Ekonomi Dünyası: Herkes neden altının peşinde?

Artık inanırlığı kalmasa da resmi veri kullanacağız. Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) Mart sonu itibarıyla Finansal Yatırım Araçlarının Reel Getiri Oranları verilerine bakıyoruz.

Mart ayında yatırım araçlarının getirilerine bakarsak, tüketici enflasyonunu da çıkarırsak (yani reel olarak); en yüksek getiriyi yüzde 1.45 ile külçe altın sağladı. Kur Korumalı Mevduat baskısı altındaki ABD Doları ve Euro yüzde 1.5 civarında zarar ettirdi. Mart ayında borsa da yüzde 1.40 kazandırsa da İstanbul Borsası'nın son günlerdeki hali malum... BİST 100 endeksi son bir ayda 5.150 puandan 4.400 puana indi.

Enflasyonun yüzde 43.7, Merkez Bankası politika faizinin yüzde 8.5 olduğu (Eksi yüzde 35.2 reel faiz uyguluyoruz, dünyada görülmemiş bir durum) bir ortamda yatırım aracı olarak mevduat faizini geçelim. Döviz kurlarını kontrol altına almak için uydurulan ucube sistem; Kur Korumalı Mevduat yatırım dünyasına şimdilik yön veriyor.

Ama maliyeti ne diyecek olursanız; Kur Korumalı Mevduat için devletin kasasından toplamda 181.5 milyar lira çıktı. Bu kabaca 9 milyar dolar eder. Bu parayla neler yapılırdı derseniz: Binlerce kişiyi çalıştıracak 3 tane otomobil fabrikası, yine 3 tane Çanakkale köprüsü ve otoyolları, iki tane Atatürk Barajı ya da iki tane petrol ve petrokimya rafineri tesisi...

Bir de aklım almıyor, Türkiye bu kadar mı yoksul ya da beceriksiz; deprem bölgesinde vatandaşlarımız hâlâ çadırlarda yaşıyor. 501 bin çadıra karşılık sadece 30 bin konteyner ev var. Bu 9 milyar dolar ile deprem bölgesi için, mobilyalı ve nakliyesi ile 7.5 milyon konteyner ev alınabilir. Ya da gerekli konut sayısının yarısı 250 bine yakın konut inşa edilebilir.

2023 ALTININ YILI OLACAK GİBİ…

Konumuz altına dönelim: Neden yükseliyor, daha da yükselir mi? Merkez bankaları niçin bu kadar yoğun altın alımı yapıyor?

TÜİK verilerini bırakalım; en çok alınıp satılan yatırım araçlarından biri olan Cumhuriyet Altını ile devam edelim. 5 Mayıs itibarıyla fiyatını 9.306 ile olarak alırsak, son bir ayda nominal olarak (enflasyonu dışlamadan) yüzde 11.1 kazandırdı. Cumhuriyet Altını son 3 ayda yüzde 22.7, son bir yılda ise yüzde 54.5 kazandırdı.

Yılbaşından 5 Mayıs'a kadar olan dönemde ise, gram altın yüzde 24.7, Cumhuriyet Altını yüzde 27.3 kazandırdı. Yılbaşından bu yana borsa yüzde 20 kaybettirdi. Dolar bazında ons altın ise yüzde 11 değer kazandı.

TÜRKİYE’NİN ALTIN TALEBİ BEŞE KATLANDI

Sadece merkez bankaları değil, bireysel yatırımcının altın talebi de inanılmaz noktalara erişti. Tasarruf sahipleri enflasyona ve belirsizliğe karşı altını güvenli liman olarak kabul ederek yatırımlarını artırıyor. Tasarruf sahiplerinin altın yatırımı tarihi seviyelere çıktı.

Dünya Altın Konseyi verilerine göre, 2023 yılının ilk 3 ayında Türkiye'nin altın talebi geçen yılın aynı dönemine göre 5'e katlandı. Bir önceki çeyrek yıla göre ise altın talebinde yüzde 32'lik artış izlendi.

İlk çeyrekte Türkiye'nin yatırım amaçlı külçe ve sikke formundaki altın yatırımı ilk kez 50 tona ulaşarak rekor kırdı. Aynı dönemde küresel talep 302 ton olarak gerçekleşirken, Türkiye ilk çeyrekte küresel talebin altıda birini tek başına gerçekleştirmiş oldu.

Türkiye'nin mücevherat amaçlı altın talebi ilk çeyrekte (ki bu da yatırım sayılır) yıllık bazda yüzde 20 artarak 9 ton oldu. Çeyrek yıldan çeyrek yıla karşılaştırmada ise yüzde 10 düşüş var, bu da Şubat ayındaki büyük depremlerin etkisi...

MERKEZ BANKALARI DA ALTIN STOKLUYOR

Bireysel yatırımcıda değil, merkez bankalarının altına olan talebinde de Türkiye göze batıyor. Bu yılın ilk çeyreğinde Merkez Bankası net 30 altın satın aldı. Türkiye, ilk çeyrekte Singapur ve Çin'den sonra en çok altın alan üçüncü ülke oldu.

Ancak Ocak ve Şubat ayında 45 ton alıma karşılık Mart ayında 15 ton satış yaptı. Merkez Bankası Kasım 2021'den bu yana ilk kez altın satıyor. Rezervler iyice azalınca, eldeki altın stoklarına başvurdu ve satış eğilimi halen sürüyor. Merkez Bankası 3 Mart-28 Nisan dönemindeki sekiz haftada 100 tonun üzerinde altın sattı.

Türkiye, 2023 ilk çeyrek itibarıyla 572 ton ile en çok altın rezervi olan 11'incü ülke durumunda... Dünyada en çok altın rezervi 8.133 ton ile ABD, 3.354 ton ile Almanya, 2.452 ton ile İtalya'da var.

SON 5 YILDA EN ÇOK ALTIN ALAN İKİNCİ ÜLKEYİZ

2022 yılında en çok altın alan ülke 147.5 ton ile Türkiye oldu. Bizi 62 ton ile Çin, 45 ton ile Mısır izledi. Son 5 yılda en çok altını 460 ton ile Rusya aldı. Rusya'nın ardından 340 ton ile Türkiye geliyor. Çin 238, Hindistan 161, Kazakistan 127 tonla ilk beş sırada bulunuyor.

Merkez bankalarının yoğun altın alımının temel nedeni, küresel belirsizliğin ve çatışmaların artmasının yanında, doların rezerv para olarak giderek zayıflayan konumu ve merkez bankalarının rezervlerde çeşitlendirmeye ihtiyaç duyması…

ALTIN FİYATLARI DAHA NE KADAR YÜKSELEBİLİR?

Peki altın fiyatları neden yükseliyor, ne olacak? Artmaya devam edecek mi? Yanıtı basit; talep böyle olduğu sürece, evet...

Son günlerde altın fiyatlarını seyrini kısaca gözden geçirelim: Altın 2023 yılında şeker (yüzde 35 arttı) ve gümüşten sonra (yüzde 15) en çok artan üçüncü emtia oldu.

Altının onsu geçen haftaya 2 bin dolardaki kritik barajın altında başladı ve 2.085 dolara kadar çıktıktan sonra haftayı 2.024 dolardan kapattı. Kısacası, Mart artasından beri 2 bin dolar civarında oynayan, 2.010 doların üzerinde kapandığı sayılı günler olan altın, geçen hafta sert dalgalanmalara rağmen güçlü bir performans sergiledi. Altının, 2.012 ve 20.25 dolarda destek noktaları ile 2.071, 2.084 ve tabi 2.100 dolarda direnç seviyeleri var.

Altın neden yükseliyor?

Altın, tarihsel olarak enflasyona karşı bir koruma, denizler dalgalandığında güvenli bir liman ve yatırım varlıklarını çeşitlendirmenin bir yolu olarak görülür. Dünyada ise, altına talep oluşturacak birçok faktör var; Ukrayna savaşı, Üçüncü Dünya Savaşı ihtimali, yüksek enflasyon ortamı, banka iflaslarıyla sinyalleri alınan büyük bir finansal kriz belirsizliği, borsalarda sert düşüşler beklentisi, dünya ekonomisinde ciddi bir durgunluk ihtimali vd...

UZUN VADEDE 2.500 DOLARIN ÇOK ÜZERİNİ BEKLEYENLER VAR

Portföylerde altın bulundurmayı artan belirsiz risklere karşı harika bir koruma olarak gören çoğu uzman, altında henüz zirveyi görmediğimizi savunarak "Jeopolitik gerginlik, enflasyonun ve ekonominin belirsizliğini koruması nedeniyle altın fiyatları yükselmeye devam edebilir. Zirve uzun vadede 2.000 - 2.500 doların çok üzerinde olabilir" diyorlar.

Örneğin, Bank of America'nın yıl içinde 2.500 dolar gibi bir beklentisi var. Altın fiyatları Şubat ortasından itibaren 1.804 dolar seviyesinden başlayarak yükselişe geçmişti.

GEÇEN HAFTA NEDEN TARİHİ ZİRVEYE ÇIKILDI?

Geçen haftaki hareketliliğin nedeni ise; ABD Merkez Bankası'nın hafta ortasında 25 baz puanlık faiz artımına karşılık, para politikası sıkılaştırma programının da artık sona gelindiği mesajı vermesi oldu. Faiz artırımı yapan Avrupa Merkez Bankası da (ECB) bu yönde mesaj verdi.

FED, son kararıyla Mart 2022’den beri 10. faiz artışı yaptı ve faizleri yüzde 5.00-5.25 aralığına çıkardı. Bu oran, son 16 yılın en yüksek faizi olarak kayıtlara geçerken, FED faiz artışlarının sonuna gelinmiş olabileceği sinyalini verdi. FED’in açıklamalarını değerlendiren piyasa, bundan sonra faiz artırımı beklemediği gibi bir süre sonra kademeli olarak faiz indirimlerinin başlayacağını öngörüyor. Bu da altına yarayacak bir gelişme…

Diğer yandan ABD'de bölgesel bankalar krizi sürüyor, birçok küçük bankanın hisseleri keskin bir biçimde değer yitiriyor. Özellikle, Kaliforniya merkezli PacWest Bank, Tennessee merkezli First Horizon, Phoenix merkezli Western Alliance Bank'ın hisseleri yüzde 40-50 gerilerken, zaman zaman hisselerde işleme ara verildi.

Bu gelişmeler nedeniyle, Perşembe günü altının onsu 2.085 dolar ile tüm zamanların en yükseğine çıktı.

YÜKSELİŞ DEVAM EDECEK Mİ?

Cuma günkü düşüş ise, işsizlik verilerinin beklentilerden iyi gelmesinden kaynaklandı. Nisan ayında ABD'de tarım dışı istihdam 253 bin arttı. Beklenti 180 bindi. Ülke genelinde işsizlik oranı da yüzde 3.4'le 1969'dan beri en düşük düzeye geriledi. Bu durgunluk beklentisinin soğumasına neden oldu. Borsalar yükselişe geçti. Dow Jones 540 puan arttı ancak haftayı yüzde 1.5 zararla kapattı.

Bunun üzerine, altının onsu bir günde yüzde 1.5 gerileyerek 2.024,80 dolardan haftayı kapattı. Uzmanlar, bu düşüşü geçici olarak değerlendiriyor ve altının yeniden yükselerek tarihi zirveleri test edebileceğini savunuyor.