En eski oyuncak: Diyarbakır'da ne kadar bekleyecek?
Urfa Arkeoloji Müzesi’nde sergilenen tarihi oyuncak arabanın bir benzeri, Diyarbakır Müzesi’nin deposunda bekletiliyor. Şimdiye kadar bulunmuş en eski oyuncak olma ihtimali olan oyuncak arabanın tarihi uzun süredir gerekli inceleme yapılamadığı için netleşmemiş...
DİYARBAKIR - Urfa Arkeoloji Müzesi’nde yaklaşık 5 bin yıl önceki çocukların oyun anlayışını gösteren bir oyuncak araba, buna ait tekerlekler ve bir çıngırak sergileniyor. Pişmiş topraktan yapılan, dönemin estetik ve sanat anlayışından izler taşıyan oyuncak araba, Tunç dönemine tarihleniyor. Oyuncak araba ve çıngırak, Soğmatar Kazısı sırasında Nekropol alanında, bir mezar odasında bulunmuş.
Bu arabanın bir benzeri de Diyarbakır Müzesi’nde... Ancak henüz sergilenmeyen ve müzenin deposunda bekletilen bu oyuncak araba bir kazı sonucunda bulunmadı. Diyarbakır Müzesi’nin deposunda bekletilen oyuncak araba, bir şahıs tarafından müzeye satılmış. Bulup müzeye satan kişinin kimliği ve arabayı nasıl elde ettiği yönünde ise bir bilgi yok.
OYUNCAK ARABANIN TARİHİ BİLİNMİYOR
Müzenin deposunda bekletilen arabanın hangi döneme ait olduğu konusunda bilgi yok. Aynı şekilde hangi bölgede bulunmuş olabileceği konusu da meçhul. Diyarbakır’daki oyuncak arabayla ilgili görüştüğümüz arkeologlar, oyuncak araba hakkında sağlıklı bilgi edinilebilmesi için, İstanbul’da uzmanlar tarafından incelenmesi gerektiğini ifade ettiler. Oyuncak arabanın şimdiye kadar neden incelenmediği ve depoda bekletildiği konusunda ise bir netlik yok: Muhtemelen bürokratik nedenlerle!
Tarihi eser kaçakçılığı gündemden düşmüyor ve bir tarihi eserin müzeye teslim edilmesi pek alışıldık bir durum değil. Peki Anadolu'da bulunan en eski oyuncaklardan biri olma ihtimali taşıyan bu araba Diyarbakır Müzesi’ne nasıl teslim edilmiş olabilir? Uzmanlara göre ihtimaller şöyle: Tarihi eser kaçakçılığı suçlamasıyla karşılaşmayacağını bilen duyarlı insanlar bir şekilde buldukları eserleri müzeye teslim edebiliyorlar. Eseri satamayacağını ya da yakalanacağını anlayanlar da böyle bir yola başvurabiliyorlar.
Diyarbakır Müzesi’nin deposunda bekletilen oyuncak araba da bir yurttaş tarafından müzeye teslim edilmiş. Ancak bu eserin nerede bulunduğu, hangi koşullarda müzeye teslim edildiği konusunda bir bilgiye ulaşılamamış. Peki satın alma yoluyla müzenin deposuna konulan oyuncak araba için ne kadar para ödendi? Rakam yok ancak böyle durumlarda tarihi eserin değerine göre bir ücret belirlendiği söyleniyor.
BULUNAN EN ESKİ OYUNCAKLAR BÖLGE MÜZELERİNDE
Urfa Müzesi’nde sergilenen oyuncak araba ve ona ait tekerlekler ile çıngırağın yanı sıra bölge müzelerinde başka oyuncaklar da bulunuyor. Mardin Müzesi’nde ve Batman Müzesi’nde sergilenen çıngıraklar, bulunan en eski oyuncaklardan kabul ediliyor. Diyarbakır Müzesi’nin deposunda bekletilen oyuncak arabanın Urfa Müzesi’nde sergilenen oyuncak arabayla benzerlik taşıması nedeniyle Tunç Çağı'na ait olabileceği tahmin ediliyor. Ancak gerekli incelemeler yapılmadığı için depoda bekletilen oyuncak arabanın daha eski bir tarihe ait olması ihtimali de var...