Doğum melekleri: Anne adaylarına hep destek tam destek

Seran Vreskala  

DUVAR - ‘Doula’ eski Yunanca’da ‘hizmet eden kadın’ anlamına geliyor; yani hemen her kadında doğuştan mevcut olan annelik içgüdüsünü gerçek potansiyeli ile ortaya çıkaran, bu konuda çalışan, okuyan, eğitim alan ve desteğe ihtiyaç duyan her anneye yardımcı olan kadın…

Ülkemizde birkaç senedir bilinen 'doula' yani doğum koçluğu yeni yeni iyice yayılmaya başlamasına rağmen bu konuda hâlâ tam anlamıyla bilgi sahibi olmayan pek çok anne adayı var. Yurtdışında doula olarak bilinen kavram bizim dilimize de doğum koçu olarak geçmesine rağmen, doulaların doğumda yaptıkları desteği açıklayan kelime kesinlikle "koçluk" değil. En zor anlarında annelere her türlü desteği sağladıkları için onlar aslında 'doğum melekleri'... Anneye ve en yakınına doğum öncesinde, sırasında ve sonrasında fiziksel, duygusal ve bilgisel destek sağlayan eğitimli profesyoneller oldukları için, onlar anneler için bir lüks değil, aslında bir gereklilik... Bu konuda yapılan araştırmalar da doğum süresince aralıksız alınan profesyonel desteğin ve doulaların katıldığı doğumların daha kısa ve daha az komplikasyonla gerçekleştiğini ve bu şekilde dünyaya gelen bebeklerin daha sağlıklı olduklarını ve daha iyi emebildiklerini kanıtlıyor.

DOĞUM DESTEKÇİLERİ NE YAPAR?

Doğum destekçisinin en temel görevi doğum yapacak annenin ihtiyaç duyduğu kutsal ve mahrem alanı korumaya yardımcı olmaktır. Doulalar, doğum öncesinden itibaren, kendileri dışında doğumda anneye destek olacak kim varsa (eş, ebeveyn, aile üyesi, arkadaş vs.) onlara da yardımcı olur. Hep birlikte annenin doğum alanını, mahremiyetini nasıl koruyacakları, doğum pozisyonları, doğumda kullanılan nefes ve ıkınma teknikleri gibi pek çok konuda çalışmalar yaparlar. Doğum sürecinde annenin, gerek masaj / beslenme / yoga / duygusal ve bilgisel destek / gerekse aromaterapi, refleksoloji ve ilaç dışı ağrı kesici yöntemleri kullanarak doğum dalgalarını daha kolay atlatmasını sağlar, eşinin de tercih ettiği kadar doğum deneyimine dahil olup, anneye yardımcı olmasına çalışırlar. Anneye doğum planı için seçenekler sunar ve seçime göre anneye destek olurlar. İster evde ister hastanede olsun, anne doğum yaptıktan sonra bebeğini ilk kez kucağına alıp emzirene kadar yanında kalmaya devam ederler. Hastane sonrası eve çıktıklarında ise bir kez daha emzirme ve doğum sonrası sıkıntılar hakkında yardımcı olmak üzere anneyi ziyaret ederler. İşleri tamamen destek üzerine yoğunlaştığı için onlara neden doğum destekçisi ya da meleği dendiğini daha net anlayabiliriz. Bilinenin aksine sadece normal doğumda değil, planlı yapılan sezaryen ameliyatında da annelere destek verirler. Unutulmaması gereken en önemli nokta; doula, ebe ya da doktor değildir. Anne veya bebeğin sağlık durumundan da sorumlu değildir. Seçimlerinizi asla yargılamaz ve her konuda anneye tam destek sağlar.

BİR DOULA ANLATIYOR

Bu konuda ünlü doulalardan biri olan Özge Dündar Taşkın’a göre; anne adayının trimester (9 aylık gebelik süresinin 3 aylık periyodu) itibariyle bir doula arayışına girmesi gerekiyor. Tanışmaları son ana bırakmamanın doğum öncesi yaptıkları çalışmaları sindirmek ve zamana yaymak için çok önemli olduğunu vurguluyor. En mahrem anlarında anneye destek olacak doula ile zaman geçirmenin, yakınlaşmanın doğum tercihlerini belirlemek için ideal olduğunu söylüyor ve şöyle devam ediyor; "Gerçi doğuma birkaç hafta kala tanışıp doğumuna girdiğimiz anne adayları da oluyor ve hatta hiç tanışmadan bile birinin doğumuna kalpten ve kesintisiz destek olmak annenin doğumdan aldığı memnuniyeti arttırarak, doğum sürecine pozitif etkide bulunduğuna da şahidim." Profesyonel olarak verdikleri destek, tanışma anından doğum sonrası lohusa desteklerinin bitimine kadar devam ediyor. Onun dışında ihtiyaç dahilinde yüz yüze olmasa da anneyle telefon ya da mail yoluyla iletişim kuruyorlar. Herşey sütliman olduktan sonraki buluşmaları, kahveleri, çayları, muhabbetleri saymıyor bile… "Doğumdan sonra verdiğimiz lohusa desteği kapsamında yaşanabilecek en önemli sorunlarında (emzirmeye başlamak, yenidoğanlı hayat, lohusalık vs.) annelere destek oluyoruz. Yani işimiz bebeğin doğumuyla bitmiyor." diyen Taşkın, doula ücretlerinin deneyime göre 500₺ ila 1800₺ arası değiştiğini belirtiyor.

Bunun dışında her doula adayının işe başlarken girmek zorunda olduğu staj doğumlarından bahsediyor. Bu doğumlardan ya hiç ücret almıyorlar ya da  yol parası vs. gibi harcamalarını karşılamak için cüzi bir ücret talep ediyorlar. Eğer bulunduğunuz ilde  profesyonel doulalar varsa bunu internetten araştırıp bulabilirsiniz ya da doula eğitimi veren kurumlardan eğitimleri devam eden stajer doulalara ulaşabilirsiniz.

DOULA DESTEĞİ İÇİN 10 NEDEN

ASLA YANLIZ KALMAZSINIZ: Doulalar, doğumunuz başladığı andan itibaren bebeğinizi kucağınıza alıp ilk kez emzirdiğiniz ana kadar sizin yanınızda olacak bilgili, profesyonel bir destekçidir. Doktorlar ve ebeler genelde her zaman yanınızda olamazlar, ara sıra sizi kontrol etmek için yanınıza gelirler. Oysa doulanızın tek işi doğumunuzun tüm aşamalarında size ve eşinize her anlamda destek sağlamaktır.

KOLAYCA ERİŞEBİLECEĞİNİZ BİLGİ KAYNAĞIDIR: Anne adayının kafasında doğal olarak hamilelik ve doğum ile ilgili yüzlerce soru vardır. Bir doula, annenin sorularını yanıtlarken, uygun araştırma ve kaynakları önererek, adeta özel bir danışman gibi hizmet verir.

GEREKSİZ, RUTİN MÜDAHALELERE SON: Ülkemizde yaşayan çoğu anne adayı doğuma, kendilerine hangi rutin ve müdahalelerin uygulandığını ve onların gerekli olup olmadığını bilmeden giriyor. Doula sayesinde anne adayları bu rutinlerin hepsini bilir ve doğum planlarını ona göre yapar, kendi doğumunun hakimi olur. Ayrıca doula, annenin ihtiyacı olan yemek yemek, idrara kalkmak, hareket etmek, pozisyon değiştirmek gibi ona yararı olacak gerekli şeyleri hatırlatarak bunlardan kaynaklanan medikal müdahaleleri azaltır.

HASTA DEĞİLSİN, DOĞURUYORSUN: "Hareket edin, pozisyon değiştirin, yürüyün, ıkınma içgüdünüz gelince ıkının" Tüm bunlar doğum sürecinizi kısaltır ve doğum dalgalarını daha kolay karşılamanızı sağlar. Anneler, ’Epidural’ alsalar bile bu dalgaları hafif de olsa hala hissedecekleri için, doulanız bu dalgaları daha rahat atlatmaya yardımcı olur.

KORKUYU VE KAYGIYI HAFİFLETİR: Her şey yolunda giderken bile siz veya eşiniz öyle hissetmeyebilirsiniz. Doktorunuz zaten her şeyin yolunda olduğunu bilir ve bunu size de söyler, fakat size ayırmasını istediğiniz zaman dilimini ayıramayabilir. Onun için siz diğer doğuran annelerden birisiniz sadece… Fakat konu sizinle ilgili olduğu için siz daha fazla ilgi beklersiniz; belki de ilk doğumunuz olduğu için, birinin size neler olduğunu 10 yaşında bir çocuğa açıklar gibi açıklamasını istersiniz. İşte bu kişi doulanız...

AİLE DENEYİMİ: Doğum sadece doğuran anne için zorlu bir süreç değildir. Doğumda anneye destek olan kişi bu anneanne, baba, yakın arkadaş, kız kardeş her kimse onu da zorlu saatler bekler. Sevdiğinizin doğum sancısı çektiğine şahit olmak zaten yeterince zordur ve bu süreçte yapmanız gereken birçok şey vardır. İşte bu noktada doğum ekibinize bir doula eklemeniz size destek olmaktan yorulan babaya minik bir kahve molası sağlar, heyecandan size destek olmaktan çok köstek olan yakınları düzene sokar ve onları duygusal ve bilgisel olarak rahatlatır. Sizin o anki ihtiyaçlarınıza göre, diğerleriyle iyi bir takım olup her şeyi organize eder.

DOĞUM FİZİKSEL, PSİKOLOJİK VE RUHSAL BİR DÖNÜŞÜM: Hastanelerde sadece doğumun fiziksel süreciyle ilgilenirler. Oysa yaşanan bu fiziksel süreç, annenin psikolojik durumunu, dolayısıyla doğumun ilerlemesini derinden etkiler. Doula, hem anneyi tanıdığı hem de doğumla ilgili bütünsel deneyime sahip olduğundan, doğumun tüm evrelerini etkileyen psikolojik blokları belirleyip yok etmenize yardımcı olur.

EMZİRMEYE BAŞLAYIN: Doulanız, doğumun ardından ilk emzirmenize yardımcı olur. Doğumdan sonraki ilk hafta sizi evinizde ziyaret ederek herhangi bir sorununuz olup olmadığını kontrol eder ve emzirme ile ilgili sorunlarınız varsa sizi emzirmede profesyonel bir uzmana yönlendirir.

DOĞUM SONRASI DESTEK: Bebeğinizin gelişine ne kadar hazırlanmış olursanız olun değişen hormonlar, düzensiz uyku, emzirme, yorgunluk vs. üst üste gelir. Doulanız, doğum sonrası tüm sıkıntılarınızı paylaşabileceğiniz ve gerekli durumlarda sizi konusunda deneyimli bir profesyonele yönlendirecek kişidir.

HER KONUDA TAM DESTEK: Doulanız, sizin tüm seçimlerinize saygılı ve her konuda objektif tam destek sağlar.