Elon Musk ille de Mevlana olmak zorunda mı?
Kim bilir belki yüzyıl sonra dahi mucit diyeceğiz ya da milyarlarca dolar batırıp zengin olan bir dolandırıcı. Ama bir şey kesin: Dini lider gibi peşinden milyonları sürüklemesini ve şapkadan tavşan çıkarmasını bilen etkileyici biri o. Dahi mi mucit mi, zamanla göreceğiz!
Oldum olası yaldızlarla parlatılan insanlara şüphe ile bakarım. Elon Musk onlardan biri. Dünyayı kurtaracak adam gözüyle bakılıyor. Gezegenimizin temiz ve sürdürülebilir enerji sorununu çözecek insan, müthiş varlık, bildiğiniz dâhi.
Belki de sırf bu yüzden o tepeden bakan, her şeyi bilen tavrı, çok ama çok iyi bir insan ve gezegenimizin geleceği olduğu için hoş görülüyor, hatta ona atfedilen şeyler de biraz abartılıyor. İlk elektrik araçlar 1800'lü yıllarda yapılmıştır, hatta şimdiki Porshe arabalarının babası Ferdinand Porsche’nin 1898'de ilk ürettiği P1 isimli araç, elektriklidir ama o unutulur (1). Teksas’ta petrolün bulunması ve daha kolay taşınması, Henry Ford’un üretim bandında seri üretebilmesi gibi sebeplerle motorlu araçlar yarışta öne geçip piyasayı silip süpürmüştür ama elektrikli aracı da 200 yıl kadar sonra, Elon Musk bulmuş olsun. O da yetmez, 15 senedir Tesla firması vardır ama sanki Elon firmayı yeni kurmuş gibi onu hep yeni girişimci gözü ile gözümüze sokarlar her defasında.
ELEKTRİKLİ ARAÇ KAMU MALI PİLLERİ PATENTLİ
Ha elbette elektrikli araç patentlerini kamu malı yapmıştır, alkışlanmalıdır. Bunu yaparken hiçbir şekilde ticari gayesi yoktur! Varsa yoksa dünyayı yaşanılır kılmaktır mücadelesi. Heyhat, aynı adam her nedense elektrikli araç pillerinin patentini kimseyle paylaşmamaktadır! Yok mudur bunda bir hinlik? Bir de dünya için hizmet eden kişi nedense bir vakıf veya dernek kuracağına, ticari bir firma kurmuştur, firmasını borsaya koymuştur, yatırımcıları vardır, ticari kaygıları vardır. Biz ona sanki UNICEF’i kurmuş adam muamelesi yapmaktayız, ilginç değil mi?
Tamam elektrikli araçlarda egzoz gazını görmeyiz, göreceli temizdir. Oysa elektrikli araç pili üretmek için gereken madenleri bulmak, işlemek ve daha sonra bu pillerin geri dönüşümü, petrol kadar negatif etki yaratabilecek sorunları da beraberinde getirirken, o kısmı görmezden geliriz (2). Ya da elektrikli araç için kullanılacak elektriği nasıl üreteceğimizi de konuşmayız. Araç için gereken enerjiyi temiz elde etmiyorsak, elektrikli araç iddia edildiği kadar çevre dostu mudur? Yanlış anlaşılmasın, elektrikli araçlara hiç karşı değilim, temiz enerjiye hiç karşı değilim, sadece her yönü ile tartışılmamasınadır itirazım.
Elon Musk’ın firmaları hemen hemen hiçbir tarihe verdiği sözü yetiştiremez. Tesla 3 mü gecikti, uçur bir SpaceX dikkatleri dağıt! SpaceX ile alakalı sorun mu çıktı, hemen prototip elektrikli otobüs ve tırdan bahset, gene dağıt insanların dikkatini! Orada da mı bir sorun var, patlat bir tweet devam et. Her sene yüz milyonlarca dolar batır, halen kâr elde eden bir firma kuramamış ol ama herkes sana en büyük iş adamı gözüyle baksın! Aynı toleransı Mardinli kadayıfçı Sırrı Usta'ya gösterseniz o da dünya markası olurdu yahu!
'MİKİ YAPTI'NIN ELON SOSLUSU
"Siyasete ilgim yok" der ama koşa koşa Trump’a danışmanlık yapan kurulda yer alır, toplum baskısı karşısında o kuruldan ayrılanlar arasında en sona kalanlardandır. Krallıklar veya baskıcı rejimlerle yönetilen ülkelerin liderleriyle ticari amaçları için buluşmaktan hiç çekinmez. Oralara gittiğinde de alternatif dünyalardan bahseder. Artık o kadarı da olsun, dünyayı sizin, benim gibi garibanlarla kurtaracak değil ya!
Eski eşinin hiçbir kariyerinin olmaması ve beş çocuğa bakması, eski eşinin çocuklarına dayatılan maço hayatla ilgili yazıları nedense dikkatimizi çekmez (3). Sanki ataerkil toplumda maço büyütülmemiş ve bu geçmişi halen de yaşayan biri değilmiş gibi yeni çağın insanı muamelesi yaparız ona, ama Twitter'da hiçbir kadını takip etmediğini her nedense söylemek zorunda hisseder (4). Koskoca bilimadamları, teknoloji uzmanları, siyasetçiler, sosyal bilimciler, Silikon Vadisi'nden yöneticiler, arkadaşları arasında hiçbir kadın takip edilmeye değmezmiş gibi (5). Ona bu tekrar hatırlatıldığında, adını vermeden altın saçlı imasıyla listenin başı için Trump’ı işaret eder."Ben yapmadım Miki yaptı"nın, Elon soslusu değilse bu, nedir?
Maçoluğunu en saf haliyle gösteren, güldüğüm örneklerden biri de, Facebook skandalları ortaya çıkınca, oradan da kendine pay çıkarmaya çalışması: "Facebook ne?" diye Twitter'da sorması. Nasıl da yüce zevklere sahip olduğunu göstermek için "magazin ne?" diye sorup hep belgesel izlediğini ima etmeye çalışan ergen genç gibi davranıyor sanki. Tanzanya'daki nineler dahi Facebook ne bilirken, Silikon Vadisi'nden Elon Musk’ın Facebook nedir bilmemesi mümkün mü? Tipik ataerkil Türk misali "Erkeksen şunu yapsana" moduyla Serdar isimli kullanıcı "Eğer adamsan Facebooktaki SpaceX sayfasını kapat" (6) diyerek Silikon Vadili Elon'ı gaza getirip, o sayfayı kapattırdı ya, güldüm güldüm öldüm ben. Elon, bizim bildiğiniz Rizeli Ahmet Amca gibi davranmış yahu!
Mesela Tayland’da mağarada mahsur kalmış çocuklar mı var? O kadar yetkili ve uzman, soruna çare bulmaya çalışırken, Elon Abimiz Silikon Vadisi'nin her soruna çare bulacağını iddia eden tavrı ile teşrif eder Tesla’daki laboratuvarından. Dümdüz havuzda mühendisleriyle gece gündüz çalışırlar, tüpler oluşturup çocukları tek tek kurtarmak için. Çocuklar berrak havuzda değil, su seviyesinin değiştiği, keskin taşların olduğu, daracık geçitleri iç içe geçmiş mağaradadır. İçerisi kapkaranlıktır, çocukları taşıyacak tüpün o dehlizlerden geçmesi mümkün değildir, ama en gam (7)! Yapıyorsa Elon, diyorsa Elon vardır bir bildiği. Şükür ki, Taylandlılarda Uzak Doğu kültürü var; uzmanlığa, emeğe ve sebata saygıları var. Magazinel vadili mucidi dinlemek yerine, hayatını dalgıçlığa, jeolojiye, meteorolojiye, tıbba yani bilime ve derinlemesine uzmanlığa vermiş yerli ve uluslararası insanlarla çalışırlar. Hatta çocukları kurtarırken bir uzman dalgıç hayatını kaybeder ama tüm çocuklar tek tek kurtulur. Çocukların tek tek kurtarılmasına herkes sevinmeli iken firması için reklam yapmaya çalışmasını eleştirenlere dayanamaz Elon! Bu ne nankörlük! Tayland’daki arama kurtarma ekibinin liderine pedofil diyecek kadar arsızlaşabilir. Ne de olsa Elon Musk bu! Batı'nın beyaz kovboyu dokunulmaz olmanın verdiği rahatlıkla bireyleri hedef alabilir! Ağırbaşlı olma makamından, efendi olma kavramı gücünden dolayı kendisinde yoktur! Ne kadar da Trump’a benzemektedir oysa bu tavrı ile! Tepki aldığı için şirket hisseleri az düşünce, özür diler. Haftalar sonra ona bu konu hatırlatılınca da "Ücretsiz avukatlık hizmeti sunulduğu halde bana dava açmaması ilginç değil mi" diye tekrar üste çıkmaya çalışır. Bir başkasının sonunu getirecek saçmalıklar, nedense teflon tava gibi, ona hiç yapışmaz.
ELON MUSK KONUŞMAK MODA
Nedense, gezegeni kurtarmaya çalışan Elon Musk sadece zenginler için yapılan balon gezisi gibi uzaya çıkış ve iniş gerçekleştirmek ister. Sanki SpaceX'e yatırımı açık inovasyon modeline geçen NASA’dan aldığı milyar dolarlık kontrattan dolayı değil de, babasının parasıyla yapıyormuş gibi davranır! Defalarca ertelediği uzaya insan gönderme projesinde, uzaya göndere göndere kendi sürdüğü kırmızı Tesla aracını gönderir (8)! E hani sürdürülebilir dünya istiyordun? O aracı üretmek için harcanan emekler, kullanılan enerji, hani o dünyayı kurtaran adamdın Elon? Tüm o kavramların hepsi, kırmızı bir pazarlama için boşa gitmedi mi? Neden yere çöp atsam tepeme süpürge ile inecek vatandaşlar, Elon uzaya çöp atınca alkışlar? Bununla da yetinmez, uzaya kendi aracını gönderecek kadar ileri görüşlü Elon toplu taşıma karşıtıdır (9): "Toplu taşıma acıdır. Berbattır. İçinde birçok insanın bulunduğu, binmek istediğiniz yerden binemediğiniz, inmek istediğiniz yerde inemediğiniz bir şeye neden binmek isteyeseniz?" diyebilir mesela ve belki de bu toplu taşıma karşıtlığı yüzünden Maryland, Chicago ve Los Angeles’ta makro hızlı, az sayılı transit tüp tarzı yolculuklar ayarlamak ister. Esas derdi sıradan insanlarla aynı ortamı solumamak belki de. Bundan dolayı arzı endam etmeli Elon, Mars'a gitmeli, koloni kurmalı. Hatta dediğim gibi önce atını gönderen Red Kit gibi, kırmızı Tesla'sını göndermeli, ortalığı kolaçan etsin diye! Benim gibi bir garip, toplu taşımayı eleştirse tefe konulacakken Elon dedi diye alkışlanır! Toplu taşımaya karşı olmak kalabalıklaşan şehirlere ihanettir, uzmanlar veryansın eder, ama olsun. Elon bu yahu, boru değil!
Benim gibi bir araba cahiline, Fatih Altaylı'ya test etsin diye gönderilen araçlar gönderilecek değil biliyorum. Tesla'ya ilgim de hem meslekten hem ilk aracımın elektrikli araç ve hatta Tesla 3 olmasını istememdendi biraz da. Sonrasında Elon’ın zamanında yetiştiremeyeceğini sezip eski usul Japon malı benzinli araçta karar kıldım, iyi ki! Yani ilgim araba uzmanı olmaktan değil, mesleğim dolayısı ile az çok piyasayı takip etmekten ve hayatta ilk ve tek aracıma sahip olmaktan. Bu cahil halimde dahi fark edebiliyorum: Medya tarafından sanki diğer araba markaları ve piyasadaki aktörler piyasayı takip etmiyorlarmış gibi bir durum yaratılıyor. Belki de mahallenin büyük ağabeyleri, bu ufak çocuğun kendince eğlenip sağı solu kolaçan etmesine izin veriyorlar, onun yaramazlıklarını hoş görüyorlar ve zamanı geldiğinde görkemli bir şekilde mahalleye arzı endam edeceklerdir, kim bilir? Otomobil işi büyük iş, bol para yakar. Dikkat ederseniz büyük otomobil firmaları da artık ucundan yeni elektrikli modelleri ile fuarlarda gösteriler yapmaya ve piyasaya elektrikli araçlarını sürmeye başladılar.
Elon yeni ergenler gibi sanki. Bir yerlere yetişmeye çalışıyor, ona uydurulan kalıba girmeye çalışıyor ya da kendi uydurduğu kalıba girerken zorlanıyor. Tamam Iron Man’da Tony Stark’ı oynarken Robert Downey, rolüne hazırlanırken ondan esinlenmişti ama fantastik filmde bir nebze şirin gelebilecek ukalalıklar gerçek hayatta o kadar tolere edilmeli mi? Filmdeki Tony Stark, fantezi de olsa gerçek bir süper kahramandır, peki Elon Musk o kahraman kalibresinde mi ki idare ediyoruz kendisinin ukalalıklarını? Nereden alır bu cüretini, bu saldırganlığını, bu umursamazlığını?
Burada hikaye anlatma becerisine, vizyonuna, mücadelesine, zekasına laf ediyor değilim. Bunlarla zaten övünmeli, bunlarla zaten yüceltilmeli belki de. Ama ticaret için ve keskin zekasını akıtacağı mecra bulduğu için yaptıklarını ermiş bir insan yapıyormuş gibi, kendini dünyanın kurtarıcısı gibi pazarlamasını ve gökten inen peygamber gibi halkın ve medyanın Elon'ın peşinden sürüklenmesini anlayamıyorum. Steve Jobs öldükten sonra Facebook'un Mark’ı heyecan vermiyor olsa gerek, Elon Musk konuşmak daha moda. Elbette bunca yatırımcı, müşteri ve medya baskısına birinin dayanabilmesi kolay değil, belki de ondandır canlı yayında duman altı olması. O da bir insan yahu eni konu! Kim kimi büyütmek, başının üstüne çıkartmak isterse çıkartsın ancak neden ille de ticaretle uğraşan bir insanda ruhani bir liderlik arıyoruz ki? Elon ille de Mevlana olmak zorunda mı?
Kim bilir belki yüzyıl sonra dahi mucit diyeceğiz ya da milyarlarca dolar batırıp zengin olan bir dolandırıcı. Ama bir şey kesin: Dini lider gibi peşinden milyonları sürüklemesini ve şapkadan tavşan çıkarmasını bilen etkileyici biri o. Dahi mi mucit mi, zamanla göreceğiz!
(1) https://www.energy.gov/articles/history-electric-car
(3) https://moschus.livejournal.com/155152.html
(4) https://twitter.com/elonmusk/status/783847197427335172
(5) Şimdi @Malala, kendi kız kardeşi gibi birkaç kadını takip ediyor.
(6) https://twitter.com/serdarsprofile/status/977210351321276416
(9) https://www.wired.com/story/elon-musk-awkward-dislike-mass-transit/ “I think public transport is painful. It sucks. Why do you want to get on something with a lot of other people, that doesn’t leave where you want it to leave, doesn’t start where you want it to start, doesn’t end where you want it to end? And it doesn’t go all the time.”