstil Sanayi ve İş İnsanları Derneği’nin (GÜNTİAD) Diyarbakır Organize Sanayi Bölgesi (OSB) ve OSB dışındaki 170 işyerini kapsayan saha araştırmasının sonuçlarının esnafın durumunu gösterdiğini aktaran Toprak, “İldeki ve bölgedeki işletmelerin yüzde 78,2’si salgın sürecindeki ekonomik gelişmelerden olumsuz etkilenmiş" diye konuştu.
"Üretimini durduran işletmelerin oranı yüzde 53,7 olurken, üretimini sürdürebilenlerin oranı ise yalnızca yüzde 7,3" diyen Toprak, "Gerek OSB gerekse OSB dışındaki işletmelerin yüzde 79,1’i faaliyetlerini kiracı oldukları binalarda ve tesislerde sürdürürken, bunların yüzde 69’u aylardır kiralarını ödeyememiş durumda” ifadelerini kullandı.
'İŞLETMELERİN YÜZDE 75,9’U KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİNDEN FAYDALANAMADI'
Toprak, raporda kısa çalışma ödeneği, kredi erteleme ya da yeni kredi başvurularının büyük bölümünün yanıtsız kaldığını veya reddedildiğini belirterek şöyle devam etti:
"107 işyerinde istihdam edilen 5 bin 604 çalışanın 2 bin 696’sı için kısa çalışma ödeneği başvurusu yapılmasına karşılık, bunların sadece bin 337’sine üç ay süreli ödeme yapılmış. Kısa çalışma ödeneğine başvuran işletmelerin yüzde 75,9’unun işçilerine, '450 gün prim ödemiş olma' koşulunu sağlayamadıkları için İSF ve İŞKUR tarafından ret yanıtı verilmiş. İşletmelerde bu dönemde 256 kişi ücretsiz izne, bin 96 kişi ücretli izne ayrılmıştır. Ayrıca salgın döneminde işletmelerin yüzde 60,90’nın kira, fatura, vergi, SGK, çalışan maaşı, banka kredi taksiti ve borçlarını ödeyemedikleri ortaya konmuştur. Araştırmanın ortaya koyduğu gibi ağırlıkla işyerleri aylardır kiralarını, elektrik, su, doğal gaz vb. faturalarını ödeyememiş haldedir."
ACİL DESTEK PAKETİ: TÜM KAMU ALACAKLARININ YÜZDE 50’Sİ SİLİNMELİ
Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerine ayrıca acil destek paketi uygulamaya konulması gerektiğine işaret eden Toprak, şu önerileri sıraladı:
“Karşılıksız nakit destek paketi açıklanmalıdır. Tüm kamu alacaklarının, vergi, SGK prim borçlarının yüzde 50’si silinmeli kalan yüzde 50 tutar, hiçbir faiz, gecikme cezası vs. işletilmeksizin anapara borcu üzerinden, mükelleflerin, işletmelerin kendi beyan edeceği ödeme gücüne göre 18-36 aya kadar yayılarak taksitlendirilmelidir. Biriken kira borçlarının yüzde 50’sine varan tutarda devlet karşılıksız geri ödemesiz nakit hibe desteği sağlamalıdır. Elektrik, doğal gaz ve diğer geciken birikimli fatura ödemelerinin en az üç aylık tutarı devlet tarafından üstlenilerek, kalan tutar yine faizsiz anapara tutarı üzerinden taksitlendirilmeli.”
EN BÜYÜK İSTİHDAM KAYBI HİZMET SEKTÖRÜNDE
Salgın döneminde en büyük istihdam kaybının 1 milyon 524 bin kişiyle, turizmi de kapsayan hizmetler sektöründe yaşandığını belirten Toprak, “İstihdam edilenlerin sayısı tarım sektöründe 491 bin, sanayi sektöründe 209 bin, inşaat sektöründe 361 bin kişi azaldı. İstihdam edilenlerin yüzde 17,5’i tarım, yüzde 20,9’u sanayi, yüzde 4,9’u inşaat, yüzde 56,7’si ise hizmet sektöründe yer aldı. TÜİK’in açıkladığı bu verilere karşılık kısa çalışma ödeneği ve ücretsiz izin nakit desteği alan ve fiilen çalışmayan, işsiz olanları sayısı 5 milyon dolayında. Bu kişiler TÜİK’e göre işsiz değil ve kayıtlarda görünmüyor” diye konuştu.