Dünya Forum: Bill Cosby davası / #MeToo hareketinin ilk zaferi

DUVAR - Bill Cosby, tam adıyla William Henry Cosby Jr., 12 Temmuz 1937 tarihinde ABD’nin Philadelphia eyaletinin Pennsylvania kentinde doğdu. Amerikalı bir komedyen, aktör ve yapımcı olarak, siyahların daha olumlu bir şekilde tasvir edilmesinde büyük bir rol oynadı. 1990’lı yılların başlarında Türkiye’de gösterimde olan Cosby Ailesi adlı diziyle, ülkemizde de oldukça geniş bir hayran kitlesine hitap etmekteydi. Televizyon kanallarında çizdiği saygın ve samimi aile babası görüntüsünün ardından, düzinelerce cinsel saldırı düzenlemek suçlamasıyla imajı ciddi biçimde lekelendi.

GENÇLİK DÖNEMİ VE KARİYERİ

Bill Cosby, lise eğitimini, henüz diplomasını almadan ve 1956’da ABD Deniz Kuvvetleri’ne katılmadan önce terk etti. Orduya kayıt yaptırırken lise eşdeğerlik sınavından geçti ve terhis olmasının ardından 1961 yılında Philadelphia’daki Temple Üniversitesi’nden bir burs kazandı. Okula başladıktan iki yıl sonra, New York - Greenwich Village’da bulunan Gaslight Cafe’de bir komedyen olarak sahneye adım attı. 1960’larda ABD ve Kanada’daki büyük kentleri gezdi ve bir komedyen olarak daha fazla tanınır hale geldi. 1965 yılında Johnny Carson’ın sunduğu The Tonight Show’da ilk kez ekranlarda göründü.

'ŞİŞKO ALBERT' VE 'COSBY SHOW'

Cosby'nin ilk oyunculuk denemesi olan Casus (1965–68), kablolu yayınlarda gösterilen ve dramatik rollerde ilk kez bir siyah oyuncunun rol aldığı bir yapımdı. Siyah bir gizli ajan rolü ona üç dalda Emmy Ödülü kazandırdı ve televizyon ekranlarında Afrika kökenli Amerikalıların imajının iyileşmesine yardımcı oldu. Sonraki televizyon projeleri arasında Bill Cosby Specials (1968-71, 1975), bir durum komedisi olan The Bill Cosby Show (1969-71), The New Bill Cosby Show (1972-73) ve başarılı bir gösteri vardı. Bir çizgi film çalışması olan Şişko Albert ve Cosby Çocuklar (1972-84, 1989), diğer popüler yapımları oldu. Birçok reklamın yanı sıra Susam Sokağı ve Elektrik Şirketi gibi çocuk şovlarında yer aldı. Ayrıca, sınırlı başarılara imza atan bazı uzun metrajlı filmler yaptı.

Cosby’nin kariyerindeki en başarılı çalışması, 1984’ten 1992’ye dek NBC kanalında gösterimi süren ve televizyon tarihindeki en popüler durum komedilerinden biri olan The Cosby Show’du. Cosby Show, istikrarlı, müreffeh bir siyah aileyi tasvir ediyordu. Bu dizide Cosby, karısı avukat olan bir doktoru canlandırıyordu ve ırkçı kalıp ve önyargılarla mücadele ediyordu. Gösteri, kültürler arası geniş bir cazibeye sahipti ve birkaç büyük ödül kazandı.

Cosby, 1977'de Massachusetts Üniversitesi’nden eğitim alanında doktorasını aldı ve 1984’te Television Hall of Fame (Televizyon Şöhret Salonu) şovunda rol aldı. Bu komedi dizisi, ona sekiz dalda Grammy Ödülü kazandırdı. 1986’da çok satanlar arasında giren kitabı Fatherhood’u (Babalık) yazdı.

HAKKINDAKİ İDDİALAR

Bill Cosby hakkındaki suçlamalar, ilk olarak 2005 yılında, Cosby’nin eski üniversitesinde bir çalışan olan Andrea Constand’ın bir yıl önce evinde Cosby tarafından uyuşturulduğunu ve tacize maruz kaldığını açıkladığında ortaya çıktı. Savcılar, delil yetersizliğini gerekçe göstererek suçlamada bulunmayı reddettiler ancak Constand, meşhur komedyene  dava açtı. 12'si ismini gizlemeye devam eden 13 kadın, her biri benzer cinsel saldırıya maruz kalan tanıklar olmak üzere, davaya müdahil oldu.

Cosby, avukatının “iyi görünmüyor” dediği suçlamaların tamamını reddetti ve dava, açıklanmayan bir meblağ karşılığında, 2006 yılında bir anlaşmayla sonuçlandı.

Sonraki yıllarda, Andrea Constand’ın tanıkları öne çıktı ve medyaya hikâyelerini anlattılar. Ancak, Cosby’nin televizyon ekranlarına dönüşüyle gözler tekrar üstüne çevrilene kadar suçlamalar kapsamlı bir şekilde rapor edilmedi.

İlerleyen dönemde 50’den fazla mağdur kadın, Cosby’i cinsel taciz veya tecavüzle suçladı ancak ABD’deki davalara ilişkin zaman kısıtlamaları nedeniyle, sadece bir (Andrea Constand’la ilişkili olan) dava ceza mahkemesine götürüldü.

EŞİNİN DAVALAR KARŞISINDAKİ TUTUMU

Camille Cosby, Bill Cosby ile 1964 yılında evlendi; bu evlilikten beş çocuk sahibi oldu ve kariyeri boyunca oyunculuk yaptı. Kocasını, çok sayıda kadına cinsel tacizde bulunduğu iddialarına karşı savundu.

Camille, 2014 yılında kocasının haksız suçlamaların kurbanı olduğunu söylediği bir bildiri yayımladı. Bildiride şunları ifade ediyordu: “Tanıştığım, aşık olduğum ve sevmeye devam ettiğim adam, tüm çalışmalarını bildiğim adam. O nazik bir adam ve harika bir koca, baba ve arkadaş."

2016 yılında, Bill’in kendisine gerçekten de sadık olup olmadığı sorulduğunda yanıt vermeyi reddetti.

YENİDEN YARGILANMA SÜRECİ

9 Nisan’da başlayan yeniden yargılama, farklı bir atmosferde gerçekleşti. Geçen yılın ekim ayında, öncelikle Hollywood’un garip ve parıltılı hayatını sarsan ve Harvey Weinstein ile Kevin Spacey gibi eğlence sektöründeki güçlü erkekleri gündeme taşıyan cinsel suistimal suçlamaları, #MeToo (#Bende) hareketini tetiklemişti.

Cosby davası, #MeToo döneminin ilk ünlü davalarından biri oldu ve yargıcın beş kadının karşı ifade vermesine hükmetmesi davada kritik bir gelişme olarak görüldü. Beş kadın ve yedi erkekten oluşan jürinin, komedyeni üç farklı cinsel saldırı konusunda suçlu bulması, iki günlük toplantılarının ardından gerçekleşti.

Jüri, Cosby’yi 2004 yılında Andrea Constand’ı uyuşturarak tecavüz etmekten suçlu buldu. Bir jüri üyesi, Bill Cosby’nin üç kez kötü muameleden suçlu bulunduğunu açıkladı. #MeToo hareketinin başlangıcından bu yana ilk kez tanınmış bir oyuncu mahkumiyet aldı ve “Amerika’nın Babası” namıyla anılan Cosby efsanesi, bu kararla baştan aşağı yıkılmış oldu.

Görülen davaların çoğunda, kanuni sınırlamalar, kadınların ortaya çıkmasından daha fazla konuşuldu. 2015 yılında Cosby, bir Pennsylvania banliyösünde hapis cezası talebinden vazgeçtiğini söyleyen Andrea Costand’a karşı gerçekleştirdiği saldırı nedeniyle tekrar suçlanmıştı ve daha sonra onu birkaç defa daha taciz etti.

Bu olaya ilişkin dava ilk olarak Haziran 2017’de görülmeye başlandı. Ardından, #MeToo hareketi başladı. New York Times ve New Yorker, Hollywood yapımcısı Harvey Weinstein hakkındaki yaygın cinsel taciz iddialarını açıkladıktan sonra, güçlerini kötüye kullanan yüksek profilli erkekler hakkında daha fazla kirli hikâye ortaya dökülmeye başladı.

İki davanın üzerinden 10 ay geçti ve Cosby çok daha farklı bir atmosferde mahkemeye döndü. Bu kez, iki haftalık bir dava sürecinde Cosby’nin kendilerine de saldırdığını söyleyen beş kadının ifadesine yer veren jüri, tanıklara inanıyordu.

MAHKEMELERİN EVRİM SÜRECİ

İlk başta, Cosby’ye karşı herhangi cezai işlemin gerçekleşmesi olası görünmüyordu. Bu inancın temelinde, kısmen çoğu söz konusu eyaletteki kanuni sınırlamaların, tecavüz ve cinsel saldırı vakaları için geçerli olması yatıyordu. Bu davalarda, ne yazık ki bir zaman sınırı bulunuyordu.

Ancak Andrea Constand’ın davası ceza yargılamasına dek ulaşabildi. Dava, 1995 yılında görülen eski Amerikan futbolu oyuncusu O.J. Simpson’ın cinayet davasının ardından, ABD’nin en büyük ve ünlü davası olarak görülüyordu. Cosby davada iddiaları reddetmeye devam etti. Mahkemede kanıt gösteremedi; yalnızca bir tanığı vardı.

Cosby hakkında bugüne dek 60’ın üzerinde kadın (bunların arasında oyuncular, üniversite arkadaşları da bulunuyor) taciz ve tecavüz bildiriminde bulundu.

80 yaşındaki komedyen her bir suç karşılığında 10 yıla kadar hapis cezasıyla karşı karşıya. Yargıç Steven O’Neill henüz yeni bir duruşma tarihi vermedi ve Cosby’i kefalet serbest bıraktı.

Karardan birkaç dakika sonra savcılar, hakimin Cosby’nin kefaletini iptal etmesini talep etti. Yargıç O’Neill, Cosby’nin evini terk etmemesi kaydıyla, kefalet karşılığında serbest kalmasına hükmetti. Bill Cosby’nin birden fazla eyalette evi olması nedeniyle, yargıç, bunlardan birine gitmeden önce GPS izleme cihazı ile donatılması gerektiği kararını verdi.

#MeToo hareketinin geçen sonbaharda başlamasından bu yana bir ünlünün cinsel saldırıdan mahkûm olduğu ilk davaydı ve birçok insan açısından, hareketin getirdiği kültürel değişimin, mahkemelere yansıması açısından da bir testi niteliği taşıyordu.

Davada Cosby’i temsil eden avukat Tom Mesereau, “çok güçlü” bir itirazda bulunmayı planladığını açıkladı: “Karar karşısında büyük hayâl kırıklığına uğradık. Bay Cosby’nin hiçbir konuda suçlu olduğunu düşünmüyoruz ve mücadele henüz bitmedi” açıklamasını yaptı.