Domatesin içindeki 'çilek' değil

DUVAR - Bir kullanıcının Twitter üzerinden paylaştığı ve 246 binden fazla kez izlenen videodaki görüntünün, A101 adlı marketten alınan domates olduğu ve ikiye ayrıldığında içinden çilek çıktığı öne sürüldü. Konuyla ilgili mizahi paylaşımlar da yapıldı. Paylaşımlardan birinde marketin resmi hesabına “kampanyanın” ne zamana kadar süreceği sorusu yöneltildi. Benzer bir iddia 10 Mayıs tarihinde bir başka kullanıcı tarafından da paylaşılmıştı.

Ancak domatesin içinden çilek çıktığı iddiası yanlış. Uzmanlara göre domatesin içinde çilek yetişmesi ihtimali yok, çünkü ikisi farklı tozlaşma süreçlerine sahip. Domateste çileğe benzetilen kısımsa, aslında tam yetişmemiş tohumlar.

Teyit.org'dan Seçil Türkkan'ın haberine göre, 2010 yılında yayınlanan bir yazıda da, yaşanan benzer bir vaka derinlemesine incelenmişti. Amerika’nın Galesburg eyaletinde bir evin arka bahçesinde yetişen domatesin içinin çileğe benzemesiyle uzman görüşlerine başvurulmuştu. Yazıda yer verilen görüşlerden biri basit bahçecilik bilgilerinin tozlaşma yoluyla bu durumun ortaya çıkabileceğini düşündürebileceğini, ama Knox College Biyoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Matthew Jonas Rhoades’in domates ve çilek arasında çapraz tozlaşma ihtimalinin çok zor olduğunu belirttiğini söylüyor. Rhoades’a göre, “Domates sadece tek çiçek tarafından tozlaştırılan gerçek bir meyve iken, çilek birçok çiçeğin tozlaşmasına ihtiyaç duyuyor.”

Konuya ilişkin “domates” ve “çilek” kelimelerini birlikte kullanarak yapılan arama yöntemiyle benzer haber ve görüntülerin 2015’te Rusya’da, 2016’da bir evin bahçesinde, 2017’de Çin’de ortaya çıkıp Türkiye medyasında da yer bulduğu bilgisine ulaşıldı. Benzer bir başka olay da 2018’de Azerbaycan’da yaşandı.

Sosyal medyada iddiayı ortaya atan kullanıcı bir fotoğraf daha paylaştı. Bu fotoğrafta ise domatesin kesilmiş haline yer verildi. Böylece çileğe benzetilen tohum kısmının kesildiğinde domates olduğu anlaşılıyor.

Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölüm Başkanı Prof. Ruhsar Yanmaz 'çilekli domates' hakkında, “Bu kesinlikle olamayacak bir şey. Bu domates meyvesinde partenokarp yani döllenme tam olarak olmamış. Çünkü döllenme olduğunda meyvede jelli tabaka (perikarp) ve üzerinde de tohumlar bulunur. Şu dönemde aldığınız bir domateste bunu görebilirsiniz. İkinci fotoğraftaki meyvede de tohum oluşmamış. Kof bir meyve oluşmuş. Parçalanan kısım domates” diye konuştu.

A101'DEN YANIT YOK

Eski Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Özden Güngör ise zamanında ve uygun koşullarda büyümemesi nedeniyle tam döllenmenin gerçekleşmemesi sonucu böyle bir domates oluşmuş olabileceğini söylüyor.

Ürünün menşei ve gelen şikayetle ilgili işlem yapılıp yapılmadığı konusunda ise A101’den bilgi alınamadı.

Domatesin mevsimi mayıstan ağustos ayına kadar sürüyor. Yani mayıs ayının ilerleyen günlerinde tam yetişmiş domatesler yememiz mümkün olacak. Domates çeşitleri arasında, “Strawberry tomato–çilek domates” isimli bir tür bulunsa da, bu isimlendirme domatesin şeklinden geliyor.

Domates Amerika kıtasında keşfedilmesinden sonra dünyaya taşındı ve adı da (tomato) Azteklerin konuştuğu Nahuatl dilinde “tombalak, dolgun ya da yuvarlak, sulu, meyve veren bitki” anlamına gelen “xitomatl” sözcüğünden türedi. Yıllar boyu sebze muamelesi görse de, son 10 yıldır meyve olarak kabul ediliyor. (Kaynak)